Kształtowanie zrównoważonego krajobrazu w kontekście Europejskiej Konwencji Krajobrazowej i encykliki Laudato Si’
Sebastian Bernat
Maria Curie-Skłodowska University, Faculty of Earth Sciences and Spatial Management, Al. Kraśnicka 2 CD, 20-718 Lublin, Poland (Polska)
Małgorzata Flaga
Maria Curie-Skłodowska University, Faculty of Earth Sciences and Spatial Management, Al. Kraśnicka 2 CD, 20-718 Lublin, Poland (Polska)
Wioletta Kałamucka
Maria Curie-Skłodowska University, Faculty of Earth Sciences and Spatial Management, Al. Kraśnicka 2 CD, 20-718 Lublin, Poland (Polska)
Abstrakt
Artykuł podejmuje temat właściwego, tj. racjonalnego i odpowiedzialnego kształtowania krajobrazów, uwzględniającego moralne aspekty zależności człowiek-krajobraz. Problematyka ta jest przedstawiona w świetle dwóch idei, dążących do zbliżonych celów i posiadających wspólne płaszczyzny, jeśli chodzi o ich realizację.
Pierwsza refleksja odwołuje się do koncepcji zrównoważonego rozwoju. Wedle niej, zarządzanie krajobrazem jako elementem środowiska życia człowieka, powinno zmierzać do zapewnienia zarówno współczesnym, jak i przyszłym pokoleniom jak najlepszych warunków do egzystencji. Krajobraz zaspokaja wiele materialnych i duchowych potrzeb ludzi, przez co wpływa na jakość ich życia. Z kolei osiągnięcie wysokiej jakości życia ludzi jest zasadniczym zamysłem zrównoważonego rozwoju.
Drugi punkt odniesienia stanowi nauczanie Kościoła katolickiego w zakresie relacji człowiek-środowisko przyrodnicze, którego wyrazem jest encyklika Laudato Si’ Papieża Franciszka. Dokument prezentuje stanowisko Ojca Świętego wobec kwestii współczesnego kryzysu ekologicznego i jego wpływu na warunki życia i postawy moralne ludzi. Papież zwraca uwagę, iż dla właściwego bytu i rozwoju każdego człowieka niezbędne jest zapewnienie mu godziwych warunków życia. Wskazuje tym samym na konieczność poszukiwania rozwiązań dla powszechnych obecnie dylematów moralnych, jak pogodzić ochronę środowiska, w tym krajobrazu i potrzeby rozwojowe człowieka. Refleksje zawarte w encyklice są nie tylko przejawem troski Papieża o Ziemię jako o wspólny dom wszystkich ludzi, ale mogą stanowić wskazówki i skuteczny impuls do kształtowania zrównoważonego krajobrazu.
Słowa kluczowe:
encyklika papieska, rozwój zrównoważony, ochrona środowiska, krajobraz, jakość życiaBibliografia
ALLARDT E., 1993, Having, Loving, Being: An Alternative to the Swedish model of Welfare Research, in: The Quality of life, eds. Nussbaum M., Sen A., Clarendon Press, Oxford, p. 88-94.
Google Scholar
ANTROP M., 2006, Sustainable landscapes: contradiction, fiction or utopia?, in: Landscape and Urban Planning, vol. 75, no 3-4, p. 187-197.
Google Scholar
BARTELS D., 1969, Die Harmonie Begriff in der Geographie, in: Die Erde, no 2-4, p. 124-137.
Google Scholar
BERNAT S., 2013, Topofonofilia. W poszukiwaniu harmonii krajobrazu dźwiękowego, in: Ethos, vol. 26, no 4(104), p. 235-251.
Google Scholar
BERNAT S., KAŁAMUCKA W., 2008, The ‘landscape experienced’ in empirical research conducted by Lublin scholars, in: Methods of landscape research, eds. Plit J., Andreychouk V., Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, no 8, p. 21-33.
Google Scholar
BIELIŃSKA E. J., FUTA B., BARAM S., ŻUKOWSKA G., PAWŁOWSKA M., CEL W., ZHANG T., 2015, in: Integrating role of sustainable development paradigm in shaping the human landscape relation, in: Problemy Ekorozwoju/ Problems of sustainable development, vol. 10, no 2, p. 159-168.
