Koncepcja zrównoważonego rozwoju w turystyce
Urszula Myga-Piątek
Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, ul. Będzińska 60, 41-200 Sosnowiec (Polska)
Abstrakt
Powszechnie przyjmuje się, że zarządzanie krajobrazem, także na potrzeby turystyki, jest zgodne z ideą rozwoju zrównoważonego i stanowi jeden z naczelnych priorytetów polityki przestrzennej w krajach Unii Europejskiej. Idea ta znajduje swe umocowanie w zapisach szeregu dokumentów europejskich. Dokumenty te podkreślają konieczność wzmacniania tożsamości regionów i utrzymania zróżnicowania przyrodniczego i kulturowego.
Tezą wiodącą artykułu jest założenie, że jednym z głównych współczesnych źródeł zorganizowanego oddziaływania człowieka na krajobraz jest gospodarka turystyczna. Oddziaływanie to jednak często ma charakter negatywny, np. zaburzenia struktury i różnorodności krajobrazu, spójności przestrzennej obszarów przyrodniczo cennych (fragmentacja krajobrazu), stabilności przepływu strumienia materii energii i materii w krajobrazie, zasobów krajobrazu, zaburzenia społecznej użyteczności i jakości krajobrazu, ujednolicanie i zmniejszenie estetyki krajobrazu.
Artykuł omawia podstawowe wskaźniki oceny wpływu turystyki na środowisko przyrodnicze, którymi są chłonność naturalna i pojemność turystyczna. Jest próbą oceny realizacji zasad zrównoważonego rozwoju w gospodarce turystycznej.
Słowa kluczowe:
krajobraz kulturowy, rozwój zrównoważony, planowanie przestrzenne, inwestycje turystyczne, antropopresja turystycznaBibliografia
ALEJZIAK W., Turystyka w obliczu wyzwań XXI w., Albis, Kraków 1999.
Google Scholar
ALEJZIAK W., 2008, Globalizacja i decentralizacja jako kierunki rozwoju polityki turystycznej XXI w., w: Nowe problemy turystyki, nr 1, s. 29-45.
Google Scholar
ANTROP M., 2000, Changing patterns in the urbanised countryside of western Europe, w: Landscape Ecology, 15, s. 257-270.
Google Scholar
BARANOWSKA-JANOTA M., KOZŁOWSKI J., Krańcowe progi przyrodnicze w rozwoju turystyki, Instytut Kształtowania Środowiska, Warszawa 1984.
Google Scholar
BERRY S., LADKIN A., 1997, Sustainable Tourism: A Regional Perspective, w: Tourism Management 18, s. 433-440.
Google Scholar
BIANCHI R.V., 2004, Tourism Restructuring and the Politics of Sustainability: A Critical View from the European Periphery (The Canary Islands), w: Journal of Sustainable Tourism, 12, s. 495-529.
Google Scholar
BRAMWELL B.,LANE B., 1993: Sustaining Tourism: An Evolving Global Approach, w: Journal of Sustainable Tourism 1, s. 1-5.
Google Scholar
BOHDANOWICZ P., Turystyka a świadomość ekologiczna, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2005.
Google Scholar
BOHLER S., GRISCHKAT S., HAUSTEIN S., HUNECKE M. 2006, Encouraging environmentally sustainable holiday travel, w: Transportation Research A, 40, s. 652-670.
Google Scholar
BÖHM A., Między mandatem a partycypacją społeczną, w: Zarządzanie krajobrazem kulturowym, red. Myga-Piątek U., Pawłowska K., Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG nr 10, Komisja krajobrazu Kulturowego PTG, Sosnowiec 2008b, s. 515-524.
Google Scholar
BUTLER R.W., 1980, The concept of a tourism area cycle evolution. Implication for management of resources, w: Canadian geographer , vol. 24, No 1, s. 5-12.
Google Scholar
BUTLER R.W 1991, Tourism, Environment, and Sustainable Development, w: Environmental Conservation 18 (3), s. 201-209.
Google Scholar
BUTLER R.W., 2004, The Tourism Area Life Cycle in the Twenty-First Century, w: A Companion to Tourism, red. Lew A., Hall M., Williams A., Blackwell, Oxford, s. 159-169.
Google Scholar
CLARKE J., 1997, A Framework of Approaches to Sustainable Tourism, w: Journal of Sustainable Tourism 5, s. 224-233.
