Wielowymiarowość rozwoju zrównoważonego

Artur Pawłowski


Politechnika Lubelska, Wydział Inżynierii Środowiska, ul. Nadbystrzycka 40 B, 20-618 Lublin, Poland (Polska)


Abstrakt

Rozwój zrównoważony to próba sformułowania programu integrującego różnorodne płaszczyzny ludzkiego działania, oparta na refleksji moralnej odnoszącej się do odpowiedzialności człowieka za przyrodę. Integracja ta odnosi się do płaszczyzn: moralnej, ekologicznej, technicznej, ekonomicznej, prawnej, społecznej i politycznej. W artykule przedstawiono charakterystyki poszczególnych płaszczyzn. Omówiono także kwestię wzajemnego ich przenikania. Współczesnych problemów środowiskowych nie da się już bowiem rozstrzygnąć jedynie środkami technicznymi, z ominięciem kwestii ekonomicznych, czy ekologicznych. Podkreślić trzeba także znaczenie kwestii społecznych i moralnych. Czyste środowisko jest ważne, jednak w przypadku gdy osiągnięto je za cenę wysokiego bezrobocia, lub stworzenia innego rodzaju silnych konfliktów społecznych, nie będzie to działanie zgodne z zasadą zrównoważonego rozwoju.


Słowa kluczowe:

zrównoważony rozwój, wymiary rozwoju zrównoważonego

Agenda 21, a blueprint for action for global sustainable development into the 21st century, 1992.
  Google Scholar

Agenda 21, sprawozdanie z realizacji w latach 1992- 1996, Warszawa 1997.
  Google Scholar

P. Backland, B. Hellbox, E. Leppakoski, Industrial emissions & toxic pollutants, Uppsala 1992.
  Google Scholar

W. Baturo, T. Burger, A. Kassenberg, Agenda niespełnionych nadziei, społeczna ocena realizacji Agendy 21 w Polsce, Raport 4/1997, Warszawa 1997.
  Google Scholar

J. Borkowski, Współczesne zagrożenia cywilizacyjne, w: C. Napiórkowski, W. Koc (red.), Chronić by przetrwać, Niepokalanów 1992, s. 47.
  Google Scholar

T. Borys, Teoretyczne aspekty konstruowania wskaźników ekorozwoju, w: Sterowanie ekorozwojem, Białystok 1998, s. 176.
  Google Scholar

T. Borys (red.), Wskaźniki ekorozwoju, Białystok 1999.
  Google Scholar

P. Brimblecombe, The Bog Smoke: a history of air pollution in London since medieval times, London – New York 1987.
  Google Scholar

M. Dudzińska, Rozwój zrównoważony w programach ramowych Unii Europejskiej, w: A. Pawłowski (red.) Zrównoważony rozwój w polityce i badaniach naukowych, 29 zeszyt naukowe komitetu „Człowiek i Środowisko” PAN, Lublin 2001, s. 179-187.
  Google Scholar

EU Eastern Enlargement and European Environmental Policy, publikacja dostępna w Internecie, http://www.eeac-network.org.
  Google Scholar

L. Ferry, Nowy ład ekologiczny, drzewo, zwierzę i człowiek, Warszawa 1995.
  Google Scholar

J. Golinowski, Przesłanki i bariery promocji postaw proekologicznych w społeczeństwie okresu transformacji, w: A. Papuziński (red.), Polityka ekologiczna III Rzeczypospolitej, Bydgoszcz 2000, s. 363.
  Google Scholar

T.E. Graedel, R.J. Klee, Getting serious about sustainability, Environmental Science & Technology, vol. 36, no 4/2002, s. 523 – 529.
  Google Scholar

B. Hultman, Water and Wastewater Management in the Baltic Region, Uppsala 1992.
  Google Scholar

Instrumenty ekonomiczne dla ochrony środowiska, MOŚZNiL, Warszawa 1990.
  Google Scholar

H. Jonas, Das Prinzip Verantwortung, Versuch einer Ethik für Technologische Zivilization, Frankfurt 1974.
  Google Scholar

H. Jonas, The Imperative of Responsibility, in Search of an Ethics for the Technological Age, Chicago – Londyn 1984.
  Google Scholar

