Historyczne ruiny – między doktryną konserwatorską, a społeczną akceptacją
Andrzej Siwek
andrzej.siwek@uj.edu.plUniwersytet Jagielloński, Instytut Historii Sztuki, Kraków; (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-3255-8768
Abstrakt
W ujęciu doktrynalnym ruina jest postrzegana jako pełnoprawny zabytek, o autonomicznych wartościach. Natomiast charakter wysoce polemiczny z doktryną i teorią ma praktyka wyrażająca się w konkretnych ingerencjach w substancję zabytkową i otoczenie zabytku. Można powiedzieć, że cały okres powojenny, to okres afirmacji, pochwały odbudowy. Hasło odbudowy zakorzeniło się, jako pozytywne i twórcze. Dla realizacji koncepcji doktrynalnej ochrony ruin celowe jest przywrócenie społecznej umiejętności postrzegania piękna ruin historycznych, jako znaków w krajobrazie. Celowe jest edukowanie społeczności na ile ruiny bez własnej funkcji użytkowej mogą być jednak użyteczne, jako atrakcja regionalna, magnes przyciągający turystów i budzący wyobraźnię. To duże wyzwanie dla specjalistów z zakresu ochrony dóbr kultury, którzy nie tylko powinni dogłębnie poznawać doktryny konserwatorskie, rozumieć istotę zabytku, ale także zaznajamiać się z technikami informacyjnymi, edukacyjnymi i negocjacyjnymi, by móc mieć wpływ na podejmowane decyzje o losach kolejnych zabytków, w tym szczególnie ruin historycznych.
Słowa kluczowe:
ruiny historyczne, doktryna konserwatorska, ochrona zabytków, zamki, społeczna wartość zabytkuBibliografia
Arszyński M., Idea, pamięć, troska. Rola zabytków w przestrzeni społecznej formy działań na rzecz ich zachowania. Od starożytności do połowy XX wieku, Malbork 2007
Google Scholar
Chwał P., Tarnowskie. Nad Dunajcem niczym w dolinie Loary. Odbudowywane zamki magnesem na turystów, https://tarnow.naszemiasto.pl/tarnowskie-nad-dunajcem-niczym-w-dolinie-loary-odbudowywane/ar/c15-7887553
Google Scholar
Czerner O., Wartość autentyzmu w zabytkach, Ochrona Zabytków 27/3 (106), 180-183;
Google Scholar
Dettloff P., Odbudowa i restauracja zabytków architektury w Polsce 1918-1939. Teoria i praktyka, Kraków 2006.
Google Scholar
Dettloff P., Problem ochrony ruiny zamków w Polsce. Refleksje w kontekście dziejów konserwatorstwa europejskiego i współczesnych praktyk, /w:/ Molski P., Szmygin B., Zamki w ruinie– Zasady postępowania konserwatorskiego, Warszawa – Lublin 2012, s. 64 – 75.
Google Scholar
Friedrich J., Odbudowa Głównego Miasta w Gdańsku w latach 1945-1960, Gdańsk 2015 r.
Google Scholar
Guidelines for elaboration of plans of management, use and protection of historic ruins, Compiled by: Szmygin B., Fortuna-Marek A., Siwek A., Lublin 2020, s. 28 – 30.
Google Scholar
Janczykowski J., Karta ochrony historycznych ruin - teoria a praktyka. Przykłady z Małopolski, Ochrona Dziedzictwa Kulturowego Nr 6, 2018, s. 87—95.
Google Scholar
Jokilehto J., Considerations on authenticity and integrity in world heritage context, City & Time 2 (1): 1, 2006; [online] URL:http://www.ct.ceci-br.org
Google Scholar
Jokilehto J., A History of Architectural Conservation, York 1986, https://www.iccrom.org/sites/default/files/ICCROM_05_HistoryofConservation00_en_0.pdf
Google Scholar
Karta Ochrony Historycznych Ruin /zasady ochrony historycznych ruin/, przyjęta Uchwałą Walnego Zgromadzenia Członków PKN ICOMOS w dniu 4 grudnia 2012 r. http://www.icomos-poland.org/pl/dokumenty/uchwaly/130-karta-ochrony-historycznych-ruin.html
Google Scholar
Kasperowicz R., (red.), Alois Riegl, Georg Dehio i kult zabytków, Warszawa 2002.
