Sozologia systemowa – dyscyplina naukowa XXI wieku

Józef M. Dołęga


Uniwersytet im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Poland (Polska)


Abstrakt

Artykuł zawiera istotną problematykę sozologii systemowej skupioną wokół następujących zagadnień: koncepcji sozologii systemowej – gdzie ukazuje się podstawowe założenia tego ujęcia, wyjaśnienie podstawowych terminów, syntetyczne ujęcie koncepcji sozologii empirycznej, humanistycznej, filozoficznej oraz charakterystykę systemowej koncepcji sozologii; epistemologii sozologii systemowej, w której analizuje się pojęcie sozologii, podejmuje próbę zdefiniowania tej nauki, określenia przedmiotu jej badań; metodologii sozologii systemowej; głównej problematyki sozologii systemowej i specyfiki badań z zakresu tej nauki. Tekst tego artykułu jest ulepszoną wersją wcześniej drukowanych moich prac w Studia Ecologiae et Bioethicae, w książce Koncepcja sozologii systemowej oraz w innych publikacjach.


Słowa kluczowe:

sozologia, sozologia systemowa, ochrona środowiska

Ajdukiewicz K., Logika pragmatyczna, Warszawa 1965.
  Google Scholar

Aleksandrowicz J., Sumienie ekologiczne, Warszawa 1979. 3.
  Google Scholar

Aleksandrowicz J., Waszczenko P., Środowisko w perspektywie medycznej: humanizm ekologiczny szansą przetrwania, CŚZ.
  Google Scholar

Bartalanffy L. von, Ogólna teoria systemów. Podstawy, rozwój, zastosowania, Warszawa 1984.
  Google Scholar

Białkowski G., Uczony jako sumienie i duchowy przewodnik społeczeństwa, ZN 25/1989, 1/3-10.
  Google Scholar

Biela A. (red.), Stres psychiczny w sytuacji kryzysu ekologicznego. Badania z zakresu sozopsychologii, Lublin 1984.
  Google Scholar

Blewett J., La pensee sociale catholique en est-elle toujeurs a ses balbutiements, PMV 13/1990/28-37.
  Google Scholar

Carter G.B., Large Number Boincidences and the Anthropic Principle in Cosmology, w: Longair M. S. (ed.) Confrontation of Cosmological Theories with Observational Date, Dordrecht 1974.
  Google Scholar

Bocheński J., O systemie. Wykład wygłoszony w ATK 1987-11-05, SPhCh 24/1988.
  Google Scholar

Brzeziński W., Problematyka prawna ochrony środowiska, CiŚ cz. 1.
  Google Scholar

Coreth E., Was ist der Mensch? Grudnzuge einer philosophischem Anthropologie, Inns bruck 1976.
  Google Scholar

Czeżowski T., O związku między naukami aksjomatycznymi a naukami empirycznymi, SP 18/1973/11-18.
  Google Scholar

Czeżowski T., O jedności nauki, w: Fragmenty filozoficzne, seria 3, Warszawa 1967.
  Google Scholar

Dogiel G., Antropologia filozoficzna, Kraków 1984.
  Google Scholar

Dołęga J. M., Koncepcja sozologii systemowej, Warszawa 2001.
  Google Scholar

Dołęga J. M., Implikacje filozoficzne empiriologicznej fenomenologii ruchu, ZZFPIFP 7/1985/167-168.
  Google Scholar

Dołęga J. M., Stosunek ruchu do materii w ujęciu klasycznej filozofii przyrody, Warszawa 1986.
  Google Scholar

Dołęga J. M., Kreacjonizm i ewolucjonizm. Ewolucyjny model kreacjonizmu a problem hominizacji, Warszawa 1988.
  Google Scholar

Dołęga J. M., Z zagadnień sozologii, ZZFPiFP 4/1982/328-327
  Google Scholar

Dołęga J. M., Zarys sozologii systemowej, Warszawa 2005.
  Google Scholar

Dubel K., Edukacja ekologiczna jako warunek zrównoważonego rozwoju w Polsce, III MSE.
  Google Scholar

Eil-Eibesfeldt J., Galapagos. Arka Noego pośród Pacyfiku, tłum. Z.Stromenger, Katowice 19882.
  Google Scholar

Fiedor B., Przyczynek do ekonomicznej teorii zanieczyszczenia i ochrony środowiska, Wrocław 1990.
  Google Scholar

Fleming G., Klimat – środowisko – człowiek, Warszawa 1983.
  Google Scholar

Gasparski W., Miller D. (red.), Nauka – technika – system, Wrocław 1981.
  Google Scholar

