Kamienica „Pod Kruki”, Rynek Główny 25, Kraków. Teraźniejszość historii – nawarstwianie przyszłości
Marcin Włodarczyk
ww@wpluswarchitekci.com.plWyższa Szkoła Techniczna w Katowicach (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-3959-3371
Małgorzata Mariola Włodarczyk
Włodarczyk + Włodarczyk Architekci Studio Autorskie (Polska)
Abstrakt
Architektura to sztuka budowania, czyli gromadzenia trwałych materiałów i takie ich aglomerowanie, aby powstał utwór trwały, funkcjonalny i piękny (jak to opisuje witruwiańska triada: firmitas, utilitas, venustas). Zakończenie budowy oznacza początek trwania budynku. Trwanie architektury prawie zawsze wiąże się z wprowadzaniem zmian. Byłoby wspaniale pozwalać trwać architekturze w nieskończoność, z zachowaniem jej pierwotnych kształtów, faktur, materiałów. Postęp techniczny, zmiany w zakresie potrzeb, wypadki przyrodnicze i historyczne, i mnóstwo innych czynników powoduje konieczność wprowadzania zmian w obiekcie. Trwanie architektury to ciągłe zmiany i dobrze jest, jeżeli powstają one na drodze NAWARSTWIANIA. Nawarstwianie to jak pisanie książki, karta za kartą. Pozwala to potem na „czytanie” architektury, a z nią historii miejsca i ludzi. Nawarstwianie jest ciekawsze niż wymienianie. Strata w wypadku wymiany polega na tym, że poprzedni etap, który został usunięty, katastrofą czy świadomie, jest jak karta z książki wyrwana. Nowoczesna ingerencja w zabytkowy budynek musi szanować poprzednie karty, poprzednie nawarstwienia. Czasami może nawet pewne braki stron uzupełnić albo raczej wskazać. Mądre postępowanie nie kieruje się w takim wypadku wyłącznie poleceniami służb konserwatorskich. Empatia dla zapisów architektury/księgi to wyzwanie dla twórców, szczególnie architektów. Pokażemy taki proces na przykładzie kamienicy o numerze Rynek Główny 25 w Krakowie, która jest przykładem starannego unowocześniania struktury i przestrzeni z zachowywaniem czytelnych śladów. Jest także ukłonem teraźniejszości ku przyszłości nowego ducha tej przestrzeni.Słowa kluczowe:
zabytek, architektura, adaptacja, nawarstwianie, krajobraz kulturowy, dziedzictwoBibliografia
Ashworth G., Planowanie dziedzictwa, Kraków: Wydawnictwo MCK, 2015.
Google Scholar
Dyba O., Kraków. Zabytki architektury i budownictwa, Warszawa: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 2007.
Google Scholar
Komorowski W., Sudacka A., Rynek Główny w Krakowie, Kraków: Ossolineum, 2008.
Google Scholar
Le Goffn J., Historia i pamięć, Warszawa: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, 2015.
Google Scholar
Łukacz M., Średniowieczne domy lokacyjnego Krakowa, Czasopismo Techniczne. Architektura 7-A/2011 Zeszyt 23, ss. 67–98.
Google Scholar
Marcinek R., Kraków, Kraków: Wydawnictwo Ryszard Kluszczyński, 2001.
Google Scholar
Molski P., Adaptacja – formy i uwarunkowania, Współczesna myśl architektoniczna w adaptacji obiektu zabytkowego, czyli charakterystyka optymalnej ingerencji dla potrzeb nowej funkcji, [w:] B. Szmygin (red.), Adaptacja obiektów zabytkowych do współczesnych funkcji użytkowych, Warszawa–Lublin: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, ss. 87-97.
Google Scholar
Motak M., Historia rozwoju urbanistycznego Krakowa w zarysie, Kraków: Politechnika Krakowska, 2012.
Google Scholar
Purchla J. (red.), Metamorfozy kamienicy „Pod Kruki”, Kraków: Wydawnictwo MCK, 2009.
Google Scholar
Purchla J. (red.), Rynek Główny 25. Dzieje jednego adresu, Kraków: Wydawnictwo MCK, 2020.
Google Scholar
Stachowski A. H. (red.), Encyklopedia Krakowa, Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000.
Google Scholar
Szmelter I., Nowe rozumienie dziedzictwa kultury; implikacje dla wartościowania, [w:] B. Szmygin (red.), Wartościowanie w ochronie i konserwacji zabytków, Warszawa–Lublin: PKN MROZ ICOMOS, 2012, ss. 219-232.
Google Scholar
Tatarkiewicz W., Dzieje sześciu pojęć, Warszawa: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, 2005.
Google Scholar
Tunbridge J., Zmiana warty. Dziedzictwo na przełomie XX i XXI wieku, Kraków: Wydawnictwo MCK, 2018.
Google Scholar
Witruwiusz (tł. Kumaniecki, K.), O architekturze ksiąg dziesięć, Warszawa: Prószyński i S-ka, 1999.
Google Scholar
Włodarczyk M., Współczesna myśl architektoniczna w adaptacji obiektu zabytkowego, czyli charakterystyka optymalnej ingerencji dla potrzeb nowej funkcji, [w:] B. Szmygin (red.), Adaptacja obiektów zabytkowych do współczesnych funkcji użytkowych, Warszawa–Lublin: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, 2009, ss. 203-208.
Google Scholar
Włodarczyk M., Wartość zabytku – pamięć, teraźniejszość i nowa funkcja a ekonomia wobec architektury powojennego modernizmu czasu PRL-u, [w:] B. Szmygin (red.), Wartość funkcji w obiektach zabytkowych, Warszawa: PKN ICOMOS, 2014, ss. 315-324.
Google Scholar
Autorzy
Marcin Włodarczykww@wpluswarchitekci.com.pl
Wyższa Szkoła Techniczna w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0002-3959-3371
Autorzy
Małgorzata Mariola WłodarczykWłodarczyk + Włodarczyk Architekci Studio Autorskie Polska
Statystyki
Abstract views: 146PDF downloads: 165
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
