Mineralne zasoby energetyczne i działania polityczne: wprowadzenie do wzajemnych zależności i ich wybrana egzemplifikacja
Wawrzyniec Konarski
Institute of Intercultural Studies, Chair of Ethnocultural Politics, Jagiellonian University, 3 Gronostajowa Str., 30-387 Kraków (Polska)
Abstrakt
Mineralne zasoby energetyczne, posiadane przez dane państwo lub będące obiektem jego zainteresowania, mogą stanowić podstawę do działań politycznych zorientowanych na użycie tak metod czysto politycznych, jak i zmilitaryzowanych. Wykorzystanie tych zasobów w kontekście politycznym może mieć naturalny wpływ na istotę zrównoważonego rozwoju wtedy zwłaszcza, jeśli zestawić to z wcześniejszymi doświadczeniami ludzkości. Polityka energetyczna opierająca się na zasobach gazu wydaje się być czynnikiem kluczowym dla wzmiankowanych powyżej politycznych działań państw z ambicjami imperialnymi, jak współczesna Rosja. W nawiązaniu do gazu łupkowego syndrom taki dotyczy z kolei monopolistycznej pozycji USA w zakresie stosowanych technologii wydobywczych. Poziom wydobycia węgla i produkcja stali na przełomie wieków: XIX i XX lub posiadanie pól naftowych i dysponowanie nimi przed i w trakcie II wojny światowej spełniały taką rolę w przeszłości. W obu tych przypadkach niezbędne okazywały się także przesłanki na rzecz planowania kampanii wojskowych w potencjalnych wojnach (oczywiście przewidywanych jako zwycięskie). Tak ekstremalny sposób politycznego działania nie ma szczęśliwie swojego odzwierciedlenia obecnie. Podążając tym śladem polityka wykorzystania posiadanych zasobów energetycznych, albo przejęcia będących w posiadaniu innych, miała ostatecznie doprowadzić do utrzymania przewagi gospodarczej i przez to politycznej jednych państw nad drugimi. Z jednej strony demonstruje to politykę nacisku prowadzoną przez państwa silniejsze, zorientowane imperialnie przeciwko państwom słabszym i zależnym. Z drugiej wszakże pokazuje, do czego może prowadzić polityka wzajemnego antagonizowania tych ostatnich, stymulowana przez kierujące się własnym interesem silne podmioty państwowe i niepaństwowe. Na kanwie doświadczeń z najnowszej przeszłości można spekulować czy posiadane lub pożądane zasoby energetyczne będą wykorzystywane jako narzędzie do podejmowania działań jednoznacznie politycznych, w tym militarnych. Trudno być optymistą, jeżeli przypomnieć regułę, że historia lubi się powtarzać. Ten sceptycyzm pogłębia się, jeśli przyjąć, że źródłem przyszłych konfliktów międzynarodowych na dużą skalę staje się kontrola nad zasobami wody.
Słowa kluczowe:
rozwój zrównoważony, polityka, mineralne zasoby energetyczne, supremacja politycznaBibliografia
BARDI U., Der geplünderte Planet: Die Zukunft des Menschen im Zeitalter schwindender Ressourcen, oekom verlag, München 2013.
Google Scholar
BEALS C., The Coming Struggle for Latin America, Halcyon House, New York 1940.
Google Scholar
BERLIN Film Festival review: Promised Land starring Matt Damon is too dry and sober, 2013, http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/films/reviews/berlin-film-festival-review-promised-land-starring-matt-damon-is-too-dry-and-sober-8487709.html (08.02.2013).
Google Scholar
BROWN D., Palmerston. A Biography, Yale University Press, London 2010.
Google Scholar
CRICK B., In Defence of Politics, Weidenfeld & Nickolson, London 1992.
Google Scholar
CRONIN S., Irish Nationalism. A History of Its Roots and Ideology, The Academy Press, Dublin 1980.
Google Scholar
DAVIES N., God’s Playground. A History of Poland, Volume I: The Origins to 1795, Oxford University Press, Oxford 1981.
Google Scholar
DEMOCRACY: Democracy and Churchill, 2003, http://wais.stanford.edu/Democracy/democracy_DemocracyAndChurchill(090503).html (12.05.2013).
Google Scholar
ENERGY in Depth – Update U.S. Shale is Undermining Russia’s Gas Monopoly, http://www.energyindepth.org/u-s-shale-is-undermining-russias-gas-monopoly/ (09.06.2013).
Google Scholar
FERRO M., Historia kolonizacji, Volumen – Bellona, Warszawa 1997.
Google Scholar
GSS Integrated Geophysics, How Yamal Geophysicists Found Oil in Paraguay, http://www.igseis.com/press-centre/media-publications/2012/12/16/how-yamal-geophysicists-found-oil-in-paraguay (02.06.2013).
Google Scholar
HERBERG-ROTHE A., HONING J.W., MORAN D. (eds.), Clausewitz: The State and War, Franz Steiner Verlag, Sttutgart 2011.
Google Scholar
HORTON S., The 1973 Oil Crisis by Sarah Horton. http://www.envirothonpa.org/documents/The1973OilCrisis.pdf (09.06.173).
Google Scholar
Inspiring Quotes, http://www.inspiringwisdomquotes.com/quotes/angela-davis-what-this-country-needs-is-more-unemployed-politicians.149303.html (09.06.2013).
