Paradoks Jevons‘a a konsumpcja energii w Unii Europejskiej
Dariusz Pieńkowski
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Poznań (Polska)
Abstrakt
Polityka energetyczna Unii Europejskiej w dużym stopniu nastawiona jest na rozwiązywanie problemów wykorzystania i pozyskiwania energii. Dla krajów wysokorozwiniętych charakterystyczna jest duża efektywność wykorzystania energii, mierzona chociażby za pomocą wskaźników energochłonności PKB (pierwotnej czy finalnej). Tym niemniej, gospodarki Unii Europejskiej nadal pozostają największymi konsumentami, stale zwiększając wykorzystanie zasobów energetycznych. Ten problem poruszał już W. S. Jevons w 1865 r. w swojej pracy podejmującej kwestie wydobycia i konsumpcji węgla w Anglii. Jego spostrzeżenia funkcjonują dzisiaj w ekonomii pod pojęciem paradoksu Jevons‘a: postęp technologiczny związany ze wzrostem efektywności wykorzystywania danego zasobu prowadzi zwykle do zwiększenia konsumpcji tego zasobu. Wiele współczesnych rozważań naukowych i politycznych skupia się na problematyce zmian klimatycznych z perspektywy radzenia sobie z problematyką gazów cieplarnianych, uwalnianych do środowiska w wyniku procesów produkcji i konsumpcji. Strategia ta przypomina politykę ochrony środowiska określaną, jako polityka końca rury częstokroć wskazując na wykorzystanie źródeł energii odnawialnej, jako panaceum dla rozwiązania tego problemu. Niniejsza praca wskazuje na konieczność holistycznego ujmowania problematyki ochrony środowiska z perspektywy koncepcji rozwoju zrównoważonego. Wykorzystanie zasobów energii odnawialnej, bez powiązania z działaniami w zakresie procesów charakterystycznych dla rozwoju społeczno-gospodarczego, może okazać się jedynie kolejną niezrównoważoną strategią rozwoju, zgodnie z trendami w tym zakresie wskazywanymi przez W. S. Jevons’a. Dlatego artykuł wskazuje na konieczność precyzyjnego dostosowywania polityki społeczno-ekonomicznej Unii Europejskiej do sytuacji krajów członkowskich oraz wskazuje na konsekwencje wykorzystania energii odnawialnej w kontekście możliwych trendów towarzyszących postępowi technologicznemu.
Słowa kluczowe:
paradoks Jevons’a, Unia Europejska, konsumpcja energii, rozwój zrównoważonyBibliografia
ANAN K., 2002, W trosce o przyszłość naszej planety. Przemówienia na Światowym Szczycie Zrównoważonego Rozwoju w Johannesburgu 2002, http://www.unic.un.org.pl/johannesburg (20.06.2009).
Google Scholar
BERKHOUT, P.H.G., MUSKENS, J.C., VELTHUIJSEN, J.W., 2000, Defining the Rebound Effect. w: Energy Policy, vol. 28, s. 452-432.
Google Scholar
BIROL, F., KEPPLER, J.H., 2000, Prices, Technology and the Rebound Effect, w: Energy Policy, vol. 28, s. 457-469.
Google Scholar
BROOKES, L., 2000, Energy Efficiency Fallacies Revisited, w: Energy Policy, vol. 28, s. 355-366.
Google Scholar
EUROSTAT, Energy. Yearly statistics 2002, Publications Office of the European Union, Luxembourg 2004.
Google Scholar
EUROSTAT, Energy. Yearly statistics 2008, Publications Office of the European Union, Luxembourg 2010.
Google Scholar
EUROSTAT, EC, Energy in the EU: First Estimates 2005, vol. 126, 2006.
Google Scholar
EUROSTAT, EC, Energy, Transport and Environment Indicators 1990-2004, Luxembourg 2006.
Google Scholar
EUROSTAT, EC, 2007, Energy. Monthly Statistics, vol. 3.
Google Scholar
EUROSTAT, EC, Eurostat Yearbook 2006-07. Europe in Figurep, Publications Office of the European Union, Luxembourg 2007.
Google Scholar
EUROSTAT, EC, Eurostat Yearbook 2010. Europe in Figures, Publications Office of the European Union. Luxembourg 2011.
Google Scholar
GREENING, L.A., GREENE, D.L., DIFIGLIO, C., 2000, Energy Efficiency and Consumption – the Re-bound effect – a Survey, w: Energy Policy, vol. 28, s. 389-401.