Gavies P. C. W., Zasada antropiczna, PF 37/ 1986/213-259.
  Google Scholar

Geissler E., Libbert E., Nitschmann J., Thomas-Petersein G. (red.), Kleine Enzyklopadie. Leben, HRSG, Leipzig 1978.
  Google Scholar

Gerwen J. van, La paix Dieu Createur, la paix avec toute la creation, PMV 13/1990/38-44.
  Google Scholar

Giedymin J., Problemy założenia rozstrzygnięcia. Studia nad logicznymi podstawami nauk społecznych, Poznań 1964.
  Google Scholar

Ginsbert-Gebert A. (red.), Ekonomiczne i socjologiczne problemy ochrony środowiska, Wrocław 1991.
  Google Scholar

Głowiak B., Modele obliczeniowe, w: Głowiak B., Kempa E., Winnicki T., Podstawy ochrony środowiska, Warszawa 1985.
  Google Scholar

Głowiak B, Krążenie zanieczyszczeń w biosfe rze i metody tzw. monitoringu, CiŚ cz. 2.
  Google Scholar

Głowiak B., Pecyna J., Technologia oczyszcza nia gazów odlotowych, w: Głowiak B., Kempa F., Winnicki T., Podstawy ochrony środowiska, Warszawa 1985.
  Google Scholar

Goetel W. (red.) Sozologia i sozotechnika, ZNAGH 21/1971/ zeszyt specjalny.
  Google Scholar

Goetel W., Sozologia – nauka o ochronie przyrody i jej zasobów, KA 21/1972, 1//31-38.
  Google Scholar

Gogacz M., Ważniejsze zagadnienia metafizyki, Lublin 1973.
  Google Scholar

Gogacz M., Człowiek i jego relacje. Materiały filozofii człowieka, Warszawa 1985.
  Google Scholar

Gogacz M., Akt istnienia (ipsum esse) według tomizmu konsekwentnego, SPhCh 22/1986, 2/25-40.
  Google Scholar

Gogacz M., Filozoficzna konieczność istnienia aniołów jako celowych przyczyn dusz ludzkich, w: Balter L. (red.) Człowiek we wspólnocie Kościoła, Warszawa 1979.
  Google Scholar

Gręczewski J., Wpływ pogody na zdrowie człowieka, Warszawa 19722.
  Google Scholar

Gumański L., Wprowadzenie w logikę współczesną, Toruń 1983.
  Google Scholar

Gutt R. W., Problem wzorca lekarza i innych pracowników służby zdrowia, CŚZ.
  Google Scholar

Hajduk Z., O akceptacji teorii empirycznej, Lublin 1984.
  Google Scholar

Hałaczek B., Lubański M., Filozoficzne aspekty ekologii, CaW 5/1988.
  Google Scholar

Heller M., Zasada antropiczna, w: Heller M., Życiński J., Dylematy ewolucji, Kraków 1990.
  Google Scholar

Heller M., Stworzenie a ewolucja, C 2/1982, 4/58-66.
  Google Scholar

Hempel C. G., Podstawy nauk przyrodniczych, Warszawa 1968.
  Google Scholar

Ingarden R., Książeczka o człowieku, Kraków 1972.
  Google Scholar

Jacniacki K., Środowisko przyrodnicze i jego ochrona, Warszawa 1989.
  Google Scholar

Jan Paweł II, Pokój z Bogiem Stwórcą - pokój z całym stworzeniem, Rzym 1990.
  Google Scholar

Jarzyńska I., Kształcenie studentów nauczania początkowego w zakresie ochrona środowiska przyrodniczego człowieka, III MSE.
  Google Scholar

Jaworski M., Problem koncepcji filozofii, AC 14/1982/1-9.
  Google Scholar

Juda J., Zasady stosowania analizy w kształtowaniu środowiska, CiŚ cz. 1.
  Google Scholar

Kamiński S., Elementy logiki formalnej, w: A. B. Stępień, Wstęp do filozofii, Lublin 19892.
  Google Scholar

Kamiński S., Stosunek między poznaniem empirycznym a nieempirycznym w nauce, w: Z zagadnień kultury chrześcijańskiej, Lublin 1973.
  Google Scholar

Kamiński S., Typy wiedzy teoretycznej, AC 14/1982/11-12.
  Google Scholar

Kamiński S., O rozwoju teorii empirycznej, RF 30/1982, 3/129-142.
  Google Scholar

Kamiński S. O kryteriach wartościowania wiedzy teoretycznej, RF 30/1982, 2/125-130.
  Google Scholar

