Potrzeby i warunki edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju w Polsce

Małgorzata Grodzińska-Jurczak

m.grodzinska-jurczak@uj.edu.pl
Instytut Nauk o Środowisku, Uniwersytet Jagielloński, ul. Gronostajowa 7, 30-387 Kraków (Polska)

Ewa Gajuś-Lankamer


Pracownia Metodyki Nauczania Biologii, Uniwersytet im. M. Curie-Skłodowskiej, ul. Akademicka 19, 20-033 Lublin (Polska)

Anna Wójcik


Pracownia Metodyki Nauczania Biologii, Uniwersytet im. M. Curie-Skłodowskiej, ul. Akademicka 19, 20-033 Lublin (Polska)

Agata Pietrzyk


Instytut Nauk o Środowisku, Uniwersytet Jagielloński, ul. Gronostajowa 7, 30-387 Kraków (Polska)


Abstrakt

Niniejsza praca ukazuje wybrane problemy edukacji dla zrównoważonego rozwoju w Polsce w systemie formalnym i nieformalnym. Opierając się o analizę Podstawy Programowej Kształcenia Ogólnego z roku 2009 oceniono jakie są potrzeby i warunki realizowania problematyki zrównoważonego rozwoju w systemie edukacji formalnej w świetle obowiązujących międzynarodowych i krajowych regulacji prawnych. W artykule wykazano związek kształcenia w szkołach wyższych ze skutecznością edukacji dla zrównoważonego rozwoju na wcześniejszych etapach edukacyjnych. Zanalizowano także realne potrzeby, warunki, warsztat metodyczny jak i jego efektywność w podnoszeniu świadomości ekologicznej społeczeństwa polskiego w ramach systemu edukacji nieformalnej. 


Słowa kluczowe:

edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju, racjonalna gospodarka odpadami komunalnymi, ochrona przyrody, edukacja formalna, edukacja nieformalna

ALPHANDÉRY P., FORTIER A., 2001, Can a Territorial Policy be Based on Science Alone? The System for Creating the Natura 2000 Network in France, w: Sociologia Ruralis, 41(3), s. 311-328.
  Google Scholar

BALLANTYNE R., CONNELL S. FIEN J., 1998, Students as Catalyst of Environmental Change: a Framework for Researching Intergenerational Influence Through Environmental Education, w: Environmental Education Research, 4 (3), s. 285-298.
  Google Scholar

BALLANTYNE, R., FIEN, J., PACKER, J., 2001, School Environmental Education Programme Impacts Upon Student and Family Learning: a Case Study Analysis, w: Environmental Education Research, 7 (1), s. 23-37.
  Google Scholar

BAUNEN R., VAN DER KNAAP W., BIESBROEK R., 2009, Implementation and Integration of EU Environmental Directives. Experiences from The Netherlands, w: Environmental Policy and Governance 19: s. 57-69.
  Google Scholar

BŁAŻEJEWSKI J., Aspekty ekologiczne w kształceniu na poziomie wyższym w Polsce, w: Świadomość ekologiczna a rozwój regionalny w Europie Środkowo-Wschodniej, red. Rydz E., Kowalak A., Akademia Pomorska, Słupsk 2008, s. 269-276.
  Google Scholar

BORYS T. (red.), Wskaźniki ekorozwoju, Ekonomia i środowisko, Białystok 1999.
  Google Scholar

BORYS T., Edukacja dla ekorozwoju-podstawowe wyzwania, w: Rola wyższych uczelni w edukacji dla zrównoważonego rozwoju, red. Borys T., Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok 2003, s. 15-20.
  Google Scholar

BORYS T., 2010, Dekada edukacji dla zrównoważonego rozwoju – polskie wyzwania, w: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 5, no 1, s. 59-70.
  Google Scholar

BURGER T., Świadomość ekologiczna społeczeństwa polskiego u progu XXI wieku. Raport Instytutu na rzecz Ekorozwoju nr 1, Agencja Wydawnicza Aries, Warszawa 2000.
  Google Scholar

BURN S.M., 2006, Social Psychology and the Stimulation of Recycling Behaviors: The Block Leader Approach, w: Journal of Applied Social Psychology, 21, 8, s. 611-629.
  Google Scholar

