Koncepcja Nobilis Barbarus w świetle współczesnych wyzwań ekologicznych

Ryszard F. Sadowski


Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw, Institute of Ecology and Bioethics, Wóycickiego 1/3, building 23, 01-938 Warsaw, Poland (Polska)


Abstrakt

Obecna w kulturze zachodniej koncepcja szlachetnego dzikusa wyraża przekonanie o szlachetności natury człowieka, która uzdalnia go do prowadzenia życia w harmonii z przyrodą oraz w zgodzie z samym sobą i drugim człowiekiem. Artykuł niniejszy wyróżnia i charakteryzuje cztery ujęcia tej koncepcji: ujęcie klasyczne, ujęcie naturalistyczne, ujęcie arkadyjskie i ujęcie ekologiczne. Opracowanie to dokonuje oceny koncepcji szlachetnego dzikusa, wskazując na jej niezgodność ze współczesnym stanem badań na temat natury człowieka i stylu jego aktywności w świecie. Ocena ta koncentruje się na ekologicznym ujęciu koncepcji szlachetnego dzikusa (tzw. ekologicznego Indianina), która weszła do kultury masowej i kształtuje nieprawdziwe przekonania na temat uzdolnień człowieka w odniesieniu do przyrody.


Słowa kluczowe:

szlachetny dzikus, nobilis barbarus, ekologiczny Indianin, mit dziewiczej przyrody, kryzys ekologiczny

ALCORN J. B., 2005, Dances around the Fire: Conservation Organizations and Community-Based Natural Resource Management, in: Communities and Conservation: Histories and Politics of Community-Based Natural Resource Management, ed. Brosius J. P. et al., AltaMira Press, Walnut Creek, p. 37-68.
  Google Scholar

BALÉE W., 1998, Advances in Historical Ecology, Columbia University Press, New York.
  Google Scholar

BOUCHER K-L., 2011, Collaboration for Conservation in Ankarana, Madagascar, Totem, in: The University of Western Ontario Journal of Anthropology, vol. 19, no 1, p. 59-66.
  Google Scholar

BUEGE D. J., 1996, The ecologically noble savage revisited, in: Environmental Ethics, vol. 18, no 1, p. 71-88.
  Google Scholar

CAMPBELL M. B., The Witness and the Other World: Exotic European Travel Writing, 400-1600, Cornell University Press, Ithaca 1991.
  Google Scholar

CHILDS C., 2007, House of Rain, Little, Brown and Company, New York.
  Google Scholar

COOPER A. A., 1977, An Inquiry Concerning Virtue or Merit, Manchester University Press, Manchester.
  Google Scholar

CRO S., 1990. The Noble Savage: Allegory of Freedom, Wilfrid Laurier University Press, Waterloo.
  Google Scholar

DENEVAN W. M., 1992, The Pristine myth: The Landscape of the Americas in 1492, in: Annals of the Association of American Geographers, vol. 82, no 3, p. 369-385.
  Google Scholar

DENNIS S. G., 2009, Homo Dominus, IUniverse, Bloomington.
  Google Scholar

DIAMOND J., 2005, Collapse. How Societies Choose to Fail or Succeed, Viking, New York.
  Google Scholar

DRYDEN J., 1995, The Conquest of Granada by the Spaniards, Chadwyck-Healey, Cambridge.
  Google Scholar

DUBOS R. J., 2010, Beast or Angel, Transactions Publishers, New Brunswick.
  Google Scholar

EIBL-EIBESFELDT I., 2000, In der Falle des Kurzzeitdenkens, Piper, München-Zürich.
  Google Scholar

ELLINGSON T. J., 2001, The Myth of the Noble Savage, University of California Press, Berkeley.
  Google Scholar

FARB P., 1970, Ecology, Time-Life Books, New York.
  Google Scholar

FLORY S., 1987, The Archaic Smile of Herodotus, Wayne State University Press, Detroit.
  Google Scholar

FLYNN Ch., 2008, Americans in British Literature, 1770-1832. A Breed Apart, Ashgate, Aldershot.
  Google Scholar

GERBINO G., 2009, Music and the Myth of Arcadia in Renaissance Italy, Cambridge University Press, New York.
  Google Scholar

GOFF J. L., 1982, Time, Work & Culture in the Middle Ages, University of Chicago, Chicago.
  Google Scholar

GREEN T., 1985, A Shadow in Arcadia, University of Auckland Press, Auckland.
  Google Scholar

