Integrująca rola paradygmatu zrównoważonego rozwoju w kształtowaniu relacji człowiek-krajobraz

Elżbieta Jolanta Bielińska


Instytut Gleboznawstwa, Inżynierii i Kształtowania Środowiska, Wydział Agrobioinżynierii, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Leszczyńskiego 7, 20-069 Lublin (Polska)

Barbara Futa


Instytut Gleboznawstwa, Inżynierii i Kształtowania Środowiska, Wydział Agrobioinżynierii, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Leszczyńskiego 7, 20-069 Lublin (Polska)

Stanisław Baran

stanislaw.baran@up.lublin.pl
Instytut Gleboznawstwa, Inżynierii i Kształtowania Środowiska, Wydział Agrobioinżynierii, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Leszczyńskiego 7, 20-069 Lublin (Polska)

Grażyna Żukowska


Instytut Gleboznawstwa, Inżynierii i Kształtowania Środowiska, Wydział Agrobioinżynierii, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Leszczyńskiego 7, 20-069 Lublin (Polska)

Małgorzata Pawłowska


Instytut Inżynierii Ochrony Środowiska, Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Lubelska, ul. Nadbystrzycka 40 B, 20-618 Lublin (Polska)

Wojciech Cel


Instytut Inżynierii Ochrony Środowiska, Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Lubelska, ul. Nadbystrzycka 40 B, 20-618 Lublin (Polska)

Tao Zhang


Key Laboratory of Plant-Soil Interactions of Ministry of Education, College of Resources and Environmental Sciences, China Agricultural University, Beijing 100193 (Chiny)


Abstrakt

W celu szerszego uwzględnienia paradygmatów zrównoważonego rozwoju postulowane jest odejście od ochraniarstwa, opartego na ujęciu sektorowym, na rzecz systemowego zarządzania krajobrazem, obejmującego relacje człowiek-krajobraz. W artykule przedstawiono zagadnienia dotyczące ochrony krajobrazu na obszarach wiejskich w Polsce odnosząc je do zapisów Europejskiej Konwencji Krajobrazowej. Celem artykułu jest analiza przyczyn nieskuteczności polskiego systemu ochrony krajobrazu na obszarach wiejskich.


Słowa kluczowe:

obszary wiejskie, ochrona krajobrazu, zrównoważony rozwój

AGNOLETTI M., 2010, Paessagi rurali storici, per un Catalogo Nazionale, (Historical rural landscapes, for a National Register), Editori Laterza, Roma-Bari.
  Google Scholar

BIELIŃSKA E.J., FUTA B., BARAN S., PAWŁOWSKI L., 2014, Eco-energy Anthro-popressure in the Agricultural Landscape, in: Problemy Ekorozwoju/ Problems of Sustainable Development, vol. 9, no 2, p. 99-111.
  Google Scholar

BIELIŃSKA E.J., BARAN S., FUTA B., BIK-MAŁODZIŃSKA M., JÓŹWIA-KOWSKI K., MUCHA Z., GENEROWICZ A., 2014a, Theoretical aspects of the integrated protection of suburban areas, in: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol. 9, no 1, p. 127-139.
  Google Scholar

BÖHM A., 2008, Skuteczność istniejących w Polsce instrumentów prawnych, in: Czasopismo Techniczne Architektura 1-A, p. 137-146.
  Google Scholar

BUCHECKER M., HUNZIKER M., KIENAST E., 2003, Participatory landscape development: overcoming social barriers to public involvement, in: Landscape and Urban Planning 64, p. 29-46.
  Google Scholar

DEMBOWSKA Z., 1999, Systemy planowania przestrzennego wybranych krajów Unii Europejskiej, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, Warszawa.
  Google Scholar

DYLEWSKI R., 2004, Ład przestrzeni zurbanizowanej – ład urbanizacyjny, in: Nowa jakość krajobrazu: Ekologia – Kultura – Technika, ed. Chmielewski T.J., PAN, Komitet „Człowiek i Środowisko”, Warszawa-Lublin, s. 45-57.
  Google Scholar

EC (EUROPEAN COUNCIL), 2000, European Landscape Convention, Florence.
  Google Scholar

