Z genealogii myśli ekologicznej: Marian Raciborski i Jan Gwalbert Pawlikowski

Leszek Gawor


Uniwersytet Rzeszowski, Instytut Filozofii, Al. Rejtana 16 C, 35-959 Rzeszów, Poland (Polska)


Abstrakt

Artykuł prezentuje poglądy dwóch pionierów myśli ekologicznej: Mariana Raciborskiego i Jana Gwalberta Pawlikowskiego. Pierwszy z nich był autorem konserwatorskiego programu ochrony natury konceptualizującą wartości zjawisk i obiektów natury jako pomników przyrody. Drugi był autorem specjalnego ekologicznego manifestu domagającego się traktowania natury jako ludzkiego partnera w świecie, zasługującego na szacunek i troskę o jego egzystencję. W Polsce początku XX wieku były to pierwsze autonomiczne refleksje nad koniecznością ochrony przyrody i humanitarnych związków z naturą.


Słowa kluczowe:

enwironmentalizm, pomnik przyrody, ochrona środowiska, Pawlikowski Jan Gwalbert, polska myśl ekologiczna, Raciborski Marian

ENCYCLOPEDIA PWN, entry: Ekologizm, http://www.encyklopedia.pwn.pl, (12.06.2016).
  Google Scholar

GAWOR L., 2012, Historiozoficzny aspekt ekofilozofii Henryka Skolimowskiego, in: Problemy Ekorozwoju/ Problems of Sustainable Development, vol. 7, no. 1, p. 95-103.
  Google Scholar

LENKOWA A., 1986, Ochrona przyrody na świecie, in: PAX, Warsaw.
  Google Scholar

KORNAS J., 1986, Marian Raciborski: Studia nad życiem i twórczością naukową, Jagiellonian University, Cracow.
  Google Scholar

LENKOWA A., 1986a, Ochrona przyrody w Polsce, in: Człowiek przeciw sobie?, ed. Lenkowa A., PAX, Warsaw.
  Google Scholar

ŁAPIŃSKI J., ABDURAKHMANOV G., 205, Rozwój myśli ekologicznej w Polsce i w Rosji – wybrane aspekty, EkoKul, Lublin.
  Google Scholar

ŁOBARZEWSKA A., 1981, Adam Wodziczko, Zarząd Główny LOP (the League for the Preservation of Nature), Warsaw.
  Google Scholar

OKRASKA R., 2010, Rycerz przyrody, an introduction to: Pawlikowski J.G., Kultura a natura i inne manifesty ekologiczne, Stowarzyszenie ‘Obywatele Obywatelom’ and Instytut Spraw Obywatelskich, Łódź.
  Google Scholar

PAWLIKOWSKI J.G., 1913, Kultura i natura, Lamus, vol. IV; as a separate reprint: issued by the Tatras Protection Section of the Tatra Society, publisher: Altenberg H. and Wende E., Lviv, Warsaw 1913.
  Google Scholar

PAWLIKOWSKI J.G., 1938, O lice ziemi, Lwiv.
  Google Scholar

PAWLIKOWSKI J.G., 2010, Kultura i natura in: Pawlikowski J.G., Kultura a natura i inne manifesty ekologiczne, Stowarzyszenie ‘Obywatele Obywatelom’ and Instytut Spraw Obywatelskich, Łódź.
  Google Scholar

PAWLIKOWSKI J.G., 2010a, Tatry parkiem narodowym and W obronie idei parku narodowego. Sprawa kolejki na Kasprowy Wierch, in: Pawlikowski J.G., Kultura a natura i inne manifesty ekologiczne.
  Google Scholar

PAWŁOWSKI A., Rozwój zrównoważony – idea, filozofia, praktyka, Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska nr 51, Komitet Inżynierii Środowiska, Lublin 2008.
  Google Scholar

RACIBORSKI M., 1900, Ochrony godne drzewa i zbiorowiska roślin, in: Kosmos, no. 3-4.
  Google Scholar

RACIBORSKI M., 1908, Zabytki przyrody, Ateneum Polskie, Lviv, vol. I, January-March, p. 38-47.
  Google Scholar

RACIBORSKI M., 1947, Zabytki przyrody, przedruk z oryginału z r. 1908, Polish State Council for Nature Conservation, Cracow.
  Google Scholar

SEBESTA A., 2001, Wątki aksjologiczne i ekofilozoficzne w twórczości Jana Gwalberta Pawlikowskiego, in: Idee i eksplikacje, ed. Jaworski W., Abrys, Cracow.
  Google Scholar

SZAFER W., 1947, An introduction to: Raciborski M. Zabytki przyrody, przedruk z oryginału z r. 1908, Polish State Council for Nature Conservation, Cracow.
  Google Scholar

SZAFER W., 1973, Dzieje ochrony przyrody w Polsce i innych krajach, in: Ochrona przyrodniczego środowiska człowieka, eds. Szafer W., Michajłow W., PWN, Warsaw.
  Google Scholar

WÓJCIK W.A. (ed.), 1997, Dom pod Jedłami i jego twórca. Studia i wspomnienia, Znak, Cracow.
  Google Scholar


Opublikowane
2018-01-02

Cited By / Share

Gawor, L. (2018). Z genealogii myśli ekologicznej: Marian Raciborski i Jan Gwalbert Pawlikowski. Problemy Ekorozwoju Problems of Sustainable Development, 13(1), 87–93. Pobrano z https://ph.pollub.pl/index.php/preko/article/view/5041

Autorzy

Leszek Gawor 

Uniwersytet Rzeszowski, Instytut Filozofii, Al. Rejtana 16 C, 35-959 Rzeszów, Poland Polska

Statystyki

Abstract views: 6
PDF downloads: 3