Odpowiedzialność za przyrodę a geocentryzm Richarda Dawkinsa
Anna Marek Bieniasz
Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie, Zakład Filozofii WFSiP, ul. J. Waszyngtona 4/8, 42-200 Częstochowa, Poland (Polska)
Abstrakt
Poprzez wskazanie i dyskusję niemożliwych do przyjęcia konsekwencji, jakie niesie propagowany przez Dawkinsa genocentryzm, autorka starała się wykazać, iż nie można go uznać za zasadny paradygmat rozumienia świata. Te same fakty empiryczne interpretować można w odmienny sposób. Dawkins widzi przyrodę jako istniejącą dla dobra genów, istnienie zaś wszystkich innych organizmów, w tym człowieka uznaje za podporządkowane mu. Nieredukcjonistyczna wizja człowieka i innych organizmów żywych związana być jednak musi z inną, niegenocentryczną perspektywą wyjaśniania faktów biologicznych, w tym takich jak np. zjawisko symbiozy, odwzajemnionego i nieodwzajemnionego altruizmu i innych. Genocentryzm widzieć tu można jako interpretacyjną przeszkodę uniemożliwiającą właściwe ich rozumienie. Znacznie zasadniejszy wydaje się więc paradygmat osobnikocentryczny, w świetle którego co prawda nie udało się jeszcze wyjaśnić wszystkiego co dzieje się przyrodzie, lecz który jednak nie wymaga – w przeciwieństwie do genocentryzmu – rezygnacji z holizmu czy też z ujęcia człowieka jako bytu w istocie swej wolnego i odpowiedzialnego za siebie i świat.
Słowa kluczowe:
genocentryzm, odpowiedzialność, geny, przyroda, ewolucjaBibliografia
BLACKMORE S., The Meme Machine, Oxford University Press, Oxford 1999.
Google Scholar
DAWKINS R., Rozplatanie tęczy. Nauka, złudzenia i apetyt na cuda, przeł. M. Betley, Prószyński i S-ka, Warszawa 2001.
Google Scholar
DAWKINS R., Samolubny gen, przeł., M. Skoneczny, Prószyński i S-ka, Warszawa 2003.
Google Scholar
FISCHER R.A., The Genetical Theory of Natural Selection, Clarendon Press, Oxford 1930.
Google Scholar
GOULD S.J., Niewczesny pogrzeb Darwina, Wybór esejów, przeł. N. Kancewicz-Hoffman, PIW, Warszawa 1991.
Google Scholar
JONAS H., Zasada odpowiedzialności. Etyka dla cywilizacji technologicznej, przeł. M. Klimowicz, Wydawnictwo Platan, Kraków 1996.
Google Scholar
MAREK-BIENIASZ A., R. Dawkinsa genocentryczna interpretacja ewolucji i jej zasadność. Analiza krytyczna, Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza, Częstochowa 2008.
Google Scholar
MAYR E., To jest biologia. Nauka o świecie ożywionym, przeł. J. Szacki, Prószyński i S-ka, Warszawa 2002.
Google Scholar
MCGRATH A., COLLICUT MCGRATH J., Bóg nie jest urojeniem, Złudzenie Dawkinsa, przeł. J. Wolak, Wydawnictwo WAM, Kraków 2007.
Google Scholar
MONOD J., Przypadek i konieczność. Esej o filozofii biologii współczesnej, przeł. J. Bukowski, Głos, Warszawa 1979.
Google Scholar
MUTSCHLER H-D., Wprowadzenie do filozofii przyrody. Wybrane zagadnienia, przeł. J. Bremer SJ, Wydawnictwo WAM, Kraków 2005.
Google Scholar
NOBLE D., The Music of Life: Biology Beyond the Genome, Oxford University Press, Oxford 2006.
Google Scholar
ROSE S., KAMIN L.J., LEWONTIN R.C., Not In Our Genes, Penguin, London 1984.
Google Scholar
SCHWEITZER A., Życie, przeł. J. Piechowski, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1974.
Google Scholar
SZARSKI H., Mechanizmy ewolucji, PWN, Warszawa 1989.
Google Scholar
WILLIAMS G.C., Adaptation and Natural Selection, Princeton University Press, Princeton 1966.
Google Scholar
Autorzy
Anna Marek BieniaszAkademia im. Jana Długosza w Częstochowie, Zakład Filozofii WFSiP, ul. J. Waszyngtona 4/8, 42-200 Częstochowa, Poland Polska
Statystyki
Abstract views: 7PDF downloads: 2
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