ESDP (EUROPEAN SPATIAL DEVELOP-MENT PERSPECTIVE), 1999, Towards Balanced and Sustainable Development of the Territory of the EU, Potsdam.
  Google Scholar

ESPON (EUROPEAN SPATIAL PLANNING OBSERVATION PROGRAMME), Potsdam 2000.
  Google Scholar

HALAMSKA M., 2008, Przemiany obszarów wiejskich. Akademia Rozwoju Regionalnego EUROREG, Uniwersytet Warszawki, Warszawa.
  Google Scholar

JENSEN L.H., 2005, Changing conceptualization of landscape in English landscape assessment methods, in: Farm landscape research to landscape planning: aspects of integration, education and application, ed. Tress B., Tress G., Fry G., Opdam P., Springer Verlag, Heidelberg, p. 161-171.
  Google Scholar

JONES M., 2007, The European Landscape Convention and the question of public participation, in: Landscape Research 32, 5, p. 613-633.
  Google Scholar

JONGMAN R.H.G., 2004, The new dimensions of the European landscape, Springer Verlag, Dordrech.
  Google Scholar

KLIJN J.A., 2004, Driving forces behind landscape transformation in Europe, from a conceptual approach to policy options, in: The new dimensions of the European landscape, ed. Jongman R.H.G., Springer Verlag, Dordrecht, p. 201-218.
  Google Scholar

KOWICKI M., 2010, Patologie/wyzwania architektoniczno-planistyczne we wsi małopolskiej, Studium na tle tendencji krajowych i europejskich, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
  Google Scholar

KOZŁOWSKI S., 2005, Przyszłość ekorozwoju, KUL, Lublin.
  Google Scholar

MARSDEN T., 1998, New rural territories: regulating the differentiated rural spaces, in: Journal of Rural Studies 14, 1, p. 107-117.
  Google Scholar

MOKRZYCKI E., ULIASZ-BOCHEŃCZYK A., 2009, Gospodarka pierwotnymi nośnikami energii w Polsce a ochrona środowiska przyrodniczego, in: Rocznik Ochrona Środowiska. Annual Set The Environment Protection, Vol. 2, Middle Pomeranian Scientific Society of the Environment Protection, p. 103-131.
  Google Scholar

NIEDŹWIECKA-FILIPIAK I., 2009, Wyróżniki krajobrazu i architektury wsi Polski południowo-zachodniej, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Wrocław.
  Google Scholar

PAWŁOWSKA K., 2008, Przeciwdziałanie konfliktom wokół ochrony i kształtowania krajobrazu, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
  Google Scholar

PAWŁOWSKI A., 2008, How Many Dimensions Does Sustainable Development Have?, in: Sustainable Development, vol. 16, no 2, p. 81-90.
  Google Scholar

PAWŁOWSKI A., CEL W., JEDUT A., 2010, Ochrona krajobrazu kulturowego a rozwój zrównoważony, Diagnozowanie stanu środowiska, in: Metody badawcze – prognozy, Prace Komisji Ekologii i Ochrony Środowiska Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego, Tom IV, ISBN 978-83-60775-22-6, s. 169-177.
  Google Scholar

PAWŁOWSKI L., PAWŁOWSKI A., 2010b, Environmental Engineering as a Toll for Managing the Human Environment, in: eds. Pawłowski L., Dudzińska M.R., Pawłowski A., Environmental Engineering III, CRC Press, Taylor & Francis Group, A Balkema Book, Boca Raton, London, New York, Leiden, s. 3-6.
  Google Scholar

PAWŁOWSKI A., 2011, Sustainable Development as a Civilization Revolution. Multidimensional Approach to the Challenges of the 21st century, CRC Press, Taylor & Francis Group, A Balkema Book, Boca Raton, London, New York, Leiden, 240 pages.
  Google Scholar

PAWŁOWSKI A., PAWŁOWSKI L., 2013, Warunki trwałego i zrównoważonego rozwoju ludzkości, in: Przyszłość: Świat-Europa-Polska, nr 2, s. 13-21.
  Google Scholar