CICHY D., Ewaluacja zmian w edukacji środowiskowej wprowadzonych reformą szkolną, w: Edukacja środowiskowa założenia i rzeczywistość po reformie szkolnej. red. Cichy D., Zeszyty Naukowe PAN, Komitet „Człowiek i środowisko” przy Prezydium PAN, Warszawa 2002, z. 31, s. 19-23.
  Google Scholar

DURBIN P.T., 2009, Sustainable Activism, The Center for Energy and Environmental Policy and Experimental Learning, w: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 4, no 1, s. 15-32.
  Google Scholar

Dyrektywa Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów.
  Google Scholar

EBEN M., Public Participation During Site Selections for Natura 2000 in Germany: Bavarian Case w: Stakeholder Dialogues in Natural Resources Management, Springer, Berlin Heidelberg 2007, s. 261-275.
  Google Scholar

GAJUŚ-LANKAMER E., WÓJCIK A.M., Wiedza studentów pedagogiki UMCS z zakresu edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju-doniesienie z badań, w: Świadomość ekologiczna a rozwój regionalny w Europie Środkowo-Wschodniej, red. Rydz E., Kowalak A., Akademia Pomorska, Słupsk 2008, s. 317-321.
  Google Scholar

GAJUŚ-LANKAMER E., WÓJCIK A.M, Potrzeba i warunki kształcenia dla zrównoważonego rozwoju w szkole wyższej, w: Wiedza, umiejętności, postawy a jakość kształcenia w szkole wyższej, red. Sitarska B., Jankowski K., Droby R., Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, Siedlce 2009, s. 295-300.
  Google Scholar

GAJUŚ-LANKAMER E., WÓJCIK A.M., 2010, Wiedza studentów pedagogiki UMCS z zakresu edukacji ekologicznej wobec wyzwań Dekady Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju, w: Edukacja XXI wieku, Poznań (w druku).
  Google Scholar

GRODZIŃSKA-JURCZAK M., TARABUŁA M., READ A., 2003, Increasing Participation in Rational Municipal Waste Management - a Case Study Analysis in Jaslo City (Poland), w: Resources, Conservation and Recycling 38/1, s. 67-88.
  Google Scholar

GRODZIŃSKA-JURCZAK M., ŻAKOWSKA H., READ A., 2004, Management of Packaging Waste in Poland -Development Agenda and Accession to the EU, w: Waste Management & Research 22, s. 212-223.
  Google Scholar

HARRIS J.M., WISE T.A., GALLAGHER K.P., A survey of Sustainable Development, Social and Economic Dimension, Island Press, Waszyngton, Covelo, London 2001.
  Google Scholar

HOLLAND L., 2000, Recycling Domestic Waste: a Proxy for Environmental Sustainability? W: International Journal of Sustainable Development World Ecology 7, s. 271-276.
  Google Scholar

HOPPER JR., NIELSEN JM., 1991, Recycling as Altruistic Behaviour: Normative and Behavioral Strategies to Expand Participation in a Community Recycling programme, w: Environment and Behaviour, 23, s. 195-220.
  Google Scholar

HULL Z., 2007, Czy idea sustainable development ukazuje nową wizję rozwoju cywilizacyjnego?, w: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 2, no 1, s. 49-57.
  Google Scholar

HULL Z., 2008, Filozoficzne i społeczne uwarunkowania zrównoważonego rozwoju, w: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 3, no 1, s. 27-31.
  Google Scholar

IYER E.S., KASHYAP R.K, 2007, Consumer Recycling: role of Incentives, Information and Social Class, w: Journal of Consumer Behaviour 6, 1, s. 32-47.
  Google Scholar

KNAPP D., POFF R., 2001, A Qualitative Analysis of the Immediate and Short-term Impact of an Environmental Interpretive Program, w: Environmental Education Research 7, 1, s. 55-65.
  Google Scholar

KOLANDAI-MATCHETT K., 2009, Mediated Communication of ‘Sustainable Consumption’ in the Alternative Media: a Case Study Exploring a Message Farming Strategy, w: International Journal of Consumer Studies 33, 2, s. 113-125.
  Google Scholar

