Ocena oddziaływania na dziedzictwo (OOD) ICOMOS – zastosowanie w krajowej praktyce konserwatorskiej

Marcin Górski

marcin.gorski@pw.edu.pl
Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-9697-9521

Abstrakt

Zagadnienie intensyfikacji przekształceń obiektów zabytkowych stanowi od wielu lat globalne wyzwanie w praktyce konserwatorskiej. Proces ten zauważalny jest na przestrzeni ostatnich lat także w Polsce. Adaptacja i przekształcanie zabytków jest dziś zjawiskiem powszechnym. Procesy przekształcające na skalę masową zasób dziedzictwa architektonicznego w Polsce nie idą jednak w parze z wypracowaniem narzędzi umożliwiających w praktyce konserwatorskiej określanie zasad ochrony oraz sporządzania programów i projektów zagospodarowania obiektów i zespołów zabytkowych. Taka sytuacja nie ułatwia prowadzenia skutecznej polityki konserwatorskiej w kraju. Artykuł ma na celu przybliżenie metody przeprowadzania ocen oddziaływania na dziedzictwa dla obiektów światowego dziedzictwa opracowanej w 2009 roku na międzynarodowych warsztatach zorganizowanych przez ICOMOS (metoda OOD) jako przyczynku do wykorzystania doświadczeń międzynarodowych w polskiej rzeczywistości. Od 2013 roku autor podjął szereg działań związanych z przystosowaniem metody OOD, opracowanej dla obiektów światowego dziedzictwa, do polskiej praktyki konserwatorskiej. Treść referatu stanowi zbiór doświadczeń zebranych przy opracowywaniu opinii konserwatorskich opartych na metodzie OOD.

Słowa kluczowe:

ingerencja, zabytek, wartości, ocena, oddziaływanie

Bolek T., Ocena oddziaływania na dziedzictwo przemysłowe w procesie inwestycyjnym – zarys procedury. Inwestycje i nieruchomości: wybrane zagadnienia, Studia Ekonomiczne nr 177, 2014, ss. 21–39.
  Google Scholar

Dettloff P., Odbudowa i restauracja zabytków architektury w Polsce w latach 1918–1939. Teoria i praktyka. Kraków, 2006.
  Google Scholar

Feilden B.M., Jokilehto J., Management Guidelines for World Cultural Heritage Sites. ICCROM, 1998.
  Google Scholar

Guidance on Heritage Impact Assessments for Cultural World Heritage Properties, a publication of the International Council on Monuments and Sites, January 2011 (http://openarchive.icomos.org/266/, wersja polska: http://www.icomos-poland.org/index.php/pl/dokumenty-doktrynalne)Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, Dz.U.76.32.190 z dnia 30 września 1976 r.
  Google Scholar

Lewicki J., Wartościowanie zabytków w Polsce. Przegląd doświadczeń i postulaty na przyszłość, [w:] Wartościowanie zabytków architektury, Warszawa, 2013, ss. 161-165.
  Google Scholar

Obwieszczenie Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu z dnia 20 listopada 2020 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem, Dz.U. 2021 poz. 56.
  Google Scholar

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, Dz.U. 2019 poz. 1839.
  Google Scholar

Szmygin B., Atrybuty wyjątkowej uniwersalnej wartości, [w:] Szmygin, B. (red.), Wyjątkowa uniwersalna wartość a monitoring dóbr światowego dziedzictwa, Warszawa: PKN ICOMOS i NID, 2011, s. 69.
  Google Scholar

Szmygin B., Fortuna-Marek A., Siwek A., Wartościowanie dziedzictwa w systemie SV – metoda i przykłady zastosowania. Lublin, 2017.
  Google Scholar

Tomaszewski A., Dziedzictwo kultury w perspektywie międzynarodowej, [w:] Ku nowej filozofii dziedzictwa, Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, 2012, s. 107.
  Google Scholar

Tomaszewski A., Ewolucja podejścia do dziedzictwa kultury na forum międzynarodowym, [w:] Kultura a zrównoważony rozwój. Środowisko, ład przestrzenny, dziedzictwo w świetle dokumentów UNESCO i innych organizacji międzynarodowych, Warszawa: Polski Komitet ds. UNESCO, 2009, s. 115.
  Google Scholar

Ustawa o ochronie i opiece nad zabytkami, Dz.U. 2021 poz. 710, 954.
  Google Scholar

Visual Impact Study (VIS) of the „Verkehrszug Waldschlösschenbrücke” on the UNESCO World Heritage Site „Dresden Elbe Valley” third revised version Institute of Urban Design and Regional Planning, RWTH Aachen University, http://services.arch.rwth-aachen.de/forschung/sichtfeldanalyse-dresden-gutachten-%28englisch%29.pdf, dostęp: 5.01.2016.198
  Google Scholar

Wskazówki dotyczące ocen oddziaływania na dziedzictwo dla obiektów światowego dziedzictwa kulturowego. Publikacja Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków i Miejsc ICOMOS, styczeń 2011, s. 7.
  Google Scholar

Wytyczne operacyjne do realizacji Konwencji Światowego Dziedzictwa, Międzyrządowy Komitet Ochrony Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego, 2012/01, http://icomos-poland.org/index.php/dokumenty-doktrynalne (dostęp: 29.12.2015).
  Google Scholar

Zalasińska K., Charakter prawny zaleceń konserwatorskich, Kurier Konserwatorski nr 6, 2010, s. 12.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2021-06-30

Cited By / Share

Górski, M. (2021). Ocena oddziaływania na dziedzictwo (OOD) ICOMOS – zastosowanie w krajowej praktyce konserwatorskiej. Ochrona Dziedzictwa Kulturowego, (11), 181–199. https://doi.org/10.35784/odk.2797

Autorzy

Marcin Górski 
marcin.gorski@pw.edu.pl
Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej Polska
https://orcid.org/0000-0001-9697-9521

Statystyki

Abstract views: 169
PDF downloads: 148