Historic value measured in meters. Protection of monuments in the context of the Act on the Protection of Monuments and Protection of Monuments and the Construction Law

Helena Jadwiszczok-Molencka


Office of the Municipal Conservator of Monuments in Bytom (Poland)

Abstract

This article explores the relations between the provisions of the Act on the Protection and Guardianship of Monuments and Sites and the Construction Law from the perspective of modern historic preservation. Particular emphasis is placed on the forms of direct historic preservation in the context of the record of historic monuments and sites, which, in spite of being mentioned in the said Act, is not referred to as a form of ‘preservation’. What is also highlighted in this article is the necessity to make amendments to legal acts pertaining to classification and categorisation of historic monuments and sites. The author of this article is of the opinion that this can be achieved only by standardizing administrative regulations and deleting contradictory regulations from legal acts.


Keywords:

historic preservation, investment process, record of historic monuments and sites

Barylewska-Szymańska E., Szymański W., W stronę nowoczesności. Działalność Urzędu Budowlanego Wolnego miasta Gdańsk w latach 1927–1933 [w:] Modernizm w Europie. Architektura XX wieku do lat sześćdziesiątych i jej ochrona w Gdyni i w Europie, red. M. J. Sołtysik, R. Hirsch, Urząd Miejski w Gdyni, Gdynia 2014.
  Google Scholar

Basista A., Architektura i wartości, Universitas, Kraków 2009.
  Google Scholar

Blake P., Mies van der Rohe: architektura i struktura, tłum. J. Puchalska, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1991.
  Google Scholar

Bonenberg W., Współczesny wymiar nowoczesności w architekturze [w:] Nowoczesność w architekturze. Warsztaty projektowe: Bytom – architektura pustych miejsc, Politechnika Śląska. Wydział Architektury, Gliwice, 2007.
  Google Scholar

Borowik A., Architektura lat 60. XX wieku w Katowicach. Przykłady, twórcy, stan zachowania [w:] Modernizm w Europie. Architektura XX wieku do lat sześćdziesiątych i jej ochrona w Gdyni i w Europie, red. M. J. Sołtysik, R. Hirsch, Urząd Miejski w Gdyni, Gdynia 2014.
  Google Scholar

Buriak A., ZSRR 1955–1965. Industrialna urbanistyka z polityczną odwilżą w tle [w:] Modernizm w Europie. Architektura XX wieku do lat sześćdziesiątych i jej ochrona w Gdyni i w Europie, red. M. J. Sołtysik, R. Hirsch, Urząd Miejski w Gdyni, Gdynia 2014.
  Google Scholar

Bytom powojenny 1945–2002 we wspomnieniach i na fotografii, red. J. Drabina, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, Bytom 2002.
  Google Scholar

Bytom śródmieście z Rozbarkiem. Aktualizacja części konserwatorskiej studium urbanistyczno-historycznego z 1985 r., red. Danilczyk L., Kasprzyk M., Kraków 1998.
  Google Scholar

Cibis J., Nowoczesność czy współczesna deformacja [w:] Nowoczesność w architekturze. Warsztaty projektowe: Bytom – architektura pustych miejsc, Politechnika Śląska. Wydział Architektury, Gliwice 2007.
  Google Scholar

Czajka R., Nowoczesna? Współczesna architketura mieszkaniowa, [w:] Nowoczesność w architekturze. Warsztaty projektowe: Bytom – architektura pustych miejsc, Politechnika Śląska. Wydział Architektury, Gliwice 2007.
  Google Scholar

Czarnecki W., Planowanie miast i osiedli, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Poznań 1965.
  Google Scholar

Denison E., Erytrea a kwestia modernizmu poza krajami Zachodu, [w:] Modernizm w Europie. Modernizm w Gdyni, Architektura XX wieku do lat sześćdziesiątych i jej ochrona w Gdyni i w Europie, Urząd Miejski w Gdyni, Gdynia 2014.
  Google Scholar

Dolistowska M., Nowoczesna Polska na Kresach. Architektura użyteczności publicznej w latach 30. XX wieku na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej [w:] Modernizm w Europie. Modernizm w Gdyni, Architektura XX wieku do lat sześćdziesiątych i jej ochrona w Gdyni i w Europie, Urząd Miejski w Gdyni, Gdynia 2014.
  Google Scholar

