Koncepcja Nobilis Barbarus w świetle współczesnych wyzwań ekologicznych
Ryszard F. Sadowski
Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw, Institute of Ecology and Bioethics, Wóycickiego 1/3, building 23, 01-938 Warsaw, Poland (Polska)
Abstrakt
Obecna w kulturze zachodniej koncepcja szlachetnego dzikusa wyraża przekonanie o szlachetności natury człowieka, która uzdalnia go do prowadzenia życia w harmonii z przyrodą oraz w zgodzie z samym sobą i drugim człowiekiem. Artykuł niniejszy wyróżnia i charakteryzuje cztery ujęcia tej koncepcji: ujęcie klasyczne, ujęcie naturalistyczne, ujęcie arkadyjskie i ujęcie ekologiczne. Opracowanie to dokonuje oceny koncepcji szlachetnego dzikusa, wskazując na jej niezgodność ze współczesnym stanem badań na temat natury człowieka i stylu jego aktywności w świecie. Ocena ta koncentruje się na ekologicznym ujęciu koncepcji szlachetnego dzikusa (tzw. ekologicznego Indianina), która weszła do kultury masowej i kształtuje nieprawdziwe przekonania na temat uzdolnień człowieka w odniesieniu do przyrody.
Słowa kluczowe:
szlachetny dzikus, nobilis barbarus, ekologiczny Indianin, mit dziewiczej przyrody, kryzys ekologicznyBibliografia
ALCORN J. B., 2005, Dances around the Fire: Conservation Organizations and Community-Based Natural Resource Management, in: Communities and Conservation: Histories and Politics of Community-Based Natural Resource Management, ed. Brosius J. P. et al., AltaMira Press, Walnut Creek, p. 37-68.
Google Scholar
BALÉE W., 1998, Advances in Historical Ecology, Columbia University Press, New York.
Google Scholar
BOUCHER K-L., 2011, Collaboration for Conservation in Ankarana, Madagascar, Totem, in: The University of Western Ontario Journal of Anthropology, vol. 19, no 1, p. 59-66.
Google Scholar
BUEGE D. J., 1996, The ecologically noble savage revisited, in: Environmental Ethics, vol. 18, no 1, p. 71-88.
Google Scholar
CAMPBELL M. B., The Witness and the Other World: Exotic European Travel Writing, 400-1600, Cornell University Press, Ithaca 1991.
Google Scholar
CHILDS C., 2007, House of Rain, Little, Brown and Company, New York.
Google Scholar
COOPER A. A., 1977, An Inquiry Concerning Virtue or Merit, Manchester University Press, Manchester.
Google Scholar
CRO S., 1990. The Noble Savage: Allegory of Freedom, Wilfrid Laurier University Press, Waterloo.
Google Scholar
DENEVAN W. M., 1992, The Pristine myth: The Landscape of the Americas in 1492, in: Annals of the Association of American Geographers, vol. 82, no 3, p. 369-385.
Google Scholar
DENNIS S. G., 2009, Homo Dominus, IUniverse, Bloomington.
Google Scholar
DIAMOND J., 2005, Collapse. How Societies Choose to Fail or Succeed, Viking, New York.
Google Scholar
DRYDEN J., 1995, The Conquest of Granada by the Spaniards, Chadwyck-Healey, Cambridge.
Google Scholar
DUBOS R. J., 2010, Beast or Angel, Transactions Publishers, New Brunswick.
Google Scholar
EIBL-EIBESFELDT I., 2000, In der Falle des Kurzzeitdenkens, Piper, München-Zürich.
Google Scholar
ELLINGSON T. J., 2001, The Myth of the Noble Savage, University of California Press, Berkeley.
Google Scholar
FARB P., 1970, Ecology, Time-Life Books, New York.
Google Scholar
FLORY S., 1987, The Archaic Smile of Herodotus, Wayne State University Press, Detroit.
Google Scholar
FLYNN Ch., 2008, Americans in British Literature, 1770-1832. A Breed Apart, Ashgate, Aldershot.
Google Scholar
GERBINO G., 2009, Music and the Myth of Arcadia in Renaissance Italy, Cambridge University Press, New York.
