Parki, ogrody oraz inne formy komponowanej zieleni – warunki brzegowe współczesnych interwencji

Dorota Sikora

dorotasikora@poczta.onet.pl
Katedra Sztuki Krajobrazu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-7775-5722

Abstrakt

W artykule omówiono zasób polskich parków i ogrodów zabytkowych oraz stan ich zachowania. Podkreślono, że specyfika tej części dziedzictwa kulturowego wynika między innymi z wysokiego udziału tworzywa roślinnego (materii żywej) oraz niskiej trwałości substancji zabytkowej. Scharakteryzowano najczęściej występujące zagrożenia oraz sformułowano podstawowe zasady i warunki brzegowe dla ochrony, konserwacji oraz adaptacji do nowych funkcji dla tej grupy zabytków. Wskazano, że zakres powyższych działań powinien wynikać z przepisów prawa oraz dokumentów doktrynalnych. Omawiane zagadnienia zilustrowano polskimi i zagranicznymi przykładami - zarówno pozytywnymi, jak i negatywnymi. W podsumowaniu artykułu określono obszary, w jakich należałoby w pierwszej kolejności wzmocnić działania na rzecz ochrony i konserwacji tej grupy zabytków.


Słowa kluczowe:

historyczne parki i ogrody, restauracja zabytków, ochrona zabytków

Aníbarro, M. A., Ibáñez, J., Gazapo, D. I. (2008). Aranjuez, a Cultural Landscape in a Process of Revitalisation: The Recovery of the Raso de la Estrella. Journal of Landscape Architecture, 3 (2), 54-67.
DOI: https://doi.org/10.1080/18626033.2008.9723404   Google Scholar

Hautamäki, R. (2020). The encounter between manor and city: manor landscapes in urban planning in Helsinki. Nordic Journal of Architectural Research, 1, 73-98.
  Google Scholar

Jagiełło M., Do We Need a New Florence Charter? The Importance of Authenticity for the Maintenance of Historic Gardens and Other Historic Greenery Layouts in the Context of Source Research (Past) and Taking into Account the Implementation of the Sustainable Development Idea (Future), (2021), Sustainability, 13(9), 4900; https://doi.org/10.3390/su13094900
DOI: https://doi.org/10.3390/su13094900   Google Scholar

Karta Ateńska, Postanowienia Konferencji w Atenach, 1931.
  Google Scholar

Karta Florencka - Międzynarodowa Karta Ogrodów IFLA ICOMOS, 1981.
  Google Scholar

Karta Wenecka - Postanowienia i Uchwały II Międzynarodowego Kongresu Architektów i Techników Zabytków w Wenecji w 1964 r., 1964.
  Google Scholar

Lamy G., (2016). Rok Le Nôtre'a w Pałacu Wersalskim, Ochrona Zabytków, 69/1 (268), s. 243-258
  Google Scholar

Michałowski A., (2010). Rewaloryzacja ogrodu Jana Klemensa Branickiego w Białymstoku na tle działań konserwatorskich w ogrodach historycznych Europy. [W:] Parki i ogrody zabytkowe, ochrona i konserwacja, Ogród Branickich w Białymstoku, historia rewaloryzacji. (172-178): Białystok: Urząd Miejski w Białymstoku.
  Google Scholar

Millennium Ecosystem Assessment, 2005, (opracowanie na zlecenie Organizacji Narodów Zjednoczonych), s. 40-45.
  Google Scholar

Nurme, S., Z. Kotval, N. Nutt, M. Hiob, S. Salmistu (2014). Baroque manorial cores and the landscape. Journal of Cultural Heritage, Management and Sustainable Development, 4 (2), 166-183.
DOI: https://doi.org/10.1108/JCHMSD-06-2013-0024   Google Scholar

Raport o stanie zabytków nieruchomych w Polsce. Zabytki wpisane do rejestru zabytków (księgi rejestru A i C), [red. M. Rozbicka], (2017). Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa.
  Google Scholar

Rędzińska, K., and B. Szulczewska (2019). Landscape change as perceived by its residents: A case study of Wilanów West in Warsaw. Land Use Policy, 85, 259-270.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2019.04.001   Google Scholar

Sikora D., Kaczyńska M. (2021). Landscape in transition: the case of the Royal Axis in Wilanów, Journal of Urban Design, 26. 4, 467-495, https://doi.org/10.1080/13574809.2020.1861931
DOI: https://doi.org/10.1080/13574809.2020.1861931   Google Scholar

Sikora D. (2017). Nowe tendencje w obiektach zieleni zabytkowej – na przykładzie Ogrodu Wersalskiego, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury PAN Oddział w Krakowie, t. XLV, 525-539.
  Google Scholar

Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
  Google Scholar

Tenzer, H. (2016). The Garden Kingdom of Dessau-Wörlitz as an Example for the Management of a Historical Monument. Proceedings of the Fábos Conference on Landscape and Greenway Planning: Vol. 5: No. 1, s. 121-130.
  Google Scholar

Zachariasz A. (2008). Zabytkowe ogrody – problemy rewaloryzacji, utrzymania i zarządzania w świetle zaleceń karty florenckiej, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 10, 150-161.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2021-06-30

Cited By / Share

Sikora, D. (2021). Parki, ogrody oraz inne formy komponowanej zieleni – warunki brzegowe współczesnych interwencji. Ochrona Dziedzictwa Kulturowego, (11), 143–160. https://doi.org/10.35784/odk.2765

Autorzy

Dorota Sikora 
dorotasikora@poczta.onet.pl
Katedra Sztuki Krajobrazu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Polska
https://orcid.org/0000-0002-7775-5722

Statystyki

Abstract views: 192
PDF downloads: 358