H. Jonas, Zasada odpowiedzialności, etyka dla cywilizacji technicznej, Warszawa 1996.
  Google Scholar

S. Karlsoon, Man and material flows, towards sustainable materials management, Uppsala 1997.
  Google Scholar

S. Kozłowski, Ekorozwój – wyzwanie XXI wieku, Warszawa 2000.
  Google Scholar

M. Kuś, Pułapki popularyzacji, Forum Akademickie 1/2004, s. 52.
  Google Scholar

G. Lean, D. Hinrichsen, Atlas of the Environment, New York 1992.
  Google Scholar

A.B. Lovins, Soft energy paths, Cambridge 1977.
  Google Scholar

Ochrona środowiska 2003 – informacje i opracowania statystyczne, raport GUS, Warszawa 2003, s. 214.
  Google Scholar

Our Common Future, The Report of the World Commission on Environment and Development, New York 1987.
  Google Scholar

A. Papuziński (red.), Polityka, ekologia, kultura – społeczne przesłanki i przejawy kryzysu ekologicznego, Bydgoszcz 2000.
  Google Scholar

L. Pawłowski i Z. Kozak (red.), Chemiczne zagrożenia środowiska w Polsce, reprinty raportów, Lublin 1992.
  Google Scholar

A. Pawłowski, Odpowiedzialność człowieka za przyrodę, Lublin 1999.
  Google Scholar

A. Pawłowski, Dylematy zrównoważonego rozwoju, w: A. Pawłowski (red.), Zrównoważony rozwój w polityce i badaniach naukowych, 29 zeszyt naukowe komitetu „Człowiek i Środowisko” PAN, Lublin 2001, s. 135-146.
  Google Scholar

B. Prandecka, Ochrona środowiska i trwały rozwój, w: B. Prandecka, Interdyscyplinarne podstawy ochrony środowiska przyrodniczego, Warszawa 1993, s. 84-85.
  Google Scholar

J. Siuta, Inżynieria ekologiczna w mojej działalności, Warszawa 2002.
  Google Scholar

S. Sorlin, The road towards sustainability: a historical perspective, Uppsala 1997.
  Google Scholar

J. Strahl, Sustainable industrial production: waste minimalization, cleaner technology and industrial technology, Uppsala 1997.
  Google Scholar

R. Strasfeld, Regionalna ekonomia jako przestrzenny przyczynek orientacyjny dla zrównoważonego rozwoju, w: Problemy Ekologii vol. 5 nr 2, 2001, s. 61.
  Google Scholar

Strona internetowa Krajowego Zarządu Parków Narodowych, mos.gov.pl/kzpn/.
  Google Scholar

Strona internetowa European Environmental Advisory Councils: http://www.eeac-network.org.
  Google Scholar

W. Sztumski, Przejawy kryzysu ekologicznego w środowisku społecznym, w: A. Papuziński (red.), Polityka, ekologia, kultura, społeczne przesłanki kryzysu ekonomicznego, Bydgoszcz 2000, s. 122.
  Google Scholar

Ustawa O obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i depozytowej (Dz.U. 2001.63.639).
  Google Scholar

Ustawa O ochronie przyrody z 16 X 1991 r. (tekst jednolity Dz.U. 2001.99.1079).
  Google Scholar

Ustawa Prawo ochrony środowiska z 27 IV 2001 r. (Dz.U. 2001.62.627).
  Google Scholar

M. Wackernagel, W.E. Rees, Our ecological footprint: reducing human impact on the Earth, Gabriola Island 1996.
  Google Scholar

E.U. von Weizsacker, A.B.Lovins, L.H. Lovins, Mnożnik Cztery, podwojony dobrobyt – dwukrotnie mniejsze zużycie zasobów naturalnych, raport dla Klubu Rzymskiego, polska edycja: Toruń 1999.
  Google Scholar

B.L. Whorf, Język, myśli i rzeczywistość, Warszawa 1982.
  Google Scholar

T. Żylicz, Ecological economics: market, prices and budgets in a sustainable society, Uppsala 1997.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2006-01-02

Cited By / Share

Pawłowski, A. (2006). Wielowymiarowość rozwoju zrównoważonego. Problemy Ekorozwoju Problems of Sustainable Development, 1(1), 23–32. Pobrano z https://ph.pollub.pl/index.php/preko/article/view/4627

Autorzy

Artur Pawłowski 

Politechnika Lubelska, Wydział Inżynierii Środowiska, ul. Nadbystrzycka 40 B, 20-618 Lublin, Poland Polska

Statystyki

Abstract views: 14
PDF downloads: 1