KOSTECKA J., 2009, Dekada edukacji dla zrównoważonego rozwoju – wizja, cel, strategia, w: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 4, no 2, s. 101-106.
  Google Scholar

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej, tekst uchwalony w dniu 2.04.1997 r. przez Zgromadzenie Narodowe (Dz.U. Nr 78/1998, poz. 483).
  Google Scholar

KOZŁOWSKI S. W drodze do ekorozwoju, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.
  Google Scholar

Krajowy Plan Gospodarki Odpadami, MP Nr 90/2010, poz. 946.
  Google Scholar

KROTT M., 2000, Voicing Interests and Concerns: NATURA 2000: An Ecological Network in Conflict With People, w: Forest Policy and Economics 1: s. 357-366.
  Google Scholar

LARSON M.E., HOULIHAN D., GOERNERT P.N., 2006, Brief Report: Effects of Informational Feedback on Aluminum Can Recycling, w: Behavioral Interventions 10, 2, s. 111-117.
  Google Scholar

MAURO F., HARDISON P., 2000, Traditional Knowledge of Indigenous and Local Communities: International Debate and Policy Initiatives, w: Ecological Applications Vol. 10, No. 5, s. 1263–1269.
  Google Scholar

MEYERS Ch., JONES T.B., Promoting Active Learning Strategies for the College Classroom, Jossey-Bass Inc., Publishers, San Francisco 1993.
  Google Scholar

MEE N., CLEWES D., PHILLIPS P.S., READ A., 2004, Effective Implementation of a Marketing Communications Strategy for Curbside Recycling: a Case Study from Rushcliffe, UK., w: Resources, Conservation and Recycling 42, s. 1-26.
  Google Scholar

MICHELSON G., Kształcenie dla zrównoważonego rozwoju: polityka- teoria- praktyka, w: Zrównoważony rozwój: Od naukowego badania do politycznej strategii, red. Banse G., Kieras A., Berlin, 2005. s.143-146.
  Google Scholar

Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej – Przez Edukację do Zrównoważonego Rozwoju, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2001.
  Google Scholar

PALMER J.A.,SUGGATE J., BAJD B., 1998, An Overview of Significant Influences and Formative Experiences on the Development of Adults' Environmental Awareness in Nice Countries, w: Environmental Education Research, Vol.4, No.4. 4 (4), s. 445-463.
  Google Scholar

PAPUZIŃSKI A., Polska Strategia Edukacji Ekologicznej w świetle doświadczeń edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju w Niemczech, w: Edukacja dla zrównoważonego rozwoju, red. Borys T., Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok 2006, s. 100-124.
  Google Scholar

PIONTEK B. 2002. Koncepcja rozwoju zrównoważonego i trwałego Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 28-39.
  Google Scholar

Podstawa Programowa Kształcenia Ogólnego, Dz. U Nr 4 z dn. 15.01.2009, poz.17.
  Google Scholar

Podstawa Programowa Kształcenia Ogólnego. Dz. U. Nr 14/99, poz.129.
  Google Scholar

Prawo Ochrony Środowiska, Dz. U. Nr 62/ 2001, poz. 627 z późn. zm.
  Google Scholar

READ A., 1999, A Weekly Doorstep Recycling Collection. I Had No Idea We Could! Overcoming the Local Barriers to Participation, w: Resources, Conservation and Recycling 26, s. 217-249.
  Google Scholar

REDCLIFT M.R., 2009, Sustainable Development (1987-2005) – An Oxymoron Comes of Age, w: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 4, no 1, s. 33-50.
  Google Scholar

SANCHĒZ A., 2008, Perspectives and Problems in Sustainable Development, w: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 3, no 2, s. 21-23.
  Google Scholar

SANDELL K., ÖHMAN J., ÖSTMAN L., Education for Sustainable Development. Nature, School and Democracy, Studentliteratur, Malmö, Sweden 2003.
  Google Scholar

SMALLBONE T., 2005, How Can Domestic Households Become Part of the Solution to England’s Recycling Problems?, w: Business Strategy and the Environment 14, 2, s. 110-122.
  Google Scholar

