Utrudnione spotkanie? Znaczenie kulturowe i dostępność w konserwacji zabytków XIX i XX wieku w Salonikach

Dimitrios Zygomalas

Abstrakt

Położone na północy Grecji miasto Saloniki obejmuje około 320 zabytków z XIX i XX wieku. Większość z nich, traktowana zgodnie z greckim prawem jako „nowoczesne” zabytki, była konserwowana przez ostatnie 40 lat, z niewielkim lub żadnym zwróceniem uwagi na kwestię dostosowania do potrzeb dostępności (we wcześniejszych pracach konserwatorskich). Niemniej jednak w nowszych projektach wykazano szczególną troskę, głównie poprzez interwencje mające na celu ułatwienie fizycznego dostępu, z myślą o dwóch przypadkach osób niepełnosprawnych, a mianowicie użytkownikach wózków inwalidzkich i osobach o ograniczonej sprawności ruchowej. W każdej z tych interwencji pojawiają się dwie szczególne kwestie: z jednej strony stopień, w jakim ochrona znaczenia kulturowego ograniczyła dążenie do dostępności, a z drugiej stopień, w jakim inicjatywy podjęte na rzecz dostępności wpłynęły na znaczenie kulturowe. Opierając się na szeroko zakrojonych badaniach terenowych i dokładnej ocenie, niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie pełnego obrazu i dydaktycznej oceny tej dwukierunkowej zależności. W tym celu podejmuje się gruntownej analizy i oceny zrealizowanych interwencji w dotychczasowych trzech głównych kierunkach działań na rzecz poprawy dostępności „nowoczesnych” zabytków Salonik: (1) Ustalenie miejsca dla wejścia, (2) Zapewnienie ustabilizowanej komunikacji poziomej oraz (3) Zapewnienie płynnego ruchu pionowego. Analiza ta pozwala na udzielenie jednoznacznej odpowiedzi na pytanie postawione w tytule, a także na ujawnienie perspektyw ułatwienia spotkania o znaczeniu kulturowym i dostępności w największym segmencie dziedzictwa architektonicznego Salonik.