HAMES R., 2007, The Ecologically Noble Savage Debate, in: Annual Review of Anthropology, vol. 36, p. 177-190.
  Google Scholar

HARKIN M. E., LEWIS D. R. (eds.), 2007, Native Americans and the Environment, University of Nebraska Press, Lincoln-London.
  Google Scholar

HERODOTUS, 1965, The Histories, Penguin Books, Harmondsworth.
  Google Scholar

HESIODUS, 1978, Works and Days, Clarendon Press, Oxford.
  Google Scholar

HOBBES T., 1999, De Cive, Dodo Press, Truro.
  Google Scholar

HOMERUS, 1974, The Iliad, Anchor Press, Garden City.
  Google Scholar

HORACE, 1994, Horace's Odes and Epodes, University of Michigan Press, Ann Arbor.
  Google Scholar

KŁECZEK R., 2013, Efektywność I skuteczność działań ekologicznych w marketing: problem decyzyjny I badania empiryczne, in: Rocznik Ochrona Środowiska/Annual Set The Environment Protection vol. 15, p. 2829-2839.
  Google Scholar

KRECH S. III, 1999, The Ecological Indian, W. W. Norton & Company, New York.
  Google Scholar

ŁEPKO Z., 2003, Antropologia kryzysu ekologicznego w świetle współczesnej literatury niemieckiej, Wydawnictwo UKSW, Warsaw.
  Google Scholar

LIE J., 2004, Modern Peoplehood, Harvard University Press, Cambridge.
  Google Scholar

LUCRETIUS T. C., 1975, De rerum natura, Harvard University Press, Cambridge.
  Google Scholar

MARSH G. P., 1874, The Earth as Modified by Human Action, Scribner, Armstrong & Co., New York.
  Google Scholar

MONTAIGNE M. de, 1980, Essays, Dent, London – New York.
  Google Scholar

OATES J. F., 1999, Myth and Reality in the Rain Forest: How Conservation Strategies are Failing in West Africa, University of California Press, Berkeley.
  Google Scholar

OVID, 1998, Metamorphoses, Oxford University Press, Oxford – New York.
  Google Scholar

PINKER S., 2003, The Blank Slate, Penguin, New York.
  Google Scholar

PLATO, 1998, Cratylus, Hackett, Indianapolis.
  Google Scholar

PLATO, 2008, Protagoras, Cambridge University Press, Cambridge.
  Google Scholar

PLINY, 1961, Natural History, vol. II, Harvard University Press, Cambridge.
  Google Scholar

POLO M., 1976, The Description of the World, AMS Press, New York.
  Google Scholar

REDFORD K. H., 1999, The Ecologically Noble Savage, in: Cultural Survival Quarterly, vol. 15, no 1, p. 46-48.
  Google Scholar

REGISTER K. E., Le BLANC S., 2013, Constant Battles. The Myth of the Peaceful, Noble Savage, Saint Martin's Press, New York.
  Google Scholar

ROUSSEAU J.-J., 1761, Discourse on the Origin of Inequality, London.
  Google Scholar

STĘPNIK A., 2012, Wizja natury ludzkiej u Hobbesa i Rousseau w świetle współczesnych nauk, in: Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria, vol. 21, no 4, p. 389-402.
  Google Scholar

TACITUS, 1999, Germania, Oxford University Press, Oxford – New York.
  Google Scholar

THEOCRITUS, 2002, Idylls, Oxford University Press, New York.
  Google Scholar

VIRGIL, 1999, The Eclogues of Virgil, Farrar Straus & Giroux, New York.
  Google Scholar

VOGEL H. U., 2012, Marco Polo was in China, Brill, Leiden.
  Google Scholar

WILLIAMS R. A., 2012, Savage Anxieties, Palgrave Macmillan, New York.
  Google Scholar


Opublikowane
2016-01-04

Cited By / Share

Sadowski, R. F. (2016). Koncepcja Nobilis Barbarus w świetle współczesnych wyzwań ekologicznych. Problemy Ekorozwoju Problems of Sustainable Development, 11(1), 23–30. Pobrano z https://ph.pollub.pl/index.php/preko/article/view/4956

Autorzy

Ryszard F. Sadowski 

Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw, Institute of Ecology and Bioethics, Wóycickiego 1/3, building 23, 01-938 Warsaw, Poland Polska

Statystyki

Abstract views: 32
PDF downloads: 11