Zrównoważony rozwój perspektywą dalszego postępu cywilizacyjnego
Antoni Skowroński
Uniwersytet im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Poland (Polska)
Abstrakt
Człowiek w swoim rozwoju biologicznym był uzależniony od wielu czynników środowiskowych. Z chwilą kiedy pojawiło się myślenie abstrakcyjne, bariery przyrodnicze zostały przekroczone, rozwój biologiczny się zatrzymał, a rozpoczął się rozwój cywilizacyjny. Doprowadził on do wielu udogodnień w życiu i działalności człowieka ale też wprowadził duże zmiany i wytworzyła nowy porządek, który z czasem stanął w opozycji do natury. Przyśpieszenie rozwoju cywilizacyjnego, które obserwujemy od końca XVIII wieku, obok osiągnięć spowodowało wyczerpanie zasobów naturalnych, ubożenie biosfery, zachwianie równowagi ekologicznej oraz przyniosło wiele zniszczeń, klęsk i zagrożeń. Nasza rozwijająca się ciągle cywilizacja naukowo-techniczna, stanęła wobec poważnego kryzysu o charakterze globalnym. Faktem jest, że od dłuższego czasu, związki człowieka z przyrodą prowadzą do narastania problemów cywilizacyjnych, przejawiających się w zachwianiu społecznej i biologicznej struktury bytowania człowieka. Pogodzenie rozwoju cywilizacji z prawidłowym funkcjonowaniem naturalnego środowiska, jest w tej chwili rzeczą skomplikowaną i trudną. Alternatywą wobec takiego stanu rzeczy jest kontynuacja dalszego rozwoju cywilizacyjnego w oparciu o zasady zrównoważonego rozwoju (sustainable development). Idea ta przedstawia szereg rozwiązań prowadzących do ochrony i zabezpieczenia trzech członów rozwoju, a więc społeczeństwa (kultury), przyrody (natury) i gospodarki (ekonomii). Zakłada ona przewartościowanie dotychczasowego sposobu myślenia i działania nie rezygnując a nawet nie obniżając dotychczasowego poziomu rozwoju cywilizacyjnego. Koncepcja zrównoważonego rozwoju polega na włączeniu środowiska naturalnego do rozwoju społeczno-gospodarczego regionu, kraju czy w ujęciu globalnym całego świata. Zakłada trwałą poprawę jakości życia współczesnych i przyszłych pokoleń, co integralnie łączy się z poprawą stanu środowiska człowieka. Wskazuje też na potrzebę rozwoju duchowego człowieka i zamianę celów rozwojowych z materialnych na niematerialne. Wprowadzenie zrównoważonego rozwoju w skali globalnej jest szansą dalszego prawidłowego rozwoju cywilizacyjnego. Niestety to wprowadzenie jest utrudniane dzisiaj przez światowy unilateralizm.
Słowa kluczowe:
rozwój zrównoważony, poziom rozwoju cywilizacyjnego, wprowadzanie rozwoju zrównoważonegoBibliografia
Adamski F., Kultura między sacrum a profanum, w: Adamski F. (red.), Człowiek – Wychowanie – Kultura, Kraków 1993.
Google Scholar
Albińska E., Człowiek w środowisku przyrodniczym i społecznym. Zarys problematyki ekologii społecznej, Wyd. KUL, Lublin 2005.
Google Scholar
Apel Warszawski – przyjęty w 1993 r. w Warszawie na I Światowym Kongresie Uniwersalizmu, w: „Ekonomia i Środowisko”, 1994, nr 1(4).
Google Scholar
Barcikowski A., Łastowski K., Struktura biosfery a rozwój cywilizacji, w: Papuziński A. (red.), Filozofia ekologiczna. W Jubileusz 75-lecia Profesora Henryka Skolimowskiego, Bydgoszcz 2001.
Google Scholar
Barnier M., Atlas wielkich zagrożeń. Ekologia, środowisko, przyroda, Warszawa 1995.
Google Scholar
Bartosik K., Koncepcja trwałego rozwoju a poszukiwanie strategii globalnych, w: „Ekonomista” 1996, nr 1-3.
Google Scholar
Bielicki T. (red.), Antroposfera, w: Mały słownik antropologiczny, Warszawa 1969.
Google Scholar
Borys T. (red.), Opracowanie systemu wskaźników oceny efektywności wdrażania koncepcji ekorozwoju, Warszawa-Jelenia Góra-Wrocław 1997.
Google Scholar
Borys T. (red.), Wskaźniki ekorozwoju, Białystok 1999.
Google Scholar
Capra F., Punkt zwrotny, Wyd. PIW, Warszawa 1987.
Google Scholar
Carson R., Silent Spring, 1963.
