Analysis of the state of preservation the historic arcaded houses in Vistula Delta listed in the National Inventory of Historical Monuments

Tomasz Zybala

tomasz.zybala7@gmail.com
Faculty of Civil and Environmental Engineering, Gdańsk University of Technology (Poland)
https://orcid.org/0000-0001-9186-4960

Abstract

Historic arcaded houses are part of the material heritage of the Vistula  Delta. Unfortunately, their number is decreasing year by year. The article is the result of a query of available sources and field research carried out by the author in 2015-2020. The paper presents the current state of preservation the historic arcaded houses in Vistula Delta listed in the National Inventory of Historical Monuments. Criteria for the selection of test objects are described. The author has prepared a tabular list of arcaded houses with information about their location, type according to Kloeppel statistics, date of construction, technical condition and functions. The summary of the analysis are pie charts with a statistical presentation of the data collected by the author during the research.


Keywords:

arcaded houses, Vistula Delta, historical monuments of the Vistula Delta

Tłoczek I., Dom mieszkalny na polskiej wsi. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Nukowe, 1985.
  Google Scholar

Kopkowicz F., Ciesielstwo polskie. Warsaw: Arkady, 1958.
  Google Scholar

Stankiewicz J., Zabytki budownictwa i architektury na Żuławach. Rocznik Gdański, t. XV/XVI. Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Naukowe, 1956.
  Google Scholar

Laskowska K., W żuławskim domu. Elbląg: Wydawnictwo Uran Marzenna Bracka-Kondracka, 2010.
  Google Scholar

Bertram H. et al., Das Weichsel-Nogat-Delta : Beiträge zur Geschichte seiner landschaftlichen Entwickelung, vorgeschichtlichen Besiedelung und bäuerlichen Haus- und Hofanlage. Danzig: Danziger Verlags-Gesellschaft, 1924.
  Google Scholar

Lipińska B., “Drewniane budownictwo na Żuławach Wiślanych – ginący symbol tożsamości unikatowego krajobrazu wsi,” in Budownictwo drewniane w gospodarce przestrzennej europejskiego dziedzictwa, Białystok: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, 2004, pp. 249–256.
  Google Scholar

Koperska-Kośmicka M., Żuławskie domy podcieniowe. Przyczyny degradacji i problematyka konserwatorska zabytkowych struktur architektonicznych w środowisku kulturowym Delty Wisły. Ph.D. dessideration, Faculty of Architecure, Gdańsk University of Technology, 2014.
  Google Scholar

Kloeppel O., Die bäuerliche Haus-, Hof- und Siedlungsanlage im Weichsel- Nogat- Delta. Sonderdruck Aus: Bertram – La Baume – Kloeppel, Das Weichsel-Nogat-Delta. Danzig: W. F. Burau, 1924.
  Google Scholar

Kulke E., Die Laube als ostgermanisches Baumerkmal. München: Hoheneichen-Verlag, 1939.
  Google Scholar

Heise J., Die Bau Und Kunstdenkmaler der Provinz Westpreussen, H.11 Landkreis. Danzig, Comissions – 1884-1887. Danzig: Verlag von Th. Berling, 1887.
  Google Scholar

Schmid B., Die denkmalpflege in Westpreussen 1804-1910. Danzig: Verlag des Provinzialverbandes von Westpreußen, 1910.
  Google Scholar

Schmid B., Die Bau - und Kunstdenkmäler des Kreises Marienburg (The architectural and art monuments of the Marienburg district). Danzig: Verlag des Provinzial-verbandes von Westpreuszen. Kommissionsverlag von A. W. Kafemann G.M.B.H., 1919.
  Google Scholar

Krzyżanowski L., Żuławskie domy podcieniowe. Dokumentacja historyczna. Gdańsk: PPKZ, 1968.
  Google Scholar

Lipińska B., Żuławy Wiślane – ochrona i kształtowanie zabytkowego krajobrazu. Ph.D. dissertation, Politechnika Krakowska, t I-III, Kraków 1986.
  Google Scholar

Koperska-Kośmicka M., Dom podcieniowy na Żuławach. Gdańsk: Instytut Kszaubski w Gdańsku, 2020.
  Google Scholar

Niezabitowska E., Metody i techniki badawcze w architekturze. Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, 2014.
  Google Scholar

Cruz H. et al., “Guidelines for On-Site Assessment of Historic Timber Structures Guidelines for On-Site Assessment of Historic Timber Structures,” International Journal of Architectural Heritage, vol. 9, no. 3, (2015), pp. 277–289. https://doi.org/10.1080/15583058.2013.774070
DOI: https://doi.org/10.1080/15583058.2013.774070   Google Scholar

