Eye tracker jako prospołeczne narzędzie zarządzania dziedzictwem urbanistycznym i architektonicznym

Marta Alina Rusnak

marta.rusnak@pwr.edu.pl
Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska, Wrocław; (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-5639-5326

Abstrakt

Subiektywny punkt widzenia ekspertów często znajduje przełożenie na próby swobodnej reinterpretacji zapisów aktów prawnych. Uczestnikami „sporu o zabytek” mogą być zarówno inwestor, architekt, konserwatorzy, politycy, urzędnicy, jak i osoby trzecie - obywatele. W celu umożliwienia obiektywizacji podejmowanych decyzji, nawiazania dialogu opartego o wspólny punkt odniesienia lub danie społeczeństwu możliwości sprzeciwu, proponuję wykonywanie badań okulograficznych. Eye tracking (czyli okulografia) pozwala na śledzenie tego, w jaki sposób ludzie zapoznają się z prezentowanymi im przedmiotami. Dzięki rejestracji ruchów gałek ocznych dużej grupy obserwatorów możliwe jest zbadanie preferencji rządzących tym procesem jak i zaobserwowanie zmian wynikających z modyfikacji wprowadzanych w obrębie prezentowanego obiektu. W artykule zwięźle omówiono możliwe zastosowanie okulografów dla potrzeb różnorodnej, prawnej ochrony zabytków oraz wielowątkowego umożliwienia społeczeństwu uczestnictwa w tym procesie. W tekście umieszczono również argumenty za i przeciw wprowadzeniu takiej metody do powszechnego użytku. Dla czytelności wywodu zjawisko opisano w oparciu o przykład biblioteki wzniesionej w obrębie wrocławskiego Ostrowa Tumskiego. Celem artykułu nie jest podjęcie jednostkowej krytyki wspomnianej realizacji, a jedynie wyliczenie problemów, które mogłyby być sprawnie rozwiązane dzięki zupełnie nowemu podejściu badawczemu.


Słowa kluczowe:

okulografia, zarządzanie zabytkami, rewitalizacja zabytków

Bogucka T., (7.09.2001) Państwowe czy społeczne, Gazeta Wyborcza.
  Google Scholar

Chhabra D., (2015) Sustainable Marketing of Cultural and Heritage Tourism, London/New York, Routledge.
  Google Scholar

Chun S. A., & Artigas F. (2015). Participatory Enviroment Planing Platform, [w:] Emerging Issues, Challanges, and Oportunieties in Urban E-Planing, s. 46-68, Hershey: IGI Global.
  Google Scholar

Duchowski A.T., (2017) Eye Tracking Methodology: Theory and Practice, Springer.
  Google Scholar

"Fatamorgana" czy ciekawa realizacja? Kontrowersje wokół Biblioteki Archidiecezjalnej na Ostrowie Tumskim, Gazeta Wyborcza, (3.05.2016), http://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/1,35771,20071236,fatamorgana-czy-ciekawa-realizacja-kontrowersje-wokol-biblioteki.html, dostęp 05.12.2019.
  Google Scholar

Filipowicz P., (2010), Rola zaleceń konserwatorskich w procesie inwestycyjnym realizowanym w obiekcie zabytkowym w świetle oczekiwań projektanta i inwestora, [w:] Kurier Konserwatorski, s. 6-10.
  Google Scholar

French Y., (2011), Marketing and Public Relations for Museums, Galleries, Cultural and Heritage Attractions, Londyn, Routelege.
  Google Scholar

Gołaszewska M., (1984), Zarys estetyki. Problematyka, metody, teorie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  Google Scholar

Gombrich E., (1979) The Sense of Order. a Study in the Psychology of Decorative Art. Oxford: Phaidon.
  Google Scholar

Grabowska M., Pancewicz Ł., Sagan I., (2015), The Impact of Information and Comunication Technology on the Rise of Urban Social Moovements in Poland, [w:] Emerging Issues, Challanges, and Oportunieties in Urban E-Planing. (s. 93-113): Hershey: IGI Global.
  Google Scholar

Grabowska M., Szczawiel T., (2001), Budowanie demokracji, Warszawa, PWN.
  Google Scholar