Google Scholar
Cichy D., Międzynarodowe i krajowe projekty edukacyjne przygotowaniem do zrównoważonego rozwoju, w: Współpraca międzynarodowa w edukacji ekologicznej. Materiały pokonferencyjne, Krosno 1996.
Google Scholar
Commonor B., The Clasing Circle, New York 1971. 14. Cygler M., Poskrobko B., Edukacja kadr na potrzeby ekorozwoju, w: „Ekonomia i Środowisko”, 1994, nr 1(4).
Google Scholar
Cyrzan H., Kim jest człowiek? Ekologiczne implikacje nowego spojrzenia na ewolucję (człowieka), w: Dołęga J. M., Czartoszewski W. J. (red.), Ochrona środowiska w filozofii i teologii, Warszawa 1999.
Google Scholar
Cywilizacja w: Wikipedia, http://pl.wikipedia. org/wiki/Cywilizacja, (04.08.06r).
Google Scholar
Czyż M., Rozwój zrównoważony a przemiany cywilizacyjne, w: Zięba S., Wróblewski M. (red.), Ekologia a transformacje cywilizacyjne na przełomie wieków, Lublin 2000.
Google Scholar
Deklaracja końcowa Konferencji Sztokholmskiej na temat: Środowisko naturalne człowieka.
Google Scholar
Dokumenty końcowe Konferencji Narodów Zjednoczonych „Środowisko i Rozwój”. Rio de Janeiro, 3-14 czerwca 1992. Szczyt Ziemi, Warszawa 2003.
Google Scholar
Dołęga J. M., Koncepcja sozologii systemowej, Warszawa 2001.
Google Scholar
Dołęga J. M., Problematyka ochrony środowiska społeczno-przyrodniczego w sozologii i ekofilozofii, w: Dołęga J. M., Czartoszewski J. W. (red.), Ochrona środowiska w filozofii i teologii, Warszawa 1999.
Google Scholar
Dubel K., Ochrona i kształtowanie środowiska, Krosno 2001.
Google Scholar
Ehrlich P. R., The Population Bomb, New York 1968.
Google Scholar
Fri R., Historia naturalna a wiek XXI, w: Bot kin D. i in. (red.) Oblicza Ziemi. Zagrożenia i nadzieje, Warszawa 2001.
Google Scholar
Hinrichs N., Population. Environment and People, New York 1971.
Google Scholar
Hronec O., Ekorozwój – jedyna droga w przyszłość, Materiały z X Ogólnopolskiego Forum Ekologii Wsi, Miasto i wieś wspólnie na drodze do ekorozwoju, Krosno 2000.
Google Scholar
Hull Z., Filozoficzne podstawy ekorozwoju, w: „Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych” 1992, z. 401.
Google Scholar
Hull Z., Dylematy i wymiary ekorozwoju, w: „Postępy Nauk Rolniczych” 1993, nr 3.
Google Scholar
Instrumenty ekorozwoju. Prawne, ekonomiczne, finansowe, w: „EKOFinanse”, 2001, nr 4(71).
Google Scholar
Keating M., Globalny program działań, Warszawa 1994.
Google Scholar
Kiełczewski D., Główne nurty ekologiczne we współczesnej filozofii, w: Prandecka B. (red.), Interdyscyplinarne podstawy ochrony środowiska przyrodniczego. Kompendium do nauczania i studiowania, Wrocław-Warszawa-Kraków 1993.
Google Scholar
Kośmicki E., Środowiskowe dylematy ekorozwoju a przyszłość polskiego rolnictwa, w: „Ekonomia i Środowisko”, 1997, nr 1(10).
Google Scholar
Kowalak A., Świadomość ekologiczna a realizacja idei zrównoważonego rozwoju, w: Kowalak A. (red.), III Konferencja, Współpraca Międzynarodowa w Edukacji Ekologicznej, Krosno 2000.
Google Scholar
Kozłowski S., Przyszłość ekorozwoju, Lublin 2005.
Google Scholar
Kozłowski S., Ekologiczne problemy przyszłości świata i Polski, Warszawa 1998.
Google Scholar
Kozłowski S., Ogólne uwarunkowania ekorozwoju, w: B. Poskrobko (red.), Sterowanie ekorozwojem. Teoretyczne aspekty ekorozwoju, tom I, Białystok 1998.
Google Scholar
Krasnodębski Z., Upadek idei postępu, Warszawa 1991.
Google Scholar
Kunicki-Goldfinger W. J. H., Znikąd donikąd, Warszawa 1993.
Google Scholar
Łapiński J., „Pradzieje” Homo technicus, w: „Studia Philosophiae Christianae”, 1999 (35), nr 2.