National Institute of Cultural Heritage, Rejestr zabytków województwa pomorskiego. Available: www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_ w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/ [Access: 5 Jan 2016]
  Google Scholar

National Institute of Cultural Heritage, Rejestr zabytków województwa warmińsko mazurskiego, Available: www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkownieruchomych/ [Access: 5 Jan 2016]
  Google Scholar

National Institute of Cultural Heritage, Explore the most beautiful Polish monuments. Available: www.zabytek.pl [Access: 5 Jan 2020]
  Google Scholar

Kondracki J., Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.
  Google Scholar

Augustowski B., Żuławy Wiślane. Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Naukowe, 1976.
  Google Scholar

Act on Monument Protection and Care, Journal of Laws of The Republic of Poland 2003, no. 162. Available: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20031621568
  Google Scholar

Zybała T., “Wpływ stanu zachowania materiału konstrukcyjnego na nośność zabytkowych drewnianych słupów, w żuławskich domach podcieniowych, z XVIII i XIX wieku”, Budownictwo i Architektura, vol. 16, no. 4, (2017), pp. 77–94. https://doi.org/10.24358/Bud-Arch_17_163_08
DOI: https://doi.org/10.24358/Bud-Arch_17_163_08   Google Scholar

Zybała T., “The wooden rafter framing of Żuławy arcaded houses of type III - research, state of preservation and analysis,” Budownictwo i Architektura, vol. 18, no. 2, (Dec. 2019), pp. 093–110. https://doi.org/10.35784/bud-arch.564
DOI: https://doi.org/10.35784/bud-arch.564   Google Scholar

Zybała T., “Techniczne problemy konstrukcji ścian szkieletowych na przykładzie zabytkowego domu podcieniowego w Gdańsku Lipcach”, Przestrzeń, Ekonomia, Społeczeństwo, vol. 11/I, (2017), pp. 49–60.
  Google Scholar

National Institute of Cultural Heritage, Rejestr zabytków województwa pomorskiego. Available: nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/ [Access: 1 Jul 2021]
  Google Scholar

National Institute of Cultural Heritage, Rejestr zabytków województwa warmińsko mazurskiego. Available: nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/ [Access: 1 Jul 2021]
  Google Scholar

Ciołek G., “Chałupy podcieniowe na Pomorzu”, Biuletyn Historii Sztuki i Kultury, vol. VII(2), (1939).
  Google Scholar

Łęga W., Ziemia malborska. Kultura ludowa. Toruń, Warszawa: Instytut Popierania Nauki, Kasa im. Mianowskiego, 1933.
  Google Scholar

Cinkusz M., Architecture and Building Historical Monument record - The arcaded house in Miłocin. The National Heritage Board of Poland in Gdańsk, sygnature: 2173, 1983.
  Google Scholar

Cinkusz M., Architecture and Building Historical Monument record - The arcaded house in Trutnowy no 4. The National Heritage Board of Poland in Gdańsk, sygnature: 2179, 1984.
  Google Scholar

Krzyżanowski L., Gdańsk - Lipce. The arcade house. Report on the conservation work - 1960. The National Heritage Board of Poland in Gdańsk, sygnature: ZN/1066, 1960.
  Google Scholar

Ważny T., “Określenie wieku zabytków architektury z Pomorza Wschodniego przy zastosowaniu metody dendrochronologicznej”, Ochrona Zabytków, vol. 45/4 (179), (1992), pp. 354–359.
  Google Scholar


Published
2021-10-29

Cited by

Zybala, T. (2021) “ Analysis of the state of preservation the historic arcaded houses in Vistula Delta listed in the National Inventory of Historical Monuments”, Budownictwo i Architektura, 20(3), pp. 025–042. doi: 10.35784/bud-arch.2345.

Authors

Tomasz Zybala 
tomasz.zybala7@gmail.com
Faculty of Civil and Environmental Engineering, Gdańsk University of Technology Poland
https://orcid.org/0000-0001-9186-4960

Statistics

Abstract views: 293
PDF downloads: 207 PDF downloads: 40 PDF downloads: 12


License

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

Budownictwo i Architektura supports the open science program. The journal enables Open Access to their publications. Everyone can view, download and forward articles, provided that the terms of the license are respected.

Publishing of articles is possible after submitting a signed statement on the transfer of a license to the Journal.