PEBLDS (PAN-EUROPEAN BIOLOGICAL AND LANDSCAPE DIVERSITY STRATEGY), European Centre for Nature Conservation, Tilburg 1995.
  Google Scholar

RASZEJA E., 2003, Przegląd europejskich metod i instrumentów ochrony krajobrazu, in: Biuletyn Parków Krajobrazowych Wielkopolski 9(11), p. 9-29.
  Google Scholar

RASZEJA E., 2008, Ochrona krajobrazu kulturowego w teorii i praktyce gospodarowania przestrzenią, in: Bariery w zarządzaniu parkami krajobrazowymi w Polsce, ed. Zimniewicz K., Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2008, p. 49-67.
  Google Scholar

RASZEJA E., 2009, Krajobraz wiejski – wartość czy towar? Problemy promocji, komodyfikacji i autentyczności w projektowaniu zagospodarowania rekreacyjnego, in: Nauka Przyroda Technologie 3, p. 1-36.
  Google Scholar

RASZEJA E., 2013, Landscape identification and interpretation as a basis for proper rural planning – between theory and practice, in: Quaderni di Careggi 2 (1), p. 25-35.
  Google Scholar

RASZEJA E., 2013a, Ochrona krajobrazu w procesie przekształceń obszarów wiejskich, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Poznań.
  Google Scholar

RASZEJA E., WILKANIEC A., MEZER E., 2010, Kształtowanie polityki krajobrazowej na przykładzie aglomeracji poznańskiej, in.: Przedmiot architektury krajobrazu, Wydawnictwo „Wieś jutra”, Warszawa, p. 27-34.
  Google Scholar

REPORT ON THE PRELIMINARY DRAFT EUROPEAN LANDSCAPE CONVENTION, Strasbourg 1997.
  Google Scholar

ROSZKOWSKI A., 2008, Biomasa kontra rolnictwo, in: Inżynieria Rolnicza, 10(108), p. 201-208.
  Google Scholar

RYSZKOWSKI L., 2004, Krajobrazy rolnicze w koncepcji trwałego i zrównoważonego rozwoju społeczeństw, in: Problemy Ekologii Krajobrazu, ed. Cieszewska A., SGGW, Warszawa, s. 26-28.
  Google Scholar

SCAZZOSI L., 2002, Leggere il paesaggio. Confronti internazionali, (Reading the landscape. International comparisons), Gangemi editore, Rome.
  Google Scholar

SCAZZOSI L., 2004, Reading and assessing the landscape as cultural and historical heritage, in: Landscape Research 29, 4, p. 335-355.
  Google Scholar

SELMAN P., 2006, Planning at the landscape scale, Routledge, London.
  Google Scholar

SELMAN P., KNIGHT M., 2005, Landscape as an integrating framework for rural policy and planning, Rural Economy and Land Use Programme (RELU), Sheffield.
  Google Scholar

SOBCZYK W., BIEDRAWA-KOZIK A., KOWALSKA A., 2012, Threats to Areas of Natural Interest, in: Rocznik Ochrona Środowiska. Annual Set The Environment Protection, Vol. 14, Middle Pomeranian Scientific Society of the Environment Protection, p. 263-273.
  Google Scholar

SPESP (STUDY PROGRAMME ON EUROPEAN SPATIAL PLANNING), European Union, Potsdam 1999.
  Google Scholar

STRATEGIA DLA WIEJSKIEJ EUROPY, in: Sekcja Polska Europejskiego Ruchu Odnowy Wsi i Małych Miast ECOVAST, eds. Weber B., Kaleta A., Toruń-Wrocław 1999.
  Google Scholar

STRATEGY GUIDE, ABOUT THE PAN-EUROPEAN BIOLOGICAL AND LANDSCAPE DIVERSITY STRATEGY, European Centre for Nature Conservation, Tilburg 1998.
  Google Scholar

SWANWICK C., 2004, The assessment of countryside and landscape character in England: an overview, in: Countryside planning: New approaches to management and conservation, eds. Bishop K., Philips A., Earthscan, London, p. 109-122.
  Google Scholar

USTAWA O PLANOWANIU I ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM z dnia 27 marca 2003 roku (Dz.U. 80/2003, poz. 717).
  Google Scholar