Holmqvist K., Noström M., Anderson R., Delvurst R, Jarodzka H., van de Weijer J., (2011), Eyetracking. Acomprehansive guide to methods and measures. Oxford: Oxford University Press.
  Google Scholar

Ingarden R., (1970), Czego nie wiemy o wartościach, [w:] Studia z estetyki, T. 3, s. 220-257.
  Google Scholar

Kłosek-Kozłowska D., (2017), Ochrona wartości kulturowych miast a urbanistyka, (148): Warszawa: Politechnika Warszawska.
  Google Scholar

Lubocka-Hoffmann M., (2000), Retrowersja - konserwatorska metoda odbudowy miasta historycznego, [w:] Problemy zarządzania dziedzictwem kulturowym, (s. 192-209): Warszawa: Politechnika Warszawska.
  Google Scholar

Mager T., (2015), Architecture RePerformed. The Polithics of Reconstruction, London/New York: Routledge.
  Google Scholar

Murzyn M., (2014), Subiektywizm i obiektywizm aksjologiczny podstawą rozdzielenia zadań w systemie ochrony zabytków i zarządzaniu dziedzictwem kulturowym, [w:] Wartość funkcji w obiektach zabytkowych, (s. 195-204): Warszawa: PKICOMOS/Pałac w Wilanowie.
  Google Scholar

Parowicz I., (2018), Cultural Heritage Marketing: A Relationship Marketing Approach to Conservation Services, Palgrave Pivot.
  Google Scholar

Rusnak M., Fikus W., Szewczyk J., (2018), Jak obserwatorzy postrzegają głębię we wnętrzu gotyckiej katedry wraz ze zmianą jej proporcji? Sondaż okulograficzny, Architectus, 1(53), s. 77-88. DOI:10.5277/arc18010.
  Google Scholar

Rusnak M., Ramus E., (2019),With an eye tracker at the Warsaw Rising Museum: valorization of historical interiors, [w:] Journal of Heritage Cnservation., 59, s. 78-90, DOI:10.17425/WK58WARSAW.
  Google Scholar

Rusnak M., Szewczyk J. (2018), Eye trackers in evaluation of transformation of historical monuments. Revitalisation of the Dresden arsenal, [w:] E3S Web of Conferences49,00093, DOI.org/10.1051/e3sconf/20184900092.
  Google Scholar

Rusnak M., Szewczyk J., (2018), Eye tracker as an innovative conservation tool. Ideas for expanding rang of reserch related to architectural and Urban heritage, [w:] Journal of Heritage Conservation; 54, s. 25–35, DOI:10.17425/WK54EYETRACK
  Google Scholar

Soluch P., Tarnowski A., (2013), O metodologii badań eyetrackingowych, [w:] Lingwistyka stosowana, 7, s. 115-134.
  Google Scholar

Stawasz D., Sikora-Fernandez D., (2016), Koncepcja smart city na tle procesów i uwarunkowań rozwoju współczesnych miast. (29): Łódź: Uniwersytet Łódzki.
  Google Scholar

Tarkowska E., Tarkowski J., (1994), Amoralny familiom, czyli o dezintegracji społecznej w Polsce lat osiemdziesiątych, [w:] Socjologia świata polityki, T. I. Władza i społeczeństwo w systemie autorytarnym, (s. 263-281) Warszawa: ISP PAN.
  Google Scholar

Uchwała NR XIIT/442/99 Rady Miejskiej Wrocławia dnia 21 października 1999 roku w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru – Ostrów Tumski, wyspy i Ogród Botaniczny we Wrocławiu.
  Google Scholar


Opublikowane
2020-12-04

Cited By / Share

Rusnak, M. A. (2020). Eye tracker jako prospołeczne narzędzie zarządzania dziedzictwem urbanistycznym i architektonicznym. Ochrona Dziedzictwa Kulturowego, (9), 97–115. https://doi.org/10.35784/odk.1273

Autorzy

Marta Alina Rusnak 
marta.rusnak@pwr.edu.pl
Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska, Wrocław; Polska
https://orcid.org/0000-0002-5639-5326

Statystyki

Abstract views: 399
PDF downloads: 313 PDF downloads: 96