Google Scholar
GOFF J. L., 1982, Time, Work & Culture in the Middle Ages, University of Chicago, Chicago.
Google Scholar
GREEN T., 1985, A Shadow in Arcadia, University of Auckland Press, Auckland.
Google Scholar
HAMES R., 2007, The Ecologically Noble Savage Debate, in: Annual Review of Anthropology, vol. 36, p. 177-190.
Google Scholar
HARKIN M. E., LEWIS D. R. (eds.), 2007, Native Americans and the Environment, University of Nebraska Press, Lincoln-London.
Google Scholar
HERODOTUS, 1965, The Histories, Penguin Books, Harmondsworth.
Google Scholar
HESIODUS, 1978, Works and Days, Clarendon Press, Oxford.
Google Scholar
HOBBES T., 1999, De Cive, Dodo Press, Truro.
Google Scholar
HOMERUS, 1974, The Iliad, Anchor Press, Garden City.
Google Scholar
HORACE, 1994, Horace's Odes and Epodes, University of Michigan Press, Ann Arbor.
Google Scholar
KŁECZEK R., 2013, Efektywność I skuteczność działań ekologicznych w marketing: problem decyzyjny I badania empiryczne, in: Rocznik Ochrona Środowiska/Annual Set The Environment Protection vol. 15, p. 2829-2839.
Google Scholar
KRECH S. III, 1999, The Ecological Indian, W. W. Norton & Company, New York.
Google Scholar
ŁEPKO Z., 2003, Antropologia kryzysu ekologicznego w świetle współczesnej literatury niemieckiej, Wydawnictwo UKSW, Warsaw.
Google Scholar
LIE J., 2004, Modern Peoplehood, Harvard University Press, Cambridge.
Google Scholar
LUCRETIUS T. C., 1975, De rerum natura, Harvard University Press, Cambridge.
Google Scholar
MARSH G. P., 1874, The Earth as Modified by Human Action, Scribner, Armstrong & Co., New York.
Google Scholar
MONTAIGNE M. de, 1980, Essays, Dent, London – New York.
Google Scholar
OATES J. F., 1999, Myth and Reality in the Rain Forest: How Conservation Strategies are Failing in West Africa, University of California Press, Berkeley.
Google Scholar
OVID, 1998, Metamorphoses, Oxford University Press, Oxford – New York.
Google Scholar
PINKER S., 2003, The Blank Slate, Penguin, New York.
Google Scholar
PLATO, 1998, Cratylus, Hackett, Indianapolis.
Google Scholar
PLATO, 2008, Protagoras, Cambridge University Press, Cambridge.
Google Scholar
PLINY, 1961, Natural History, vol. II, Harvard University Press, Cambridge.
Google Scholar
POLO M., 1976, The Description of the World, AMS Press, New York.
Google Scholar
REDFORD K. H., 1999, The Ecologically Noble Savage, in: Cultural Survival Quarterly, vol. 15, no 1, p. 46-48.
Google Scholar
REGISTER K. E., Le BLANC S., 2013, Constant Battles. The Myth of the Peaceful, Noble Savage, Saint Martin's Press, New York.
Google Scholar
ROUSSEAU J.-J., 1761, Discourse on the Origin of Inequality, London.
Google Scholar
STĘPNIK A., 2012, Wizja natury ludzkiej u Hobbesa i Rousseau w świetle współczesnych nauk, in: Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria, vol. 21, no 4, p. 389-402.
Google Scholar
TACITUS, 1999, Germania, Oxford University Press, Oxford – New York.
Google Scholar
THEOCRITUS, 2002, Idylls, Oxford University Press, New York.
Google Scholar
VIRGIL, 1999, The Eclogues of Virgil, Farrar Straus & Giroux, New York.
Google Scholar
VOGEL H. U., 2012, Marco Polo was in China, Brill, Leiden.
Google Scholar
WILLIAMS R. A., 2012, Savage Anxieties, Palgrave Macmillan, New York.
Google Scholar
Autorzy
Ryszard F. SadowskiCardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw, Institute of Ecology and Bioethics, Wóycickiego 1/3, building 23, 01-938 Warsaw, Poland Polska
Statystyki
Abstract views: 32PDF downloads: 11
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.