Słowo wstępne do czasopisma

Artur Pawłowski

Abstrakt

Koncepcja rozwoju zrównoważonego została sformułowana w momencie, gdy współczesny człowiek posiadł środki techniczne umożliwiające praktycznie dowolne przekształcanie świata. Zarazem gubi się on w celach, jakim te przekształcenia mają służyć. Moce techniczne już od wielu lat są wszak wystarczające do całkowitego zniszczenia biosfery, a jeśli nawet tak się nie stanie, to realną i bliską perspektywą jest wyczerpanie zasobów paliw kopalnych i innych surowców. Ponadto globalnie stan środowiska przyrodniczego nieustannie się pogarsza (choć lokalnie zaobserwować można pewną poprawę). Jednocześnie rośnie dysproporcja pomiędzy krajami biednymi i bogatymi. Choć globalna produkcja żywności jest na tyle wysoka, że powinno jej starczyć dla każdego, miliony ludzi nadal głoduje. Nasilają się także konflikty społeczne, często ich przyczyną jest bieda. Rosnąca automatyzacja prowadzi do rozszerzania się poziomu bezrobocia i pociąga za sobą powstawanie grupy ludzi zbędnych, żyjących na marginesie współczesnej cywilizacji i stopniowo z niej wykluczanych. Już te wybrane wyzwania pokazują, jak skomplikowana i trudna jest sytuacja współczesnego świata. Czy widoczny kryzys możliwy jest do przezwyciężenia? Właśnie aby tak się stało, sformułowano koncepcję rozwoju zrównoważonego. Nie jest to tylko kolejny program ochrony środowiska przyrodniczego, perspektywa koniecznych działań jest wszak znacznie szersza. Głos przyrodników nadal jest ważny, ale trzeba także uwzględnić racje nauk filozoficznych, ekonomicznych i technicznych.  Do rąk czytelnika oddajemy właśnie nowy numer czasopisma, poświęconego problematyce zrównoważonego rozwoju i ekofilozofii. Już teraz udało się zgromadzić wokół tej inicjatywy znaczące grono wybitnych naukowców, jednak jest to jednak zaledwie początek drogi. Prezentowane w tym numerze materiały problemowe przybliżają proces kształtowania się myśli ekofilozoficznej (zarówno w perspektywie międzynarodowej, jak i w kontekście prac polskich autorów), która umożliwiła sformułowanie zasady zrównoważonego rozwoju. Przybliżamy także koncepcję wielowymiarowości rozwoju zrównoważonego, integrującą różnorodne pola ludzkiej aktywności. Zwracamy jednocześnie uwagę na ważne problemy współczesnego świata: konsekwencje zachodzących coraz szybciej zmian (wizja „turbo-świata”), czy postępujących procesów globalizacji. Poszukując możliwości poprawy, zapraszamy do przeanalizowania problemów związanych z kształtowaniem się świadomości ekologicznej. Czy nowa inicjatywa wydawnicza się powiedzie – to zależy od czytelników. Zapraszamy do współpracy i wspólnego tworzenia tego forum dyskusyjnego!