Parki, ogrody oraz inne formy komponowanej zieleni – warunki brzegowe współczesnych interwencji
Dorota Sikora
dorotasikora@poczta.onet.plKatedra Sztuki Krajobrazu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-7775-5722
Abstrakt
W artykule omówiono zasób polskich parków i ogrodów zabytkowych oraz stan ich zachowania. Podkreślono, że specyfika tej części dziedzictwa kulturowego wynika między innymi z wysokiego udziału tworzywa roślinnego (materii żywej) oraz niskiej trwałości substancji zabytkowej. Scharakteryzowano najczęściej występujące zagrożenia oraz sformułowano podstawowe zasady i warunki brzegowe dla ochrony, konserwacji oraz adaptacji do nowych funkcji dla tej grupy zabytków. Wskazano, że zakres powyższych działań powinien wynikać z przepisów prawa oraz dokumentów doktrynalnych. Omawiane zagadnienia zilustrowano polskimi i zagranicznymi przykładami - zarówno pozytywnymi, jak i negatywnymi. W podsumowaniu artykułu określono obszary, w jakich należałoby w pierwszej kolejności wzmocnić działania na rzecz ochrony i konserwacji tej grupy zabytków.
Słowa kluczowe:
historyczne parki i ogrody, restauracja zabytków, ochrona zabytkówBibliografia
Aníbarro, M. A., Ibáñez, J., Gazapo, D. I. (2008). Aranjuez, a Cultural Landscape in a Process of Revitalisation: The Recovery of the Raso de la Estrella. Journal of Landscape Architecture, 3 (2), 54-67.
DOI: https://doi.org/10.1080/18626033.2008.9723404
Google Scholar
Hautamäki, R. (2020). The encounter between manor and city: manor landscapes in urban planning in Helsinki. Nordic Journal of Architectural Research, 1, 73-98.
Google Scholar
Jagiełło M., Do We Need a New Florence Charter? The Importance of Authenticity for the Maintenance of Historic Gardens and Other Historic Greenery Layouts in the Context of Source Research (Past) and Taking into Account the Implementation of the Sustainable Development Idea (Future), (2021), Sustainability, 13(9), 4900; https://doi.org/10.3390/su13094900
DOI: https://doi.org/10.3390/su13094900
Google Scholar
Karta Ateńska, Postanowienia Konferencji w Atenach, 1931.
Google Scholar
Karta Florencka - Międzynarodowa Karta Ogrodów IFLA ICOMOS, 1981.
Google Scholar
Karta Wenecka - Postanowienia i Uchwały II Międzynarodowego Kongresu Architektów i Techników Zabytków w Wenecji w 1964 r., 1964.
Google Scholar
Lamy G., (2016). Rok Le Nôtre'a w Pałacu Wersalskim, Ochrona Zabytków, 69/1 (268), s. 243-258
Google Scholar
Michałowski A., (2010). Rewaloryzacja ogrodu Jana Klemensa Branickiego w Białymstoku na tle działań konserwatorskich w ogrodach historycznych Europy. [W:] Parki i ogrody zabytkowe, ochrona i konserwacja, Ogród Branickich w Białymstoku, historia rewaloryzacji. (172-178): Białystok: Urząd Miejski w Białymstoku.
Google Scholar
Millennium Ecosystem Assessment, 2005, (opracowanie na zlecenie Organizacji Narodów Zjednoczonych), s. 40-45.
Google Scholar
Nurme, S., Z. Kotval, N. Nutt, M. Hiob, S. Salmistu (2014). Baroque manorial cores and the landscape. Journal of Cultural Heritage, Management and Sustainable Development, 4 (2), 166-183.
DOI: https://doi.org/10.1108/JCHMSD-06-2013-0024
Google Scholar
Raport o stanie zabytków nieruchomych w Polsce. Zabytki wpisane do rejestru zabytków (księgi rejestru A i C), [red. M. Rozbicka], (2017). Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Google Scholar
Rędzińska, K., and B. Szulczewska (2019). Landscape change as perceived by its residents: A case study of Wilanów West in Warsaw. Land Use Policy, 85, 259-270.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2019.04.001
Google Scholar
Sikora D., Kaczyńska M. (2021). Landscape in transition: the case of the Royal Axis in Wilanów, Journal of Urban Design, 26. 4, 467-495, https://doi.org/10.1080/13574809.2020.1861931
DOI: https://doi.org/10.1080/13574809.2020.1861931
Google Scholar
Sikora D. (2017). Nowe tendencje w obiektach zieleni zabytkowej – na przykładzie Ogrodu Wersalskiego, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury PAN Oddział w Krakowie, t. XLV, 525-539.
Google Scholar
Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
Google Scholar
Tenzer, H. (2016). The Garden Kingdom of Dessau-Wörlitz as an Example for the Management of a Historical Monument. Proceedings of the Fábos Conference on Landscape and Greenway Planning: Vol. 5: No. 1, s. 121-130.
Google Scholar
Zachariasz A. (2008). Zabytkowe ogrody – problemy rewaloryzacji, utrzymania i zarządzania w świetle zaleceń karty florenckiej, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 10, 150-161.
Google Scholar
Autorzy
Dorota Sikoradorotasikora@poczta.onet.pl
Katedra Sztuki Krajobrazu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Polska
https://orcid.org/0000-0002-7775-5722
Statystyki
Abstract views: 225PDF downloads: 386
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.