Google Scholar
GUS, Efektywność wykorzystania energii w latach 1995-2005, Warszawa 2007.
Google Scholar
HAUTZINGER, H., HAAG, G., HELMS, M., HUGO, J., 2005, Autofahren um jeden Preis? Wie private Haushalte auf Änderungen der Kraftstoffpreise reagieren, w: Internationales Verkehrswesen, vol. 3, s. 77-82.
Google Scholar
HAUTZINGER, H., MAYER, K., Analyse von Änderungen des Mobilitätsverhaltens – insbesondere der Pkw-Fahrleistung – als Reaktion auf geänderte Kraftstoffpreise. Forschungsprojekt im Auftrag des Bundesministeriums für Verkehr, Bau- und Wohnungswesen, Projekt-Nr.: 96.0756/2002, Heilbronn 2004.
Google Scholar
JEVONS, S.W., The Coal Question: An Inquiry Concerning the Progress of the Nation, and the Probable Exhaustion of Our Coal-Mines, Macmillan and Co., London 1866.
Google Scholar
KHAZZOOM, J.D., 1980, Economic Implications of Mandated Effciency in Standards for Household Appliances, w: Energy Journal, vol. 1 no 4, s. 21-40.
Google Scholar
KŁOS, L., 2005, Ekorozwój jako podstawa aplikacyjna polityki ekologicznej, w: Teoretyczne Aspekty Gospodarowania, Szczecin: Katedra Mikroekonomii US, s. 211-217.
Google Scholar
KOŚMICKI E., 1996, Geneza i podstawowe elementy koncepcji trwałego rozwoju, w: Gospodarka Narodowa, vol. 4, s. 22-24.
Google Scholar
LAITNER, J. A., 2000, Energy Efficiency: Rebounding to a Sound Analytical Perspective, w: Energy Policy, vol. 28, s. 471-475.
Google Scholar
LANZIERI, G., Population in Europe 2005: First Results, Eurostat, EC, Luxembourg 2006.
Google Scholar
LINDZEN, R.S., 2010, Globalne ocieplenie: przyczyny i natura domniemanego naukowego konsensusu, w: Problemy Ekorozwoju/ Problems of Sustainable Development , vol. 5 no 2, s. 13-28.
Google Scholar
MEADOWS, D.H., MEADOWS, D.L., RANDERS, J. & BEHRENS III, W., Granice wzrostu, PWE, Warszawa 1973.
Google Scholar
OUR COMMON FUTURE, Oxford University Press, Oxford 1987.
Google Scholar
PAWŁOWSKI, A., PAWŁOWSKI, L., 2008, Zrównoważony rozwój we współczesnej cywilizacji, w: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 3 no 1, s. 53-65.
Google Scholar
PAWŁOWSKI, A., 2009, Zrównoważona energia jako warunek konieczny dla realizacji idei zrównoważonego rozwoju, w: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 4 no 2, s. 9-12.
Google Scholar
PAWŁOWSKI, L., 2010, Czy rozwój współczesnego świata jest zrównoważony? w: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 5 no 2, s. 9-12.
Google Scholar
PIEŃKOWSKI D., 1997, Perspektywa ekologiczna a współczesna konsumpcja i produkcja, w: Gospodarka Narodowa, vol. 12, s. 34-43.
Google Scholar
PULTOWICZ, A., 2009, Przesłanki rozwoju rynku odnawialnych źródeł energii w Polsce w świetle idei zrównoważonego rozwoju, w: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 4 no 1, s. 109-115.
Google Scholar
SANNE, C., 2000, Dealing with Environmental Savings in a Dynamical Economy – How to Stop Chasing Your Tail in the Pursuit of Sustainability, w: Energy Policy, vol. 28, s. 487-495.
Google Scholar
SCHIPPER, L., GRUBB, M., 2000, On the Rebound? Feedback between Energy Intensities and the Energy Uses in IEA Countries, w: Energy Policy, vol. 28, s. 367-388.
Google Scholar
UDO, V., PAWŁOWSKI, A., 2010, W kierunku sprawiedliwego i zrównoważonego rozwoju ludzkości: rozważania filozoficzne, w: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 5 no 1, s. 23-44.
Google Scholar
Autorzy
Dariusz PieńkowskiUniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Poznań Polska
Statystyki
Abstract views: 27PDF downloads: 15
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
