The Future of the National Ecological System in Poland
Tadeusz J. Chmielewski
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Zakład Ekologii Krajobrazu i Ochrony Przyrody, Lublin, Poland (Poland)
Abstract
Areas of the utmost natural and landscape values are subject to different forms of protection. It is generally believed, that the system of protected areas should ensure ecological balance on the regional and national scale. In order for this to happen, the system should be adequately vast, rich and varied, and not subject to degradation. At the end of 2006 the system of protected areas constituted 32,1% of the area of Poland. Despite this fact, the condition of ecological resources of the country is seriously threatened and is diminishing rapidly. Moreover, a lot of protected areas do not efficiently realize the tasks assigned to them. Contrary to a frequently repeated slogan about the improving condition of Poland’s environment, a lot of data proves, that, with the end of the 90s, we entered the stage of environmental loading increase and subsequent degradation of country’s ecological system. The main tendencies observed in the changes in natural environment are: drainage of moist areas, acceleration of surface runoff and a decrease in water abundance of rivers, diminishing of biologically active surface, fragmentation of landscape, thickening of ecological barriers net and spatial isolation of ecosystems, as well as, a decrease in biological and landscape diversity. In the face of such pressure, it is necessary to recognize nature protection and strengthening of the ecological structure of Poland as one of the key elements of new spatial planning policy of the country.
Keywords:
National ecological system, environmental transformation, spatial planning policyReferences
ANDRZEJWSKI R., BARANOWSKI M., Stan środowiska w Polsce. Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska, Centrum Informacji o Środowisku GRID, Warszawa 1993.
Google Scholar
Red. ANDRZEJEWSKI R., WEIGLE A., Różnorodność biologiczna Polski. Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska; Warszawa 2003.
Google Scholar
BISCHOFF N.T., JONGMAN R.H.G., 1993. Development of rural areas in Europe: the claim for nature. Preliminary and background studies, Hague 1993.
Google Scholar
CHMIELEWSKI T. J., 1988., O strefowo – pasmowo – węzłowej strukturze układów ponadekosystemowych, w: Wiadomości Ekologiczne (2)34, s. 165-185.
Google Scholar
CHMIELEWSKI T. J., 1990, Projektowanie systemu obszarów chronionych według kryteriów ekologii krajobrazu, w: Chrońmy Przyrodę Ojczystą (4-5)46, s. 20-29.
Google Scholar
CHMIELEWSKI T. J., Próba modelowania funkcjonowania fizjocenozy jako dynamicznego układu polikosystemowego, w: red. Chmielewski T. J., Richling A., Wojciechowski K., Funkcjonowanie i waloryzacja krajobrazu, Polskie Towarzystwo Geograficzne, Lubelskie Towarzystwo Naukowe, Towarzystwo Wolnej Wszechnicy Polskiej, Lublin 1992, s. 25-38.
Google Scholar
CHMIELEWSKI T. J., Ocena różnorodności biologicznej i krajobrazowej układów wielkoprzestrzennych na przykładzie województwa lubelskiego, w: red. Ryszkowski L., Bałazy S., Uwarunkowania ochrony różnorodności biologicznej i krajobrazowej, Zakład Badań Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN, Poznań 1999, s. 99-114.
Google Scholar
CHMIELEWSKI T. J., System planowania przestrzennego harmonizującego przyrodę i gospodarkę, Politechnika Lubelska, Lublin 2001, t. 1,2.
Google Scholar
Red. CHMIELEWSKI T. J., Problemy organizacji i funkcjonowania systemu ostoi siedliskowych NATURA 2000 w Polsce, Zeszyty Naukowe Komitetu „Człowiek i Środowisko” przy Prezydium PAN, Nr 38, Warszawa – Lublin 2004.
Google Scholar
CHMIELEWSKI T. J., 2005, Zasady planowania przyrodniczej rewitalizacji miast i zarządzania jej realizacją, w: Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych Tom 1. PAN O/Lublin; s. 60-67.
Google Scholar
CHMIELEWSKI T. J., Ochrona i kształtowanie równowagi krajobrazowych systemów ekologicznych, w: red. Drapella-Hermansdorfer A., Cebrat K., Oblicza równowagi. Studia i Materiały Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej, Vol. 1; Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2005, s. 185- 194.
Google Scholar
CHMIELEWSKI T. J., LORENS B., RADWAN S., 2005, Effects of wetland restoration in various ecological conditions and with a different scale of anthropogenic degradation: the case of CE Poland, w: Teka Commission of Protection and Formation of Natural Environment, tom 2, PAN O/Lublin, s. 5- 21.
Google Scholar
CHMIELEWSKI T. J., Zintegrowana analiza kosztów i efektów ochrony przyrody, jako instrument zarządzania obszarami Natura 2000 w: red. Chmielewski T. J., Zarządzanie zasobami przyrody na obszarach Natura 2000 w Polsce, Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Lublinie, Lublin 2006, s. 32- 40.
Google Scholar
CHMIELEWSKI T. J., GROMADZKI M., JANKOWSKI W., KISTOWSKI M., Rola sieci obszarów Natura 2000 w kształtowaniu nowego paradygmatu ochrony przyrody w Polsce w: red. Chmielewski T. J., Zarządzanie zasobami przyrody na obszarach Natura 2000 w Polsce, Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Lublinie; Lublin 2006, s. 6- 12.
Google Scholar
Red. CHMIELEWSKI i T. J., Zarządzanie zasobami przyrody na obszarach Natura 2000 w Polsce, Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Lublinie; Lublin 2006.
