Ocena oddziaływania na dziedzictwo (OOD) ICOMOS – zastosowanie w krajowej praktyce konserwatorskiej
Marcin Górski
marcin.gorski@pw.edu.plWydział Architektury Politechniki Warszawskiej (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-9697-9521
Abstrakt
Zagadnienie intensyfikacji przekształceń obiektów zabytkowych stanowi od wielu lat globalne wyzwanie w praktyce konserwatorskiej. Proces ten zauważalny jest na przestrzeni ostatnich lat także w Polsce. Adaptacja i przekształcanie zabytków jest dziś zjawiskiem powszechnym. Procesy przekształcające na skalę masową zasób dziedzictwa architektonicznego w Polsce nie idą jednak w parze z wypracowaniem narzędzi umożliwiających w praktyce konserwatorskiej określanie zasad ochrony oraz sporządzania programów i projektów zagospodarowania obiektów i zespołów zabytkowych. Taka sytuacja nie ułatwia prowadzenia skutecznej polityki konserwatorskiej w kraju. Artykuł ma na celu przybliżenie metody przeprowadzania ocen oddziaływania na dziedzictwa dla obiektów światowego dziedzictwa opracowanej w 2009 roku na międzynarodowych warsztatach zorganizowanych przez ICOMOS (metoda OOD) jako przyczynku do wykorzystania doświadczeń międzynarodowych w polskiej rzeczywistości. Od 2013 roku autor podjął szereg działań związanych z przystosowaniem metody OOD, opracowanej dla obiektów światowego dziedzictwa, do polskiej praktyki konserwatorskiej. Treść referatu stanowi zbiór doświadczeń zebranych przy opracowywaniu opinii konserwatorskich opartych na metodzie OOD.Słowa kluczowe:
ingerencja, zabytek, wartości, ocena, oddziaływanieBibliografia
Bolek T., Ocena oddziaływania na dziedzictwo przemysłowe w procesie inwestycyjnym – zarys procedury. Inwestycje i nieruchomości: wybrane zagadnienia, Studia Ekonomiczne nr 177, 2014, ss. 21–39.
Google Scholar
Dettloff P., Odbudowa i restauracja zabytków architektury w Polsce w latach 1918–1939. Teoria i praktyka. Kraków, 2006.
Google Scholar
Feilden B.M., Jokilehto J., Management Guidelines for World Cultural Heritage Sites. ICCROM, 1998.
Google Scholar
Guidance on Heritage Impact Assessments for Cultural World Heritage Properties, a publication of the International Council on Monuments and Sites, January 2011 (http://openarchive.icomos.org/266/, wersja polska: http://www.icomos-poland.org/index.php/pl/dokumenty-doktrynalne)Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, Dz.U.76.32.190 z dnia 30 września 1976 r.
Google Scholar
Lewicki J., Wartościowanie zabytków w Polsce. Przegląd doświadczeń i postulaty na przyszłość, [w:] Wartościowanie zabytków architektury, Warszawa, 2013, ss. 161-165.
Google Scholar
Obwieszczenie Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu z dnia 20 listopada 2020 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem, Dz.U. 2021 poz. 56.
Google Scholar
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, Dz.U. 2019 poz. 1839.
Google Scholar
Szmygin B., Atrybuty wyjątkowej uniwersalnej wartości, [w:] Szmygin, B. (red.), Wyjątkowa uniwersalna wartość a monitoring dóbr światowego dziedzictwa, Warszawa: PKN ICOMOS i NID, 2011, s. 69.
Google Scholar
Szmygin B., Fortuna-Marek A., Siwek A., Wartościowanie dziedzictwa w systemie SV – metoda i przykłady zastosowania. Lublin, 2017.
Google Scholar
Tomaszewski A., Dziedzictwo kultury w perspektywie międzynarodowej, [w:] Ku nowej filozofii dziedzictwa, Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, 2012, s. 107.
Google Scholar
Tomaszewski A., Ewolucja podejścia do dziedzictwa kultury na forum międzynarodowym, [w:] Kultura a zrównoważony rozwój. Środowisko, ład przestrzenny, dziedzictwo w świetle dokumentów UNESCO i innych organizacji międzynarodowych, Warszawa: Polski Komitet ds. UNESCO, 2009, s. 115.
Google Scholar
Ustawa o ochronie i opiece nad zabytkami, Dz.U. 2021 poz. 710, 954.
Google Scholar
Visual Impact Study (VIS) of the „Verkehrszug Waldschlösschenbrücke” on the UNESCO World Heritage Site „Dresden Elbe Valley” third revised version Institute of Urban Design and Regional Planning, RWTH Aachen University, http://services.arch.rwth-aachen.de/forschung/sichtfeldanalyse-dresden-gutachten-%28englisch%29.pdf, dostęp: 5.01.2016.198
Google Scholar
Wskazówki dotyczące ocen oddziaływania na dziedzictwo dla obiektów światowego dziedzictwa kulturowego. Publikacja Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków i Miejsc ICOMOS, styczeń 2011, s. 7.
Google Scholar
Wytyczne operacyjne do realizacji Konwencji Światowego Dziedzictwa, Międzyrządowy Komitet Ochrony Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego, 2012/01, http://icomos-poland.org/index.php/dokumenty-doktrynalne (dostęp: 29.12.2015).
Google Scholar
Zalasińska K., Charakter prawny zaleceń konserwatorskich, Kurier Konserwatorski nr 6, 2010, s. 12.
Google Scholar
Autorzy
Marcin Górskimarcin.gorski@pw.edu.pl
Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej Polska
https://orcid.org/0000-0001-9697-9521
Statystyki
Abstract views: 190PDF downloads: 176
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.