Drabina J., Fleischer M., Stare fotografie Bytomia z lat 1865–1922, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, Towarzystwo Miłośników Bytomia, Bytom 1995.
  Google Scholar

Drabina J., Historia Bytomia: od średniowiecza do współczesności 1123–2010, Towarzystwo Miłośników Bytomia, Bytom 2010.
  Google Scholar

Droń M., Zapomniany artysta, http://2012.zyciebytomskie.pl/artykul.php?id=1402&glowny=0, (dostęp: 21.05.2016).
  Google Scholar

Dzielnice Bytomia na starych fotografiach, pocztówkach i planach, red. J. Drabina, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, Bytom 1998.
  Google Scholar

Hałaś M., Nadolski P., Walerjański D., Ślad przeszłości. Bytom wielokulturowy, Urząd Miejski w Bytomiu, Bytom 2004.
  Google Scholar

Haspel J., Powojenne zabytki i miejsca pamięci Berlina. Wspólne dziedzictwo zimnej wojny podzielonej metropolii [w:] Modernizm w Europie. Architektura XX wieku do lat sześćdziesiątych i jej ochrona w Gdyni i w Europie, red. M. J. Sołtysik, R. Hirsch, Urząd Miejski w Gdyni, Gdynia 2014.
  Google Scholar

Hirsch R., Tynki elewacyjne w architekturze Modernistycznej Gdyni [w:] Modernizm w Europie. Architektura XX wieku do lat sześćdziesiątych i jej ochrona w Gdyni i w Europie, red. M. J. Sołtysik, R. Hirsch, Urząd Miejski w Gdyni, Gdynia 2014.
  Google Scholar

Hoffmann J., Miasto nowoczesne na przykładzie Tel Awiwu [w:] Modernizm w Europie. Architektura XX wieku do lat sześćdziesiątych i jej ochrona w Gdyni i w Europie, red. M. J. Sołtysik, R. Hirsch, Urząd Miejski w Gdyni, Gdynia 2014.
  Google Scholar

Jagiellak A., Jak „modernizować” modernizm, Urząd Miejski w Warszawie, Warszawa 2014.
  Google Scholar

Jencks Ch., Corbusier – tragizm współczesnej architektury, tłum. M. Biegańska, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1982.
  Google Scholar

Kaczmarczyk J., Czy modernizm może być atrakcyjny dla współczesnego turysty [w:] Modernizm w Europie. Modernizm w Gdyni, Architektura XX wieku do lat sześćdziesiątych i jej ochrona w Gdyni i w Europie, Urząd Miejski w Gdyni, Gdynia 2014.
  Google Scholar

Kaganiec M., Tajemnice bytomskich kamienic, Towarzystwo Miłośników Bytomia, Bytom 1997.
  Google Scholar

Klajmon B., Działalność architektoniczna Carla Bruggera na tle bytomskiej secesji, [w:] Oblicza secesji w Katowicach i na obszarze województwa Śląskiego. Materiały z sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Oddziału Górnośląskiego w Katowicach 24 listopada 2005 roku, red. T. Dudek-Bujarek, Stowarzyszenie Historyków Sztuki. Oddział Górnośląski, Katowice 2006.
  Google Scholar

Koch W., Style w architekturze. Arcydzieła budownictwa europejskiego od antyku po czasy współczesne, tłum. W. Broniewski, R. Kunkel, Świat Książki, Warszawa 2005.
  Google Scholar

Kozina I., Chaos i uporządkowanie. Dylematy architektoniczne na przemysłowym Górnym Śląsku w latach 1763–1955, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Katowice 2005.
  Google Scholar

Lewicki J., Badania, definicje, wartościowanie a rzeczywistość, czyli dlaczego utracono czołowe dzieła polskiego modernizmu [w:] Modernizm w Europie. Architektura XX wieku do lat sześćdziesiątych i jej ochrona w Gdyni i w Europie, red. M. J. Sołtysik, R. Hirsch, Urząd Miejski w Gdyni, Gdynia 2014.
  Google Scholar

Marciniak P., Niewygodny zabytek czy zła architektura? O kryteriach i sposobach ochrony powojennego dziedzictwa modernizmu [w:] Modernizm w Europie. Architektura XX wieku do lat sześćdziesiątych i jej ochrona w Gdyni i w Europie, red. M. J. Sołtysik, R. Hirsch, Urząd Miejski w Gdyni, Gdynia 2014.
  Google Scholar