SMITH S., HAUGHTVEDT C.P., PETTY R.E., 2006, Attitudes and Recycling: Does the Measurement of Affect Enhance Behavioral Prediction? W: Psychology and Marketing 11, 4, s. 359-374.
  Google Scholar

Standardy Kształcenia na Studiach Pedagogicznych, http://www.nauka.gov.pl.
  Google Scholar

Strategia Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2008.
  Google Scholar

Strategia Zrównoważonego Rozwoju Polski do 2025 roku, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 1999.
  Google Scholar

TIMLETT R.E., WILLIAMS I.D, 2008, Public Participation and Recycling Performance in England: A Comparison of Tools for Behavior Change, w: Resources, Conservation & Recycling 52, s. 622-634.
  Google Scholar

TSAI Th., 2007, The Impact of Social Capital on Regional Waste Recycling, w: Sustainable Development 16, 1, s. 44-55.
  Google Scholar

TUSZYŃSKA L. Diagnoza stanu edukacji środowiskowej społeczności lokalnych w wybranych regionach Polski, Wydawnictwo UW, Warszawa 2008, s.11-27.
  Google Scholar

TWOREK S., Międzynarodowe inicjatywy ekologiczne w ochronie przyrody: konwencje, dyrektywy, Natura 2000, w: Integralna Ochrona Przyrody, red. Gregorczyk M., Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków 2007.
  Google Scholar

UN, 1992, Report of the United Nations Conference on Environment and Development, (Rio de Janeiro, 3-14 June 1992), A/Conf. 151/26, vol. I.
  Google Scholar

Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U. Nr 62/2001, poz. 628 z późniejszymi zmianami)
  Google Scholar

Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej z dnia 11 maja 2001 r. (Dz.U. Nr 63/2001, poz. 639).
  Google Scholar

Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z dnia 13 września 1996 r. (Dz.U. Nr 132/1996, poz. 622 z późn. zmian.)
  Google Scholar

WALDER C., SCHENELL A., Natura 2000 in Europe. An NGO Assessment, WWF, Budapest 2006.
  Google Scholar

WATTS B.M., PROBERT E.J., 1999, Variation in Public Participation in Recycling – a Case Study in Swensea, w: Environmental and Waste Management; 2 (2), s. 99-106.
  Google Scholar

WEBER N., CHRISTOPHENSEN T., 2002, The Influence of Non-governmental Organizations on the Cre-ation of Natura 2000 During the European Policy Process, Forest and Policy Economics 4: 1 - 12
  Google Scholar

WILLIAMS P.T. (red.), Waste Treatment and Disposal, 2nd Edition, John Wiley and Sons, Ltd 2004.
  Google Scholar

WURZEL R., European Environmental Policy and Natura 2000 w: Legitimacy In European Nature Conservation Policy, red. Keulartz J., Leistra G., Springer Verlag GMBH Netherlands 2007.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2010-07-01

Cited By / Share

Grodzińska-Jurczak, M., Gajuś-Lankamer, E., Wójcik, A., & Pietrzyk, A. (2010). Potrzeby i warunki edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju w Polsce. Problemy Ekorozwoju Problems of Sustainable Development, 5(2), 95–106. Pobrano z https://ph.pollub.pl/index.php/preko/article/view/4750

Autorzy

Małgorzata Grodzińska-Jurczak 
m.grodzinska-jurczak@uj.edu.pl
Instytut Nauk o Środowisku, Uniwersytet Jagielloński, ul. Gronostajowa 7, 30-387 Kraków Polska

Autorzy

Ewa Gajuś-Lankamer 

Pracownia Metodyki Nauczania Biologii, Uniwersytet im. M. Curie-Skłodowskiej, ul. Akademicka 19, 20-033 Lublin Polska

Autorzy

Anna Wójcik 

Pracownia Metodyki Nauczania Biologii, Uniwersytet im. M. Curie-Skłodowskiej, ul. Akademicka 19, 20-033 Lublin Polska

Autorzy

Agata Pietrzyk 

Instytut Nauk o Środowisku, Uniwersytet Jagielloński, ul. Gronostajowa 7, 30-387 Kraków Polska

Statystyki

Abstract views: 5
PDF downloads: 1