Google Scholar
DEGÓRSKI M., 2004, Formalnoprawne uwarunkowania planowania krajobrazu w Unii Europejskiej, w: Studia ekologiczno-krajobrazowe w programowaniu rozwoju równoważonego przegląd polskich doświadczeń u progu integracji z Unią Europejską, w: Problemy ekologii krajobrazu vol. 13, Gdańsk. s. 19-27
Google Scholar
DOLNICAR S., CROUCH G., LONG P. 2008, Environment-friendly tourists: What do we really know about them?, w: Journal of Sustainable Tourism, 16 (2), s. 197-210.
Google Scholar
EWALD K., 2001, The neglect of aesthetics landscape planning in Switzerland, w: Landscape and Urban Planning, vol. 54, s. 255-266.
Google Scholar
GÓRKA K., POSKROBKO B., Ekonomika ochrony środowiska, PWE, Warszawa 1987.
Google Scholar
HJALAGER A., 1999, Consumerism and sustainable tourism, w: Journal of Travel and Tourism Marketing, 8 (3), s. 1-20.
Google Scholar
HUGGETT, R J., PERKINS, C. Landscape as form process and meaning, w: Unifying Geography: Common Heritage, Shared Future, London: Routledge, s. 224-239.
Google Scholar
JACKSON T., Motivating sustainable consumption: A review of evidence on consumer behaviour and behavioral change, w: Sustainable Development Research Network, London 2004.
Google Scholar
JĘDUSIK M.,; Izolacja jako zjawisko geograficzne. Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 2001.
Google Scholar
JĘDRZEJCZYK I., Ekologiczne uwarunkowania i funkcje turystyki, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1995.
Google Scholar
KUREK W., MIKA M., 2007, Turystyka jako przedmiot badań naukowych, w: red. Kurek W., Turystyka, PWN, Warszawa, s. 11-48.
Google Scholar
KOWALCZYK A., Geografia turyzmu, PWN, Warszawa 2000.
Google Scholar
KOWALCZYK A., Geografia turyzmu, PWN, Warszawa 2000.
Google Scholar
LISZEWSKI S., 1995, Przestrzeń turystyczna, w: Turyzm, vol. 5, z. 2, s. 87-103.
Google Scholar
LISZEWSKI S., 2006, Przestrzenie turystyczne i ich transformacje we współczesnym świecie, w: Turyzm, vol. 5, No 2, s. 87-103.
Google Scholar
LISZEWSKI D., 2007, Etyczne podstawy rozwoju zrównoważonego, w: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 2 No 2, s. 7-19.
Google Scholar
ŁAPIŃSKI J., 2009, Rozwój zrównoważony a polityczny poziom definiowania natury, w: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol.16, No 1, s. 77-81.
Google Scholar
MERYEM A., TÜRKER A., MUSTAFA A., 2010, Land Use Changes in Relation to Coastal Tourism Developments in Turkish Mediterranean, w: Polish Journal of Environmental Studies, vol. 19 No. 1, s. 21-33.
Google Scholar
MILLERA G., RATHOUSEB K., SCARLES C, K. HOLMESC K., TRIBEA J. 2010, Public understanding of sustainable tourism, w: Annals of Tourism Research, vol. 37, Issue 3, s. 627-645.
Google Scholar
MUIRDEN M, MARTIN B., Future Trends in Lifestyles and Leisure, Economic Research Associate Scottish Enterprises, Glasgow 2004.
Google Scholar
MYGA-PIĄTEK U., 2006, Krajobraz kulturowy jako walor i produkt turystyczny – problemy oceny i ochrony, w: Krajobraz kulturowy - cechy, walory, ochrona, Problemy Ekologii Krajobrazu, t. XVIII, s. 201-212.
Google Scholar
MYGA-PIĄTEK U, PYTEL S., Przeobrażenia krajobrazu kulturowego Zjednoczonych Emiratów Arabskich w wyniku kolonizacji turystycznej, w: red. Jażdżewska I., XXI Konwersatorium wiedzy o mieście. Funkcja turystyczna miast, Uniwersytet Łódzki, Łódź 2008, s.113-125.
Google Scholar
MYGA-PIĄTEK U., 2008: Socio-economic aspect of tourist traffic in Krakow and Warsaw, w: The Quarterly Journal of Economic Studies. Vo. 31, no 3. The Economic Society of Osaka City University, Osaka, s. 29-45.