Kaparisi E., Problemy metodologii badań systemowych, Warszawa 1973.
  Google Scholar

Kierzkowski Z., Elementy informatyki. Technika, metody zastosowania, Warszawa 1976.
  Google Scholar

Klira G. J. (red.), Ogólna teoria systemów, Warszawa 1976.
  Google Scholar

Kłósak K., Koncepcja bytu a filozofia Boga, SFB t. 3, 1977.
  Google Scholar

Kłósak K., Z teorii metodologii filozofii przyrody, Poznań 1980.
  Google Scholar

Kłósak K., „Przyrodnicza” definicja duszy ludzkiej, jej uprawnienia i granice użyteczności naukowej, SPhCh 2/1966, 1/192-195.
  Google Scholar

Kłósak K., Zagadnienie teologicznej interpretacji przyrody we współczesnej neoscholastyce, w: Pod natchnieniem Ducha Świętego. Współczesna myśl teologiczna, Poznań 1964.
  Google Scholar

Kłósak K., Teoria kreacjonistycznych początków duszy ludzkiej a współczesny ewolucjonizm, AC 1/1969/32-56.
  Google Scholar

Kłósak K., Immanencja i transcendencja człowieka w odniesieniu do przyrody, w: Bejze B. (red.), O Bogu i o człowieku, t. 1, Warszawa 1968.
  Google Scholar

Korczak C. W. (red.), Higiena – ochrona zdrowia, Warszawa 198410.
  Google Scholar

Kornas K., Współczesne eksperymenty medyczne w ocenie etyki katolickiej, Częstochowa 1986.
  Google Scholar

Kozłowski S., Ochrona środowiska, w: Kopczyński J., Siciński A. (red.), Człowiek środowisko zdrowie, Wrocław 1990.
  Google Scholar

Krąpiec M.A., Język i świat realny, Lublin 1985.
  Google Scholar

Krąpiec M.A., Język naturalny podmiotowo- -orzeczeniowy (analiza sądów), w: Św. Tomasz, De ente et essentia. Przekład – komentarz – studia M. A. Krąpiec, Lublin 1981.
  Google Scholar

Krąpiec M. A., Ja - człowiek. Zarys antropologii filozoficznej, Lublin 1974.
  Google Scholar

Krąpiec M.A., Człowiek i prawo naturalne, Lublin 1975.
  Google Scholar

Kuc L., Z badań nad pojęciem „teoria” w szkole tomistycznej XV wieku, w: S. Swieżawski, J. Czerkawski (red.), Studia z dziejów myśli świętego Tomasza z Akwinu, Lublin 1978.
  Google Scholar

Lapunów A. A., Systemy biologiczne jako systemy wielkie, w: Problemy metodologii badań systemowych, Warszawa 1973.
  Google Scholar

Latawiec A., Symulacja zjawisk biologicznych widziana systemowo, SPhCh 26/1990, 2/37- -54.
  Google Scholar

Leńkowa A. (red.), Człowiek przeciwko sobie, Warszawa 19862.
  Google Scholar

Leslie J., Anthropic Princple, World Ensemble, Desing, APhQ 19/1982/141-151.
  Google Scholar

Leszczyński K., Rachunek społeczno-ekonomiczny w ochronie środowiska naturalnego, CiŚ cz. 1.
  Google Scholar

Lubański M., Informacja – system, w: Heller M., Lubański M., Ślaga S. W., Zagadnienia filozoficzne współczesnej nauki. Wstęp do filozofii przyrody, Warszawa 1982.
  Google Scholar

Lubański M., Wprowadzenie do informatyki, Warszawa 1979.
  Google Scholar

Lubański M., Człowiek, system, informacja, SPhCh 14/1978, 2/101-144.
  Google Scholar

Lubański M. Zagadnienia filozoficzne w aspekcie systemowo-filozoficznym, RF 19/1981, 3/5-20.
  Google Scholar

Marczuk J. I., Modelowanie matematyczne problemów środowiska naturalnego, Warszawa 1985.
  Google Scholar

Maryniarczyk A., Metoda separacji a metafizyka, Lublin 1985.
  Google Scholar

Morawiec E., Pozycja pierwszych zasad w koncepcji metafizyki J. Maritaina, SPhCh 9/1973.
  Google Scholar

Masi R., Nicolettie H., Cosmologia, Romae 1961.
  Google Scholar

Michajłow W., Sozologia a problemy środowiska życia człowieka, Warszawa 19752.
  Google Scholar

