Integralność a granice interwencji w modernistycznych zespołach zabudowy
Analiza przypadku dzielnic uzdrowiskowo-wypoczynkowych w Ustroniu
Błażej Ciarkowski
bciarkowski@uni.lodz.plInstytut Historii Sztuki; Uniwersytet Łódzki; (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-5661-3429
Abstrakt
Celem artykułu jest analiza obecnej sytuacji powojennych modernistycznych zespołów zabudowy zlokalizowanych w naturalnym krajobrazie o szczególnych wartościach oraz wyróżnienie potencjalnych szans i zagrożeń na przyszłość. Analiza przeprowadzona została jako studium przypadku dwóch wyróżniających się kompleksów: dzielnicy uzdrowiskowej Ustroń Zawodzie oraz dzielnicy wczasowej Ustroń Jaszowiec.
Modernistyczne dzielnice wypoczynkowe stanowią przykład kompleksowych projektów urbanistyczno-architektonicznych obejmujących nowoczesną, modernistyczną architekturę o ważnej roli społecznej, dostosowanej (skalą, technologią, formą) do warunków naturalnych oraz powstających w duchu poszanowania wartości krajobrazu (rozumianego w duchu modernizmu). Ich ochrona powinna wykraczać poza skalę pojedynczego obiektu architektonicznego, traktując jako punkt wyjścia postrzeganie dzielnic wypoczynkowo-uzdrowiskowych jako krajobrazu kulturowego.
Słowa kluczowe:
powojenny modernizm, socmodernizm, planowanie przestrzenne, architektura wypoczynkuBibliografia
Barucki T., Zielone konie. Henryk Buszko, Aleksander Franta, Jerzy Gottfried, Warszawa: Salix Alba, 2015.
Google Scholar
Docomomo, Ustron Jaszowiec holiday district under threat of demolition, dostęp: https://www.docomomo.com/heritage/ustron-jaszowiec-holiday-district-under-threat-of-demolition, 2021.
Google Scholar
Fronczek K., Koj R., Gminny Program Opieki nad Zabytkami Miasta Ustroń na lata 2015–2018, Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr IV/29/2015 Rady Miasta Ustroń z dnia 26 lutego 2015 r., 2015.
Google Scholar
Gądek Z., Rekreacja a środowisko naturalne, Architektura, 12, 1970, ss. 442–443.
Google Scholar
ICOMOS, The Nara Document on Authenticity (1994), dostęp: www.icomos.org/charters/nara-e.pdf, 1994.
Google Scholar
Jencks Ch., Architektura późnego modernizmu i inne eseje, tł. Barbara Gadomska, Warszawa: Arkady, 1989.
Google Scholar
Kamiński Z., Przeobrażenia Ustronia a planowanie przestrzenne, Czasopismo Techniczne”, 10, 2009, ss. 175–180.
Google Scholar
Korpal G., Artystyczny aspekt procesu konserwacji, [w:] B. Szmygin (red.), Współczesne problemy teorii konserwatorskiej w Polsce, Warszawa–Lublin: PKN ICOMOS, 2008, ss. 45-50.
Google Scholar
Phaidon Editors (red.), 20th-Century World Architecture: The Phaidon Atlas, London–New York: Phaidon, 2012.
Google Scholar
Piotrowska K. (oprac.), Wytyczne operacyjne do realizacji Konwencji światowego dziedzictwa, Warszawa: PKN ICOMOS, 2012.
Google Scholar
Rozenau-Rybowicz A. Szlenk-Dziubek, D., Białoskórski P., Atlas dóbr kultury współczesnej województwa małopolskiego, Kraków: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Instytut Rozwoju Miast, 2009.
Google Scholar
Uchwała nr IV/29/2015 Rady Miasta Ustroń z dnia 26 lutego 2015 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Miasta Ustroń na lata 2015–2018.
Google Scholar
Uchwała nr XVII/184/2016 Rady Miasta Ustroń z dnia 28 kwietnia 2016 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru strefy uzdrowiskowej „A” miasta Ustroń.
Google Scholar
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Google Scholar
Węcławowicz-Bilska E., Kształt przestrzeni zdrojowiska, [w:] Architektura kurortowa. Materiały z ogólnopolskiej konferencji „Architektura kurortowa”, Połczyn Zdrój, 24–25 kwietnia 2009, Szczecin: Towarzystwo Wspierania Rozwoju Pomorza Zachodniego Szczecin-Expo, 2009, ss. 29-40.
Google Scholar
Winnicki J., Jaszowiec – dzielnica wczasowa, Architektura, 2–3, 1969, ss. 42–47.Wiśniewski M., Moderna – modernizm – socmodernizm: burzyć czy chronić? Autoportret, 11, 2015.
Google Scholar
Zawiadomienie o zamiarze włączenia obiektu do GEZ – ul. Stroma, (2021). Pobrano z: https://ustron.bip.info.pl/dokument.php?iddok=21680&idmp=672&r=r
Google Scholar
Zawiadomienie o zamiarze włączenia obiektu do GEZ – ul. Turystyczna, (2021). Pobrano z: https://ustron.bip.info.pl/dokument.php?iddok=21682&idmp=672&r=r
Google Scholar
Zawiadomienie o zamiarze włączenia obiektu do GEZ – ul. Wczasowa, (2021). Pobrano z: https://ustron.bip.info.pl/dokument.php?iddok=21681&idmp=672&r=r
Google Scholar
Autorzy
Błażej Ciarkowskibciarkowski@uni.lodz.pl
Instytut Historii Sztuki; Uniwersytet Łódzki; Polska
https://orcid.org/0000-0001-5661-3429
Blazej Ciarkowski - MSc and PhD in Architecture from the Lodz University of Technology and M.A. in the History of Art from the University of Lodz. Associate professor in the Institute of Art History, University of Lodz and in the Institute of Architecture and Urban Planning, Lodz University of Technology. Author of a number of articles and books on modern architecture and preservation of the modern movement’s heritage. His current research interests focus on post-war modernist architecture, mutual relations between architecture and politics in totalitarian and authoritarian systems, preservation and conservation of the modernist architecture.
Membert of Docomomo International, PKN Icomos.
Statystyki
Abstract views: 234PDF downloads: 189
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
