Zrównoważony rozwój we współczesnej cywilizacji, część 1, Środowisko a zrównoważony rozwój

Artur Pawłowski

a.pawlowski@pollub.pl
Wydział Inżynierii Środowiska, Lublin University of Technology, ul. Nadbystrzycka 40b, 20-618 Lublin, Poland (Polska)

Lucjan Pawłowski

Wydział Inżynierii Środowiska, Lublin University of Technology, ul. Nadbystrzycka 40b, 20-618 Lublin, Poland (Polska)

Abstrakt

Szybko zwiększające się zużycie zasobów Ziemi stanowi realne zagrożenie ich bliskiego wyczerpania. Oznacza to, że jeśli nie nastąpi jakiś przełom w nauce, zagrożona jest możliwość realizacji idei zrównoważonego rozwoju mówiącej: „postępuj tak, aby zapewniając możliwość zaspokajania potrzeb obecnych pokoleń, nie zagrażała zdolności przyszłych pokoleń do zaspokajania ich własnych potrzeb”. Wyczerpaniu zasobów towarzyszy zanieczyszczanie geoekosystemów Ziemi poprzez wydalenie do nich związków chemicznych w trakcie wydobywana, przerobu i użytkowania tych zasobów przez cywilizację ludzką. Przyroda wykształciła mechanizmy eliminacji szkodliwego oddziaływania większości związków chemicznych występujących w przyrodzie, to jednak człowiek poprzez swoją działalność cywilizacyjną wielokrotnie zwiększa ilość tych związków emitowanych do geoekosystemów, przekraczając naturalne zdolności do samooczyszczania. Jednak rozwój techniki i technologii, w szczególności inżynierii środowiska, umożliwia eliminacje zagrożeń pochodzących od zanieczyszczeń poprzez intensyfikację naturalnych procesów samooczyszczania będących integralną częścią naturalnych cykli węgla, azotu i tlenu. Wprowadzone są także nowe, nieznane w przyrodzie procesy, które umożliwiają neutralizacje negatywnego wpływu zanieczyszczeń na geoekosystemy. Można więc powiedzieć, że z technicznego punktu widzenia możliwe jest utrzymanie geoekosystemów w stanie zapewniającym pełną możliwość korzystania z nich przez przyszłe pokolenia. Problem jednak w tym, że z uwagi na wysokie koszty, a także brak woli, degradacja geoekosystemów ciągle postępuje, zbliżając się na niektórych obszarach do stanu nieodwracalnej dewastacji. Tak więc człowiek dysponuje odpowiednimi mocami technicznymi pozwalającymi na zachowanie zrównoważoności środowiska, nie czyni tego jednak – i to na wielu obszarach – głównie z braku woli skierowania odpowiednich środków materialnych. Kwestią otwartą pozostaje w jaki sposób kształtować postawy, wspomagane przez nakazy wynikające z uregulowań prawnych, zapewniając realizację zrównoważoności w zakresie środowiska naturalnego.

Słowa kluczowe:

zrównoważony rozwój, zasoby naturalne, obieg tlenu, obieg węgla, obieg azotu, obieg wody