Google Scholar
CAMPBELL A., CONVERSE P. E., RODGERS L. W., 1976, The Quality of American Life: Perceptions, Evaluations and Satisfactions, Russel Sago Foundation, New York.
Google Scholar
CHWALIBÓG K., WOLSKI P., 2015, To co ważne dla przeciwdziałania destrukcji krajobrazu, in: Krajobraz kulturowo-przyrodniczy z perspektywy społecznej, eds. Ratajski S., Ziółkowski M., Polski Komitet ds. UNESCO, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa, p. 71-95.
Google Scholar
DĄBROWSKA-BUDZIŁO K., 2013, Forma i treść krajobrazowej kompozycji, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
Google Scholar
DOBRZAŃSKA B., DOBRZAŃSKI G., KIEŁCZEWSKI D., 2008, Ochrona środowiska przyrodniczego, PWN, Warszawa.
Google Scholar
EUROPEAN LANDSCAPE CONVENTION, 2000, http://www.coe.int/en/web/landscape (1.10.2015).
Google Scholar
FRANCIS, 2015, Encyclic Laudato Si’, Vatican.
Google Scholar
GOUDIE A., 2000, The Human Impact on the Natural Environment, Blackwell Publishers, Oxford.
Google Scholar
GRUCHELSKI M., NIEMCZYK J., 2015, Zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy: idea a uwarunkowania realizacji (w świetle encykliki Papieża Franciszka Laudato Si’ in: Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego, no 2, p. 151-155.
Google Scholar
KAŁAMUCKA W., 2002, Styl życia społeczności wiejskich. Wyniki badań empirycznych z Lubelszczyzny, in: Kultura jako przedmiot badań geograficznych, ed. Orłowska E., Oddział Wrocławski Polskiego Towarzystwa Geograficznego, Uniwersytet Wrocławski, p. 219-233.
Google Scholar
HAINES-YOUNG R., 2000, Sustainable development and sustainable landscapes: defining a new paradigm for landscape ecology, in: Fennia, vol. 178, no 1, p. 7-14.
Google Scholar
KLONOWSKA-MATYNIA M., SASIN M., 2015, Zrównoważony rozwój krajów Unii Europejskiej. Typologia krajów w kontekście Strategii Europa 2020, in: Rocznik Ochrona Środowiska/ Annual Set Environment Protection, vol. 17, p. 771-791.
Google Scholar
KOPCZYŃSKI K., SKOCZYLAS J., 2008, Krajobraz przyrodniczy i kulturowy. Próba ujęcia interdyscyplinarnego, in: Badania Interdyscyplinarne UAM w Poznaniu, no 13, UAM, Poznań.
Google Scholar
KRZYMOWSKA-KOSTROWICKA A., 1993, Krajobraz jako przedmiot badań w ujęciu aksjologicznym, in: Ekologia krajobrazu w badaniach terytorialnych systemów rekreacyjnych. Materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej, ed. Pietrzak M., Wydawnictwo Krajowego Instytutu Badań Samorządowych, Poznań-Błażejewko, p. 73-75.
Google Scholar
KUZ T. J., 1978, Quality of life, an objective and subjective variable analysis, in: Regional Studies, vol. 12, no 4, p. 409-418.
Google Scholar
LANDSCAPE AND INDIVIDUAL AND SOCIAL WELL-BEING, EUROPEAN LANDSCAPE CONVENTION REPORT ON THEME OF THE 2003 WORKSHOP, Council of Europe Publishing, Strasbourg 2003.
Google Scholar
LANDSCAPE AND SUSTAINABLE DEVELOPMENT: CHALLENGES OF THE EUROPEAN LANDSCAPE CONVENTION, Council of Europe Publishing, Strasbourg 2006.
Google Scholar
MAREK-BIENIASZ A., 2006, Kategoria odpowiedzialności w myśli Alberta Schweitzera, in: Problemy Ekorozwoju/ Problems of Sustainable Development, vol.1, no 2, p. 115-118.
Google Scholar
MASLOW A. H., 1954, Motivation and personality, Harper, New York.
Google Scholar
MEINING W., 1979, The Interpretation of Ordinary Landscapes, Oxford University Press, New York.