Google Scholar
Machowski J., Ochrona środowiska. Prawo i zrównoważony rozwój, (Stan prawny na dzień 1 stycznia 2003 r.), Warszaw 2003.
Google Scholar
Matczak P., Problemy ekologiczne jako problemy społeczne, Poznań 2000.
Google Scholar
Mazurski K. R., Podstawy sozologii. Kompendium wiedzy o niszczeniu i ochronie środowiska, Wrocław 1998.
Google Scholar
Meadows D. i in., Limits to Growth New York 1972.
Google Scholar
Michnowski L., Ekorozwój jako forma współżycia, w: „Wieś i Państwo”, 1992, nr 2.
Google Scholar
Michnowski L., Megatrendy alternatywne. Ekorozwój albo zagłada ekologiczna, w: Ekorozwój. Jego istota i możliwości wdrożenia. Materiały pokonferencyjne. (Międzynarodowe targi ekologiczne – POLEKO ’95), Poznań 1995r. (materiał powielony).
Google Scholar
Mizak J., Szczyt w Johanesburgu, Warszawa 2002, w: http://www.unic.unorg.pl/ johanesburg/, 16.03.2004, godz.17.00.
Google Scholar
Morin E., Zagubiony paradygmat – natura ludzka, Warszawa 1977.
Google Scholar
Nowicki M., Ribbe L., Problemy ekorozwoju Polski, Warszawa 2001.
Google Scholar
Paczuski R., Prawo ochrony środowiska. (Stan prawny na dzień 30 września 2000), Bydgoszcz 2000.
Google Scholar
Piątek Z., Człowiek jako podmiot zrównoważonego rozwoju: kontrowersje filozoficzno-społeczne, w: Piontek B., Koncepcja rozwoju zrównoważonego i trwałego Polski, Warszawa 2002.
Google Scholar
Piontek B., Jakość życia i sposoby jej mierzenia w strategii wzrostu gospodarczego i zrównoważonego rozwoju, w: „Problemy Ekologii” 1999, nr 6, vol. 3.
Google Scholar
Papuziński A. (red.), Zrównoważony rozwój. Od utopii do praw człowieka, Bydgoszcz 2005.
Google Scholar
Poskrobko B., Podstawy polityki ekologicznej, w: Górko K., Poskrobko B., Radecki W. (red.), Ochrona środowiska. Problemy społeczne, ekonomiczne i prawne, Warszawa 1998.
Google Scholar
Sadowski Z., Dezyderat trwałego rozwoju i warunki jego spełnienia. (Tezy), w: Pawłowski A. (red.), Filozoficzne i społeczne uwarunkowania zrównoważonego rozwoju, Monografie nr 16, PAN, Komitet Ochrony Środowiska, Lublin 2003.
Google Scholar
Stacewicz J., Cywilizacyjno-kulturowe uwarunkowania ekorozwoju, w: Poskrobko B. (red.), Sterowanie ekorozwojem. Teoretyczne aspekty ekorozwoju, t. I, Białystok 1998.
Google Scholar
Strzałko J., Ekologia człowieka, w: Strzałko J., Mossor-Pietraszewska T. (red.), Kompendium wiedzy o ekologii, Warszawa-Poznań 2001. Antoni Skowroński/Problemy Ekorozwoju nr 2 (2006), 47-57.
Google Scholar
Szponar A., Fizjografia urbanistyczna, Warszawa 2003.
Google Scholar
Szymański J.M., Cywilizacja ekologiczna. Wstęp do polityki globalnej, Warszawa 1998.
Google Scholar
Śleszyński J., Wskaźniki trwałego rozwoju, w: „Ekonomia i Środowisko”, 1997 nr 2(11).
Google Scholar
Weizsäcker E. U., Lovins A. B., Lovins L. H., Mnożnik cztery. Podwojony dobrobyt – dwukrotnie mniejsze zużycie zasobów naturalnych. Raport dla Klubu Rzymskiego, Toruń 1999.
Google Scholar
Zięba S., Życie jako forma istnienia ciał białkowych, w: „Roczniki Filozoficzne”, 22(1974)3, s. 122.
Google Scholar
Zięba S., Kryzys ekologiczny. Realność czy utopia, w: „Człowiek i Przyroda”, 1995, nr 3.
Google Scholar
Zięba S., Dylematy bezpieczeństwa ekologicznego, Lublin 1998.
Google Scholar
Żukowska H., Ekonomiczne aspekty ochrony środowiska naturalnego. Na przykładzie województwa lubelskiego, Lublin 1996.
Google Scholar
Autorzy
Antoni SkowrońskiUniwersytet im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Poland Polska
Statystyki
Abstract views: 6PDF downloads: 0
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