Markgraf M., Budynek Bauhausu w Dessau. Poprawa efektywności energetycznej z zachowaniem zasad konserwatorskich [w:] Modernizm w Europie. Architektura XX wieku do lat sześćdziesiątych i jej ochrona w Gdyni i w Europie, red. M. J. Sołtysik, R. Hirsch, Urząd Miejski w Gdyni, Gdynia 2014.
  Google Scholar

Olenderek J., Gentryfikacja czyli degeneracja łódzkich dóbr kultury współczesnej z lat 60. XX w. [w:] Modernizm w Europie. Architektura XX wieku do lat sześćdziesiątych i jej ochrona w Gdyni i w Europie, red. M. J. Sołtysik, R. Hirsch, Urząd Miejski w Gdyni, Gdynia 2014.
  Google Scholar

Pietrusa S., Drzwi zewnętrze w starych kamienicach Szombierek i Bobrka, [w:] Z dziejów dzielnic Bytomia, red. J. Drabina, Towarzystwo Miłośników Bytomia, Bytom 1991.
  Google Scholar

Prawo budowlane, Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414, ustawa z dnia 07 lipca 1994 r., http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19940890414. (dostęp: 19.11.2015).
  Google Scholar

Sołtysik M. J., Nowy wzorzec willi modernistycznej lat trzydziestych w Gdyni – willa z półokrągłą werandą. Powojenna kontynuacja idei [w:] Modernizm w Europie. Architektura XX wieku do lat sześćdziesiątych i jej ochrona w Gdyni i w Europie, red. M. J. Sołtysik, R. Hirsch, Urząd Miejski w Gdyni, Gdynia 2014.
  Google Scholar

Stary Bytom w dawnej fotografii/Das alte Beuthen auf fruher Fotografie, red. J. Drabina, K. Holeksa, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, Bytom 2004.
  Google Scholar

Szczypka-Gwiazda B., Architektura i urbanistyka autonomicznego województwa śląskiego w obrębie II rzeczypospolitej 1921–1939, [w:] Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX w., red. E. Chojecka, Muzeum Śląskie, Katowice 2009.
  Google Scholar

Szczypka-Gwiazda B., Urbanistyka i architektura ziem górnośląskich w obrębie Republiki Weimarskiej 1918–1933 [w:] Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX w., red. E. Chojecka, Muzeum Śląskie, Katowice 2009.
  Google Scholar

Urbanik J., Renowacja wzorcowego osiedla Werkbundu we Wrocławiu – sukcesy i porażki [w:] Nowoczesność w architekturze. Warsztaty projektowe: Bytom – architektura pustych miejsc, Politechnika Śląska. Wydział Architektury, Gliwice 2007.
  Google Scholar

Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, Dz.U. 2014 poz. 1446, tekst jednolity z 10 września 2014, http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20140001446, (dostęp: 19.11.2015).
  Google Scholar

Witeczek J., Wstęp. [w:] Nowoczesność w architekturze. Warsztaty projektowe: Bytom – architektura pustych miejsc, Politechnika Śląska. Wydział Architektury, Gliwice 2007.
  Google Scholar


Published
2016-11-28

Cited by

Jadwiszczok-Molencka, H. (2016). Historic value measured in meters. Protection of monuments in the context of the Act on the Protection of Monuments and Protection of Monuments and the Construction Law. Protection of Cultural Heritage, (2), 27–40. https://doi.org/10.24358/ODK_2016_02_03

Authors

Helena Jadwiszczok-Molencka 

Office of the Municipal Conservator of Monuments in Bytom Poland

doktorantka na kierunku kulturoznawstwo specjalizacji Teoria i Historia Kultury Uniwersytetu Śląskiego. W 2013 r. ukończyła studia magisterskie na kierunku kulturoznawstwo. Abiturientka studiów licencjackich na kierunku Historia Sztuki Uniwersytetu Śląskiego. Autorka artykułów na temat architektury i urbanistyki Bytomia oraz metod interpretacji filmów animowanych. Obecnie pracuje w Biurze Miejskiego Konserwatora Zabytków w Bytomiu.



Statistics

Abstract views: 268
PDF downloads: 224