Google Scholar
CHMIELEWSKI T. J, 2008, Landscape and Protected Areas – Polish Experiences, in: ed. Schmidt M., Glasson J., Emmelin L., Helbron, Standards and Thresholds for Impact Assessment, series: Environmental Protection in the European Union, Vol. 3, Springer, Berlin – Heidelberg, s. 315-326.
Google Scholar
CROOKS K. R., SANJAYAN M., 2006, Connectivity conservation, in: Conservation Biology, vol. 14.
Google Scholar
DEGÓRSKA B., 2007, Rola środowiska przyrodniczego w zagospodarowaniu polskiej przestrzeni, a ekologiczna polityka Unii Europejskiej, w: red. Markowski T., Stasiak A., Rola polskiej przestrzeni w integrującej się Europie, Biuletyn KPZK PAN, z. 233, Warszawa 2007, s. 133- 168.
Google Scholar
DEGÓRSKI M., Przyrodnicze aspekty zagospodarowania przestrzennego kraju – przesłanki i rekomendacje dla KPZK. Opracowanie wykonane dla Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2007, mat. niepubl., s. 1- 30.
Google Scholar
Europejska sieć ekologiczna Natura 2000, http://natura2000.mos.gov.pl/natura2000/index (1.01.2008).
Google Scholar
GACKA-GRZESIKIEWICZ E., RÓŻYCKA W, Obszary chronione a przestrzenna struktura aglomeracji. Instytut Kształtowania Środowiska, Warszawa 1977.
Google Scholar
Red. GRZESIAK M., Raport o stanie, zagrożeniu i ochronie środowiska 1990, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 1990.
Google Scholar
Red. GRZESIAK M., Ochrona Środowiska 1993. Informacje i opracowania statystyczne. Główny Urząd Statystyczny. Warszawa 1993.
Google Scholar
Red. GRZESIAK M., DOMAŃSKA W., Ochrona środowiska 2007. Informacje I opracowania statystyczne, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2007.
Google Scholar
Red. GUTY-KORYCKA M., Papers on Global Change IGBP. Polish National Committee of International Geosphere-Biosphere Global Change Programme, vol. 12, Polish Academy of Sciences, Warsaw 2005.
Google Scholar
HARRIS G., Seeking Sustainability In an Age of Complexity, Cambridge University Press, Cambridge 2007.
Google Scholar
JAEGER J. A. G., Landscape fragmentation, Verlag Euglen Ulmer, Stuttgart 2002.
Google Scholar
Red. KAMIEŃSKI Z., Raport: Stan środowiska w Polsce, Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Warszawa 1998, s. 1-217.
Google Scholar
KASSENBERG A., ROLEWICZ C., Przestrzenna diagnoza ochrony środowiska w Polsce, Studia KPZK PAN, t. 89, PWE, Warszawa 1985.
Google Scholar
Red. KOZŁOWSKI S., Gospodarka zasobami przyrody, Studia KPZK PAN, t. 85, PWE, Warszawa 198.
Google Scholar
Red. KOZŁOWSKI S., Żywiołowe rozprzestrzenianie się miast: narastający problem aglomeracji miejskich w Polsce, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Komitet „Człowiek i Środowisko” przy Prezydium PAN, Białystok – Lublin – Warszawa 2006.
Google Scholar
Red. LIRO A., Koncepcja krajowej sieci ekologicznej ECONET-Polska, Fundacja IUCN – Poland, Warszawa 1995.
Google Scholar
Red. ŁUCZYŃSKA-BRUZDA M., Krajobraz dolin rzecznych, Politechnika Krakowska, Kraków 1998.
Google Scholar
Red. MARKOWSKI T., STASIAK A., Rola polskiej przestrzeni w integrującej się Europie. Biuletyn KPZK PAN, Z. 233, Warszawa 2007.
Google Scholar
Najważniejsze problemy ochrony przyrody w Polsce, Państwowa Rada Ochrony Przyrody, Warszawa 2007, mat. niepubl., s. 1-18.
Google Scholar
OBMIŃSKI Z., Ekologia lasu, PWN, Warszawa 1978.
Google Scholar
Red. STASIAK A., Dylematy przestrzennego rozwoju wsi polskiej na tle Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013, Biuletyn KPZK PAN, Z. 234, Warszawa 2007.
Google Scholar
ŚLESZYŃSKI P., BAŃSKI J., DEGÓRSKI M., KOMORNICKI T., WIĘCKOWSKI M., 2007, Stan zaawansowania planowania przestrzennego w gminach w: Prace Geograficzne vol. 211/2007.
Google Scholar
TRACZ M., BOHATKIEWICZ J., RADOSZ S., STRĘK J. , Oceny oddziaływania dróg na środowisko, t. 1-2. Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych, Warszawa 1997.
Google Scholar
WALKER B., STEFFEN W., CANDELL J., INGRAM J., The Terrestial Biosphere and Global Change, Synthesis Volume, International Geosphere-Biosphere Global Change Programme Book Series, Vol. 4, Cambridge University Press, Cambridge 1999.
Google Scholar
WĘCŁAWOWICZ G., Przestrzeń i społeczeństwo współczesnej Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
Google Scholar
WIATR I., MARCZAK H., SAWA J., Ekoinżynieria, Podstawy działań naprawczych w środowisku, Wydawnictwo Naukowe Gabriel Borowski, Lublin 2003.
Google Scholar
Authors
Tadeusz J. ChmielewskiUniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Zakład Ekologii Krajobrazu i Ochrony Przyrody, Lublin, Poland Poland
Statistics
Abstract views: 15PDF downloads: 2
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