VOS W., 2000, Future landscapes: between the devil and the deep blue sea, in: Landscape – our home, Lebensraum landschaft, ed. Petroli B., Indigo, Zeist, Stuttgart, p. 187-192.
  Google Scholar

WASCHER D.M., 2000, The face of Europe. Policy perspectives for European landscapes, European Centre for Nature Conservation, Tilburg 2000.
  Google Scholar

WILCZYŃSKI R., 2012, Odnowa wsi z wykorzystaniem środków europejskich – niewykorzystana szansa na rewitalizację, in: Architektura Krajobrazu. Studia i Prezentacje, 2 (35), s. 4-22.
  Google Scholar

WILLIAMS D.R., 2002, Leisure identities, globalization and the politics of place, in: Journal of Leisure Research 34, 4, p. 351-367.
  Google Scholar

WYSOCKA E., 2000, System studiów i planów zagospodarowania przestrzennego po reformie administracyjnej państwa, Instytut Gosp. Przestrz. i Komunalnej, Warszawa.
  Google Scholar

ZAREMBA-WARNKE S., 2013, marketing jako narzędzie realizacji ścieżek strategicznych ekonomii zrównoważonego rozwoju, in: in: Rocznik Ochrona Środowiska. Annual Set The Environment Protection, Vol. 15, Middle Pomeranian Scientific Society of the Environment Protection, p. 2850-2862.
  Google Scholar

ZIMNY H., 2005, Ekologia miasta, Agencja Arkadiusz Gregorczyk, Warszawa.
  Google Scholar

ZYDROŃ A., SZOSZKIEWICZ K., 2013, Wartość środowiska a gotowość społeczeństwa do zapłacenia za to dobro, in: in: Rocznik Ochrona Środowiska. Annual Set The Environment Protection, Vol. 15, Middle Pomeranian Scientific Society of the Environment Protection, p. 2874-2866.
  Google Scholar

ŻARSKA B., 2005, Ochrona krajobrazu, SGGW, Warszawa.
  Google Scholar


Opublikowane
2015-07-01

Cited By / Share

Bielińska, E. J., Futa, B., Baran, S., Żukowska, G., Pawłowska, M., Cel, W., & Zhang, T. (2015). Integrująca rola paradygmatu zrównoważonego rozwoju w kształtowaniu relacji człowiek-krajobraz. Problemy Ekorozwoju Problems of Sustainable Development, 10(2), 159–168. Pobrano z https://ph.pollub.pl/index.php/preko/article/view/4919

Autorzy

Elżbieta Jolanta Bielińska 

Instytut Gleboznawstwa, Inżynierii i Kształtowania Środowiska, Wydział Agrobioinżynierii, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Leszczyńskiego 7, 20-069 Lublin Polska

Autorzy

Barbara Futa 

Instytut Gleboznawstwa, Inżynierii i Kształtowania Środowiska, Wydział Agrobioinżynierii, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Leszczyńskiego 7, 20-069 Lublin Polska

Autorzy

Stanisław Baran 
stanislaw.baran@up.lublin.pl
Instytut Gleboznawstwa, Inżynierii i Kształtowania Środowiska, Wydział Agrobioinżynierii, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Leszczyńskiego 7, 20-069 Lublin Polska

Autorzy

Grażyna Żukowska 

Instytut Gleboznawstwa, Inżynierii i Kształtowania Środowiska, Wydział Agrobioinżynierii, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Leszczyńskiego 7, 20-069 Lublin Polska

Autorzy

Małgorzata Pawłowska 

Instytut Inżynierii Ochrony Środowiska, Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Lubelska, ul. Nadbystrzycka 40 B, 20-618 Lublin Polska

Autorzy

Wojciech Cel 

Instytut Inżynierii Ochrony Środowiska, Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Lubelska, ul. Nadbystrzycka 40 B, 20-618 Lublin Polska

Autorzy

Tao Zhang 

Key Laboratory of Plant-Soil Interactions of Ministry of Education, College of Resources and Environmental Sciences, China Agricultural University, Beijing 100193 Chiny

Statystyki

Abstract views: 8
PDF downloads: 4