Michajłow W., Sozologia – nauka o ochronie i kształtowaniu środowiska, w: Kotarbiński T., Osińska W., Geblewicz E. (red.), Nowe specjalności w nauce współczesnej, Wrocław 1959.
  Google Scholar

Młynarki S., Elementy teorii systemów i cybernetyki, Warszawa 1974.
  Google Scholar

Myczkowski S., Ochrona przyrody w szkolnictwie i wychowaniu, w: Ochrona przyrodniczego środowiska człowieka, Warszawa 1973.
  Google Scholar

Nagel E., Struktura nauki. Zagadnienia logiki wyjaśnień naukowych, Warszawa 1970.
  Google Scholar

Nikonorow M., Główne skażenia ekologiczne żywności, w: Kopczyński J., Siciński A. (red.), Człowiek środowisko zdrowie, Wrocław 1990.
  Google Scholar

Nowaczyk A., Logiczne podstawy nauk ścisłych, Warszawa 1985.
  Google Scholar

Nowak J. J., Prawodawstwo ochrony przyrody i środowiska życiowego człowieka w Polsce, w: Ochrona przyrodniczego środowiska człowieka, Warszawa 1973.
  Google Scholar

Pannenberg W., Kim jest człowiek? Współczesna antropologia w świetle teologii, Paris 1978.
  Google Scholar

Pasenkiewicz K., Logika ogólna, Warszawa 1979.
  Google Scholar

Podsiad A., Więckowski Z., Mały słownik terminów i pojęć filozoficznych, Warszawa 1983.
  Google Scholar

Półtawski A., Roman Ingarden - metafizyk wolności, SF/1990, 2-3/85/98.
  Google Scholar

Prandecka B., Strategia ochrony środowiska - podstawy interdyscyplinarne, w: Ekonomiczne i socjologiczne problemy ochrony środowiska, Wrocław 1994.
  Google Scholar

Rosiński F., Odpowiedzialność moralna za ochronę środowiska, CaW 5/1988/18-27.
  Google Scholar

Russell F., Garbuny M., Hoo ke H., Nauka o nauce. Metody objaśniania zjawisk fizycznych, Warszawa 1968.
  Google Scholar

Sadowski W., Podstawy ogólnej teorii systemów. Analiza logiczno-metodologiczna, Warszawa 1978.
  Google Scholar

Skinder N. W., Chemia a ochrona środowiska, Warszawa 1991.
  Google Scholar

Skoczylas J. J., Cywilnoprawne środki ochrony środowiska, Warszawa 1986.
  Google Scholar

Sommer J., System prawa a problemy środowiska i zdrowia, w: Kopczyński J., Siciński A. (red.), Człowiek środowisko zdrowie, Wrocław 1990.
  Google Scholar

Sommer J. (red.), Skuteczność prawa ochrony środowiska w warunkach reformy gospodarczej, Wrocław 1990.
  Google Scholar

Sommer J. (red.), Prawo człowieka do środowiska naturalnego, Wrocław 1987.
  Google Scholar

Stępień A.B., Istnienie (czegoś) a pojęcie i sąd, SPhCh 9/1973.
  Google Scholar

Stępień J. (red.), Zadania nauki w dziedzinie racjonalnego kształtowania środowiska człowieka, Wrocław 1974.
  Google Scholar

Stromenger Z., Przystosowani pożyją dłużej, Katowice 1988.
  Google Scholar

Such J., Czy istnieje Esperimentum crucis? Problemy sprawdzania praw i teorii naukowych. Studium metodologiczne, Warszawa 1975.
  Google Scholar

Szafrański A. L., Ochrona środowiska w świetle teologii, CaW 5/1988/4-10.
  Google Scholar

Szyrej M., Edukacja środowiskowa prowadzona w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Częstochowie, III MSE.
  Google Scholar

Ślaga S. W., Ontologia systemowa a filozofia przyrody, RF 30/1982, 3/119-128.
  Google Scholar

Ślaga S. W., U podstaw biosystemogenezy, w: Lubański M., Ślaga S. W. (red.), W poszukiwaniu prawdy. Pamięci profesora Kazimierza Kłósaka, Warszawa 1987.
  Google Scholar

Ślaga S. W., Lubański M., Wspólnota kościelna w aspekcie systemowym, w: Balter L. (red.), Człowiek we wspólnocie Kościoła, Warszawa 1979, s. 117-152.
  Google Scholar

Ślaga S. W., Lubański M., The System Approach to Scientific Research, PhI 5/1983.
  Google Scholar