Google Scholar
Kosiewski P., Krawczyk J., Latarnia pamięci. Od muzeum narodu do katechizmu konserwatora /w:/ Kosiewski P. (red.), Zabytek i historia. Wokół problemów konserwacji i ochrony zabytków w XIX wieku, Warszawa 2012.
Google Scholar
Kulak K., Rozpoczyna się odbudowa zamku w Muszynie, https://www.dts24.pl/rozpoczyna-sie-odbudowa-zamku-w-muszynie-zobacz-wizualizacje-zdjecia/
Google Scholar
Kunińska M., Historia sztuki Mariana Sokołowskiego. Kraków 2014.
Google Scholar
Przyłe̜cki M., Zabytki w trwałej ruinie: ochrona, konserwacja i ekspozycja ; [program Śla̜skiego Oddziału Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków], Kotórz Mały (Wydawnictwo Silesia), 2001.
Google Scholar
Ratajczak T., Zamki na nowo. Blog poświęcony odbudowie historycznych zamków w Polsce, https://zamkinanowodotcom.wordpress.com/o-blogu/;
Google Scholar
Rekomendacja Warszawska w sprawie odbudowy i rekonstrukcji dziedzictwa kulturowego/ Warsaw Recommendation on Recovery and Reconstruction of Cultural Heritage, Manama 2018, https://whc.unesco.org/en/news/1826
Google Scholar
Rottermund A., Zamek Królewski w Warszawie, Warszawa 2002.
Google Scholar
Sigalin J., Warszawa 1944–1980. Z archiwum architekta, Warszawa 1986; Barański M., Odbudowane Stare Miasto i zabytki Warszawy w ocenie zagranicznych konserwatorów, Wiadomości Konserwatorskie 13/2003, s. 55 – 61.
Google Scholar
Sokołowski M., Ruiny na Ostrowie Jeziora Lednicy: Studium nad budownictwem w przedchrześcijańskich i pierwszych chrześcijańskich wiekach w Polsce, Kraków 1876.
Google Scholar
Szarzyński P., Kaczyńskiemu marzy się odbudowa zamków kazimierzowskich. Po co? https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/1712454,1,kaczynskiemu-marzy-sie-odbudowa-zamkow-kazimierzowskich-po-co.read
Google Scholar
Szmygin B. (red.), Transnational model form of socially useful use of historic ruins : Best practices handbook, Lublin 2020, s. 7 – 9.
Google Scholar
Szmygin B., Ochrona zabytkowych ruin - założenia do teorii i praktyki /Protection of historic ruins - objectives for theory and practice /w:/ Historyczne ruiny – ochrona, użytkowanie, zarządzanie : Historic ruins – protection, use, management, Ochrona Dziedzictwa Kulturowego : Protection of Cultural Heritage. Nr 6, 2018, s. 191 - 200; http://bc.pollub.pl/dlibra/publication/13881/edition/13549/content?ref=desc
Google Scholar
Szydłowski T., Ruiny Polski, Kraków 1919.
Google Scholar
Ustawa z dnia 23lipca 2003r.o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami /t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 282, 782, 1378/, art. 3.1.
Google Scholar
Wijesuriya G., Thompson J., Young Ch., Managing Cultural World Heritage, Paris 2013.
Google Scholar
Zachwatowicz J., Program i zasady konserwacji zabytków, Biuletyn Historii Sztuki i Kultury, VIII, 1946, nr 1-6.
Google Scholar
Zamek w Gostyninie; http://www.studiovr.pl/spacery_wirtualne/Gostynin_Zamek/
Google Scholar
Autorzy
Andrzej Siwekandrzej.siwek@uj.edu.pl
Uniwersytet Jagielloński, Instytut Historii Sztuki, Kraków; Polska
https://orcid.org/0000-0002-3255-8768
Statystyki
Abstract views: 405PDF downloads: 187 PDF downloads: 182
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.