Google Scholar
MYGA-PIĄTEK U., JANKOWSKI G., 2009, Wpływ turystyki na środowisko przyrodnicze i krajobraz kulturowy – analiza wybranych przykładów obszarów górskich, w: Problemy Ekologii Krajobrazu, vol. 25, s. 27-39.
Google Scholar
MYGA-PIĄTEK U, 2010, Transformation of cultural landscapes in the light of the idea of sustainable development, w: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 5, No 1. pp. 95-108.
Google Scholar
NASSAUER J., 1995, Culture and changing landscape structure, w: Landscape ecology, 10 (4), s. 229-237.
Google Scholar
NAVEH Z., 1995, Interaction of landscape and cultures, w: Landscape and Urban planning, 32, s. 43-54.
Google Scholar
NITA J., MYGA-PIĄTEK U., 2006 a, Searching for management possibilities of post-exploitation areas in aims of geological – scenic values protection, w: Techniques of geological searching, Geosynoptic and Geothermy, vol. 3 (233), s. 53-72.
Google Scholar
NITA J., MYGA-PIĄTEK U., 2006 b, Krajobrazowe kierunki zagospodarowania terenów pogórniczych, w: Przegląd Geologiczny, vol. 54, nr 3, s. 256-262.
Google Scholar
PAWŁOWSKI A., 2006, Wielowymiarowość rozwoju zrównoważonego, w: Problemy ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 1, nr 1, s. 23-32.
Google Scholar
PAWŁOWSKI A., Rozwój zrównoważony-idea, filozofia, praktyka, Monografie Kom. Inżynierii Środ. PAN vol. 51, KIŚ, Lublin 2008.
Google Scholar
PAWŁOWSKI A., 2009, Rewolucja rozwoju zrównoważonego, w: Problemy ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 4 nr 1, s. 65-79.
Google Scholar
PRZECŁAWSKI K., Człowiek a turystyka. Zarys socjologii turystyki. Wydawnictwo Albis, Kraków 2001.
Google Scholar
REDCLIFT M.R., 2009, Sustainable Development (1987-2005) – an Oxymoron Comes of Age, w: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development vol. 4 no 1, p. 33-50.
Google Scholar
RUSZKOWSKI J., STUDNICKI T, 1988, Wpływ funkcji turystyczno-wypoczynkowej na degradację środowiska człowieka, w: Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej, Katowice, no 112, s. 149-166.
Google Scholar
SAARINENA J., 2006, Traditions of sustainability in tourism studies, w: Annals of Tourism a Research, vol. 33, Issue 4, s. 1121-1140.
Google Scholar
SMITH V.L. 2008, Pięć modeli rozwoju turystyki, w: Nowe problemy turystyki, nr 1.
Google Scholar
Wyższa Szkoła Hotelarstwa, Gastronomii i Turystyki, Warszawa, s. 7-17.
Google Scholar
SOLON J., 2004, Ocena zrównoważonego krajobrazu, w: Studia Ekologiczno-Krajobrazowe w programowaniu rozwoju zrównoważonego, Problemy ekologii krajobrazu, T. XIII, red. Kistowski M., s. 49-58.
Google Scholar
STUDNICKI, T., 1988, Środowisko przyrodnicze regionów turystycznych jako element planistyczny struktury przestrzennej, w: Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Katowicach No 112, s. 167-188.
Google Scholar
SZTUMSKI W., 2006,Turboświat i zasada odśpieszania, w: Problemy ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 1, no 1, s. 49-57.
Google Scholar
TOURISM Trends for Europe, Commission Europeenne du Turisme, Brussels, 2006.
Google Scholar
TRESS B., TRESS G., 2001, Capitalizing on multiplicity: a transdisciplinary system approach to landscape research, w: Landscape and urban planning, No 57, s. 143-157.
Google Scholar
ZSILINCSAR W., 2009, Who makes the landscape? Forces of landscape transformation in Austria, w: Croatian Geographical Bulletin, No 71, br.1, pp. 5-17.
Google Scholar
ZARĘBA D., Ekoturyzm, PWN, Warszawa 2010.
Google Scholar
Autorzy
Urszula Myga-PiątekUniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, ul. Będzińska 60, 41-200 Sosnowiec Polska
Statystyki
Abstract views: 69PDF downloads: 59
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.