Google Scholar
MIREK Z., 2015, Kulturowe podstawy oraz motywy ochrony przyrody w kontekście współczesnych wyzwań cywilizacyjnych, in: AURA, no 5, p. 4-8.
Google Scholar
MYCZKOWSKI Z., 1998, Zintegrowana ochrona dziedzictwa przyrodniczego, kulturowego i krajobrazowego – wejściem Polski w XXI wiek, in: Teki Krakowskie, vol. 8, p. 81-90.
Google Scholar
MYGA-PIĄTEK U., 2012, Krajobrazy kulturowe. Aspekty ewolucyjne i typologiczne, Uniwersytet Śląski, Katowice.
Google Scholar
MYGA-PIĄTEK U., 2014, O wzajemnych relacjach przestrzeni i krajobrazu kulturowego. Rozważania wstępne, in: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, no 24, p. 27-44.
Google Scholar
NAVEH Z., 2001, Ten major premises for a holistic conception of multifunctional landscapes, in: Landscape Urban Planning, vol. 57, p. 269-284.
Google Scholar
NEWBY P.T., 1979, Towards and understanding of landscape quality, in: Landscape Research, vol. 4, no 2, p. 11-15.
Google Scholar
NIECHWIEJ A., 2015, Religion versus sustainable development. The problem of human eco-development in the teachings of John Paul II and Benedict XVI, in: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, vol.10, no 10, p. 31-40.
Google Scholar
PAPUZIŃSKI A., 2008, The philosophical dimension to the principle of sustainable develop-
Google Scholar
ment in the Polish scientific literature, in: Sustainable Development vol. 16 no 2, p. 109-116.
Google Scholar
PAWŁOWSKA K., 2001, Idea swojskości krajobrazu kulturowego, in: Krajobraz kulturowy. Idee, problemy, wyzwania, ed. Myga-Piątek U., Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, Oddział Katowicki PTG, Sosnowiec, p. 95-101.
Google Scholar
PAWŁOWSKI A., 2008, How Many Dimensions Does Sustainable Development Have?, in: Sustainable Development vol. 16 no 2, p. 81-90.
Google Scholar
PINK M., 2016, The judaeo-christian tradition as a source of a paradigm of sustainable development, in: Problemy Ekorozwoju/ Problems of Sustainable Development, vol. 11, no 2,
Google Scholar
p. 55-66.
Google Scholar
POCIASK-KARTECZKA J., 2007, Przyroda w nauczaniu Jana Pawła II, in: Przyroda, geografia, turystyka w nauczaniu Jana Pawła II, eds. Ostrowski M., Sołjan I., Materiały XV Seminarium Sacrum i przyroda, Kraków, p. 65-86.
Google Scholar
RICHLING A., SOLON J., 2011, Ekologia krajobrazu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
SEBESTA A., 2007, Ekoetyka w nauczaniu Jana Pawła II, in: Ks. Karol Wojtyła - Jan Paweł II miłośnik gór i przyrody, ed. Wójcik W. A., Studia i Monografie AWF w Krakowie, no 40, AWF, Kraków, p. 125-136.
Google Scholar
WOJCIECHOWSKI K. H., 1986, Problemy percepcji i oceny estetycznej krajobrazu, UMCS, Lublin.
Google Scholar
WOJCIECHOWSKI K. H., 2004, Miejsce postrzeganego krajobrazu w całościowym ujęciu jakości życia, in: Annales UMCS, Sec. B, vol. 59, no 13, p. 213-228.
Google Scholar
Autorzy
Sebastian BernatMaria Curie-Skłodowska University, Faculty of Earth Sciences and Spatial Management, Al. Kraśnicka 2 CD, 20-718 Lublin, Poland Polska
Autorzy
Małgorzata FlagaMaria Curie-Skłodowska University, Faculty of Earth Sciences and Spatial Management, Al. Kraśnicka 2 CD, 20-718 Lublin, Poland Polska
Autorzy
Wioletta KałamuckaMaria Curie-Skłodowska University, Faculty of Earth Sciences and Spatial Management, Al. Kraśnicka 2 CD, 20-718 Lublin, Poland Polska
Statystyki
Abstract views: 16PDF downloads: 6
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