Ślipko T., Granice życia. Dylematy współczesnej bioetyki. Warszawa 1988.
  Google Scholar

Tang E., La religion a-t-elle quelguq chose a voir avec l’ecologie? PMV, 13/1990/6/19.
  Google Scholar

Targowski A., Informatyka. Modele systemów i rozwoju, Warszawa 1980.
  Google Scholar

Tokarski J. (red.), Słownik wyrazów obcych, Warszawa 1971.
  Google Scholar

Tomczyńska L., Aktywne nauczanie współpracy z przyrodą - potrzeby, wymagania, możliwości, III MSE.
  Google Scholar

Tomaszewski E., Rola obserwacji satelitarnych w ochronie i kształtowaniu środowiska, CiŚ cz. 2.
  Google Scholar

Trocquer le R., Kim jestem ja - człowiek? Zarys antropologii chrześcijańskiej, Paris 1969.
  Google Scholar

Tyszka S., Ponikowska J., Człowiek pogoda klimat, Warszawa 1983.
  Google Scholar

Wciórka L., Ewolucja i stworzenie. Próba rein terpretacji ewolucji i stworzenia na podstawie tomistycznej koncepcji partycypacji, Poznań 1976.
  Google Scholar

Winnicki T., Ekonomiczne problemy ochrony środowiska, w: B. Głowiak, F. Kempa, T. Winnicki, Podstawy ochrony środowiska, Warszawa 1986.
  Google Scholar

Witkowska A. (red.), Biosfera i jej zasoby, Warszawa 1976.
  Google Scholar

Wodziczko A., Kierunki współczesnej ochrony przyrody, PiT/1935, 4/145-147.
  Google Scholar

Wodziczko A., Ochrona przyrody jako nauka i jej potrzeby, CPO 2/1945, 2-3/8-15.
  Google Scholar

Wojciechowski T., Wybrane zagadnienia z antropologii filozoficznej, Kraków 1985.
  Google Scholar

Wojciechowski T., Problem ewolucyjnej gene zy duszy ludzkiej, RF 20/1972, 3/149-166.
  Google Scholar

Wojciechowski T., Transcendencja duszy ludz kiej w ujęciu Piotra Tielharda de Chardin, SPhCh 5/1969, 1/259-262.
  Google Scholar

Wojciechowski T., Teilhardowska koncepcja transcendencji duszy ludzkiej i jej wpływ na chrześcijańską antropologię filozoficzną, ŚSHT 7/1974/215-244.
  Google Scholar

Wolański N., Populacja ludzka jako bioinduktor stanu środowiska (środowiskowe uwarunkowania rozwoju biologicznego ludności Polski), NP 1/1989/31-56.
  Google Scholar

Woronowski F., Ewangelizacja porządku doczesnego, Łomża 1990.
  Google Scholar

Woronowski F., Ojczyzna oczekiwana, Łomża 1991.
  Google Scholar

Wójcicki R., Wykłady z metodologii nauk, Warszawa 1982.
  Google Scholar

Wójcik Z., By ziemia pozostała piękna i zasobna, Warszawa 19863.
  Google Scholar

Zabierowski M., Zasada antropiczna w fizyce współczesnej, ZZFPiFP 10/1988/197-208.
  Google Scholar

Zabierowski M., Status obserwatora w fizyce współczesnej, Wrocław 1990.
  Google Scholar

Zabierowski K., Ekonomiczne podstawy ochrony przyrody, w: Szafer W. (red.), Ochrona przyrodniczego środowiska człowieka, Warszawa 1973.
  Google Scholar

Zdrójkowska A. (red.), Człowiek i przyroda, Warszawa 1986.
  Google Scholar

Zeiler P., O metodach formalnej rekonstrukcji teorii empirycznych, SF/1983.
  Google Scholar

Życiński J., Zasada antropiczna a teologiczne interpretacje przyrody, SPhCh 23/1987, 2/169-186.
  Google Scholar

Życiński J., W poszukiwaniu filozoficznej unifikacji rozwijającej klasyczną tezę o Bożej immanencji w przyrodzie, PP 86/1986, 11/169-179.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2006-07-03

Cited By / Share

Dołęga , J. M. (2006). Sozologia systemowa – dyscyplina naukowa XXI wieku. Problemy Ekorozwoju Problems of Sustainable Development, 1(2), 11–23. Pobrano z https://ph.pollub.pl/index.php/preko/article/view/4311

Autorzy

Józef M. Dołęga  

Uniwersytet im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Poland Polska

Statystyki

Abstract views: 8
PDF downloads: 6