Współczesna technika wobec wyzwań ekorozwoju
Konrad Waloszczyk
Szkoła Główna Służby Pożarniczej, Centrum Edukacji Bezpieczeństwa Powszechnego, ul. Słowackiego 52/54, 01 – 629 Warszawa, Poland (Polska)
Abstrakt
W środowiskach proekologicznych często obarcza się współczesną technikę odpowiedzialnością za zniszczenie środowiska, a także za wyjałowienie etyczne i duchowe człowieka. W Polsce stanowisko to w sposób najbardziej radykalny przedstawia profesor Henryk Skolimowski. W licznych publikacjach na ten temat twierdzi, że mamy do czynienia z techniką, która zbanalizowała sens ludzkiego życia i bardziej panuje nad człowiekiem niż człowiek nad nią. Podobnego zdania są znani filozofowie cywilizacji, tacy jak Spengler, Toynbee, Bierdiajew, Heidegger, Marcuse, Ellul, Postman i wielu innych. Nie brak jednak stanowisk bardziej przychylnych postępowi technicznemu. W artykule sugeruje się potrzebę rozróżnień w tym temacie. Z ekologicznego i z moralnego punktu widzenia niektóre gałęzie współczesnej techniki, takie jak niezwykle rozbudowany przemysł zbrojeniowy, system energetyki opartej na paliwach kopalnych czy system transportu opartego na motoryzacji są rzeczywiście nazbyt destrukcyjne i wymagają redukcji bądź przebudowy. Inne gałęzie, takie jak biotechnologia roślinna i inne modyfikacje genetyczne, są w toku dyskusji i testowania. W odniesieniu do nich należy stosować ekologiczną zasadę przezorności, ale nie nazywać ich ironicznie „bawieniem się w Pana Boga”. Jeszcze inne zastosowania techniki, takie jak mechanizacja prac domowych czy wszystko, co wiąże się z telekomunikacją, wydają się zasadniczo dobre, bowiem to, co sublimuje ludzki wysiłek i co ludzi łączy, choćby tylko zewnętrznie, jest dobre. W końcowej części artykułu stawia się pytanie, w jakiej mierze słuszne jest ostre przeciwstawianie postępu technicznego i moralnego? Zwykle uważa się, że istotą postępu moralnego jest jakość bezpośrednich stosunków międzyludzkich. Postęp naukowo-techniczny zmienia jednak otoczenie tych stosunków, toteż wydaje się, że jeśli je zmienia na lepsze, na przykład poprzez przyspieszony przepływ idei i informacji, zmniejszanie cierpienia czy sublimację wysiłku, zasługuje równie na miano postępu moralnego.
Słowa kluczowe:
nauka, technika, zrównoważony rozwój, postęp moralnyBibliografia
CZUANG-TSY, Prawdziwa księga południowego kwiatu, przeł. Jabłoński W., Chmielewski J., Łukasiewicz O., PWN, Warszawa 1953.
Google Scholar
DEVALL B., SESSIONS G., Ekologia głęboka, przeł. Margielewicz E., wyd. Pusty Obłok, Warszawa 1995 (or. 1985).
Google Scholar
FINKIELKRAUT A., Europy prawie już nie ma (wywiad udzielony Włodek-Biernat L.), „Gazeta Wyborcza” n. 143 (21.VI. 2007), s. 16.
Google Scholar
FUKUYAMA F., Wielki wstrząs. Natura ludzka a odbudowa porządku społecznego., przeł. Komorowska H. i Dorosz K., wyd. Politeja, Warszawa 2000 (or. 1999).
Google Scholar
GÓRNY M., Ekorozwój wsi i rolnictwa, wyd. Duszpasterstwa Rolników, Włocławek 2002.
Google Scholar
KAMIEŃSKA B., Życie wymyka się spod kontroli, „Zielone Brygady”, 2/2007.
Google Scholar
HEIDEGGER M., Gelassenheit, G. Neske Pfullingen Verlag, Tübingen 1959 (or. 1955).
Google Scholar
HUBIG CHR. (red.), Technik: die Klassiker der Technikphilosophie, ed. Sigma, Berlin 2000.
Google Scholar
HULL Z., Czy idea sustainable development ukazuje nową wizję rozwoju cywilizacyjnego? w: „Problemy Ekorozwoju. Studia Ffilozoficzno-Sozologiczne”, vol. 2, no. 1 (2007) s. 49 – 57.
Google Scholar
JAN PAWEŁ II, enc. Redemptor hominis, 1979.
Google Scholar
JONAS H., Zasada odpowiedzialności, przeł. Klimowicz M., wyd. Platan, Kraków 1996 (or. 1983).
Google Scholar
KIEPAS A., Człowiek wobec dylematów filozofii techniki, wyd. Gnome, Katowice 2000.
Google Scholar
KROES P., „Technology, philosophy of” w: Craig E., Encyclopedia of Philosophy, Routledge, London 1998, t. 8, s. 284 – 288.
Google Scholar
LIGOCKI A. B., Ziemia na rozdrożu – wyzwania i dylematy ery biologii, „Nauka” 4/2006.
Google Scholar
NISBET R., History of the Idea of Progress, Basic Books, New York 1980.
Google Scholar
ROSZAK TH., The Voice of the Earth, Bantam Press, London 1993.
Google Scholar
SCHÜTZ E. (RED.); Kultura techniki: studia i szkice, Sellmer I. i S., Wyd. Poznańskie, Poznań 2001.
Google Scholar
SKOLIMOWSKI H., Philosophy for a New Civilisation, wyd. Gyan Publishing House, New Delhi 2005.
Google Scholar
SKOLIMOWSKI H., Filozofia Żyjąca, przeł. Wojciechowski J., wyd. Pusty Obłok, Warszawa 1994;
Google Scholar
SKOLIMOWSKI H., Technika a przeznaczenie człowieka, wyd. Etos, Warszawa 1995.
Google Scholar
SOBÓR WAT. II (1965), konst. Gaudium et spes.
Google Scholar
SORMAN G., Prawdziwi myśliciele naszych czasów, przeł. Miszalski M., Czytelnik, Warszawa 1993.
Google Scholar
SPENGLER O., Der Mensch und die Technik. Beitrag zu einer Philosophie des Lebens. C. H. Beck Verlag, München 1931.
Google Scholar
ZOGLAUER TH. (red.), Technikphilosophie, K. Alber Verlag, Freiburg 2002.
Google Scholar
Autorzy
Konrad WaloszczykSzkoła Główna Służby Pożarniczej, Centrum Edukacji Bezpieczeństwa Powszechnego, ul. Słowackiego 52/54, 01 – 629 Warszawa, Poland Polska
Statystyki
Abstract views: 6PDF downloads: 0
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