Google Scholar
KACZOROWSKA M., Problemy narodowościowe w Wielkiej Brytanii – Szkocja, Walia, in: Problemy narodowościowe w Europie i ich wpływ na stosunki międzynarodowe na przełomie XX i XXI wieku, ed. Szczerbiński H., Wydawnictwo Wyższej Szkoły Cła i Logistyki, Warszawa 2009.
Google Scholar
KENNEDY P.M., Mocarstwa świata. Narodziny – Rozkwit – Upadek. Przemiany gospodarcze i konflikty zbrojne w latach 1500-2000, Książka i Wiedza, Warszawa 1994.
Google Scholar
KISSINGER H.A., Dyplomacja, Philip Wilson, Warszawa 1996.
Google Scholar
KONARSKI W., 2009, Isolationism, Dependency and Clientelism as Traditional Features of the Paraguayan Foreign Policy, in: Politeja, no 2 (12), p. 277-298.
Google Scholar
KOSSECKI A., W bałkańskim tyglu, Wyższa Szkoła Humanistyczna imienia Aleksandra Gieysztora, Pułtusk 2002.
Google Scholar
LIETAER B., ARNSPERGER C., GOERNER S., BRUNNHUBER S., Money and Sustainability: The Missing Link, Triarchy Press, Axminster 2012.
Google Scholar
MEADOWS D.H., RANDERS J., MEADOWS D.L., The Limits to Growth: The 30-year Update, Chelsea Green Publishing, White River Jct., Vermont 2004.
Google Scholar
MOCZULSKI L., Geopolityka. Potęga w czasie i przestrzeni, Bellona, Warszawa 2000.
Google Scholar
MROZIEWICZ R., RÓMMEL W., Armie w Ameryce Łacińskiej, MON, Warszawa 1973.
Google Scholar
The New Indian Express, 2011, http://newindianexpress.com/magazine/voices/article227499.ece (12.05.2013).
Google Scholar
New York Times, 1996, http://www.nytimes. com/1996/06/18/world/fitzroy-maclean-war-hero-and-author-is-dead-at-85.html (12.05.2013).
Google Scholar
Nord Stream: A Commercial Project with a Political Vision, http://www.dw.de/nord-stream-a-commercial-project-with-a-political-vision/a-15508713 (09.06.2013).
Google Scholar
Oct 17, 1973: OPEC states declare oil embargo, http://www.history.com/this-day-in-history/opec-states-declare-oil-embargo (09.06.2013).
Google Scholar
OPEC Oil Embargo, 1973-1974, http://history.state.gov/milestones/1969-1976/OPEC (09.06.2013).
Google Scholar
OPIOŁA W., OMELAN G., 2012, Poland’s Energy Balance and Its Future. The Case Study with Gas as an Energy Source, in: Gospodarka – Rynek – Edukacja, vol. 13, no 4, p. 5-13.
Google Scholar
PAWŁOWSKI L., 2012 Do the Liberal Capitalism and Globalization Enable the Implementation of Sustainable Development Strategy?, in: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 7, no 2, p. 7-13.
Google Scholar
RANDERS J., 2052 A Global Forecast for the Next Forty Years, Chelsea Green Publishing, White River Jct., Vermont 2012.
Google Scholar
RÓMMEL W., Argentyna, Książka i Wiedza, Warszawa 1972.
Google Scholar
Russia/Ukraine: Gazprom Guarantees EU Energy Security with South Stream?, http://eastbook.eu/en/2012/11/material-en/news-en/gazprom-guarantees-eu-energy-security-with-south-stream/ (09.06.2013).
Google Scholar
RYSZKA F., Polityka i wojna, Wiedza Powszechna, Warszawa 1975.
Google Scholar
SNP, Scottish National Party. SNP & Bannockburn Branch Website, http://www.snpbannockburn.org/scotlands-oil.html (09.06.2013).
Google Scholar
TARLE E., Dzieje Europy, 1871-1919, Książka i Wiedza, Warszawa 1960.
Google Scholar
WHIST B.S., Nord Stream: Not Just a Pipeline. An Analysis of the Political Debates in the Baltic Sea Region Regarding the Planned Gas Pipeline from Russia to Germany, Fridtjof Nansen Institute (Report no 15), Lysaker 2008.
Google Scholar
ZACHER L.W., MARINOVA D., 2007, Crises and Sustainablity or from Fear to Hope, in: Transformacje – An Interdisciplinary Journal – Special Issue on Crises and Sustainability 2005-2007, no 35-38, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego w Warszawie, p. 1-2.
Google Scholar
ZACHER L.W., 2007, On Crises and Sustainability – Towards Crisisology, in: Transformacje – An Interdisciplinary Journal – Special Issue on Crises and Sustainability 2005-2007, no 35-38, p. 141-156.
Google Scholar
ZAMOYSKI A., The Polish Way. A Thousand-year History of the Poles and their Culture, John Murray, London 1997.
Google Scholar
Autorzy
Wawrzyniec KonarskiInstitute of Intercultural Studies, Chair of Ethnocultural Politics, Jagiellonian University, 3 Gronostajowa Str., 30-387 Kraków Polska
Statystyki
Abstract views: 7PDF downloads: 3
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
