Ogrody zabytkowe – czy dla wszystkich?

Renata Stachańczyk

doi:10.35784/odk.3026

Ogrody zabytkowe – czy dla wszystkich?

Renata Stachańczyk

rstachanczyk@nid.pl
Narodowy Instytut Dziedzictwa (Polska)

DOI: https://doi.org/10.35784/odk.3026

Abstrakt

Wśród wielu kategorii zabytków dostępność ogrodów zabytkowych stanowi zagadnienie nadal słabo rozpoznane. Wymagania ustawowe koncentrują się na dostępności budynków i nie nakładają obowiązku dbania o przestrzeń otaczającą. Pomijają więc teren otaczający budynek, który jest najczęściej jego niezbędnym dopełnieniem i często podlega ochronie prawnej jako wpisane do rejestru zabytków otoczenie, ogród lub park, jako część zespołu czy zabytku obszarowego. Zapewnienie dostępności zabytków, w tym ogrodów zabytkowych jest zagadnieniem wspólnym dla budynku i jego zabytkowego otoczenia - obszernym i złożonym, które należy analizować kompleksowo, w kontekście całego obiektu zabytkowego.

W jego realizacji nie chodzi jednak o dopasowanie zabytku do wymogów dostępności - w rozumieniu przebudowy całości czy jego części, ale o wybór odpowiedniej opcji udostępniania – czyli zapewnienia takich rozwiązań, które nie wiążą się z nadmiernym obciążeniem, czy naruszeniem wartości ogrodu zabytkowego, w przeciwnym wypadku byłoby to sprzeczne z zasadami ochrony konserwatorskiej tych obiektów. Udostępnienie obiektu poprzez rozwiązanie kwestii dostępności architektonicznej może być skutecznie wspierane przez działania w sferze komunikacyjno-informacyjnej, które wydają się znacznie bezpieczniejsze w kontekście negatywnego wpływu na wartości zabytkowe obiektu niż likwidacja barier architektonicznych. Podstawowym warunkiem, który musi być przy tym spełniony jest przekazanie różnym grupom zainteresowanych uczciwej i wyczerpującej informacji o przygotowanej ofercie i o ewentualnych ograniczeniach dostępności. Ze względu na charakter zabytków obszarowych należy się spodziewać, że rzadko kiedy zarządzający ogrodem, będzie w stanie udostępnić go w pełni.

Słowa kluczowe:

ogród zabytkowy, niepełnosprawni, udostępnianie, dysfunkcje, dostosowanie

Bibliografia

Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (Dz.U.2019 poz. 1696), https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190001696
Google Scholar

Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, tekst jednolity (Dz.U. 2003 Nr 162 poz. 1568), https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?d=WDU20031621568
Google Scholar

Hayhoe, S. (2020). Cultural Heritage, Ageing, Disability, and Identity. Practice, and the Development of Inclusive Capital — ﬁrst issue in paperback. London & New York: Routledge, Taylor&Francis Group.
Google Scholar

Grabowska-Palecka, H. (2004). Niepelnosprawni w obszarach i obiektach zabytkowych. Problemy dostępnosci. Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej.
Google Scholar

Zadrożny, I. (2013). Strona internetowa muzeum dostępna dla wszystkich. ABC Gość niepełnosprawny w muzeum 2/2013, 47—51.
Google Scholar

Żórawska, A., 2013, Strona internetowa muzeum dostepna dla wszystkich. ABC Gość niepełnosprawny w muzeum 2/2013, 52—63.
Google Scholar

Kościelniak, L. (2018). Osoby głuche i słabosłyszące jako świadomi odbiorcy i twórcy oferty kulturalnej. Muzealnictwo 59/2018, 149—154.
Google Scholar

Postawka, H. (2011). Niewidzialne miasto. Uwagi na temat prezentowania ludziom niewidomym i słabowidzacym architektury i urbanistyki. In: Polis — Urbs — Metropolis, (401—410). Warszawa: Stowarzyszenie Historyków Sztuki.
Google Scholar

Olejniczak, M. (2020). Osoby z niepełnosprawnością w muzeum na wolnym powietrzu. Ograniczenia czy niemoc organizacyjna? Studia Lednickie XIX. Dziekanowice: Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, 151—161.
Google Scholar

Burczyńska, M. (2012). Accessibility, czyli dostępność. Spotkania z Zabytkami 9—10/2012, 20—23.
Google Scholar

Walewska, M. (2017). Wilanowski Informator Konserwatorski, 25—33.
Google Scholar

Cupryan, A. et a1. (2021). Poradnik dla sektora kultury W zakresie zapewnienia dostępności, https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/dostepnosc-plus--poradnik-dla-kultury [dostęp: 02.02.2022].
Google Scholar

Horrmann, M. (2016). Barrierefreiheit in den Staatlichen Schlossern und Garten. In: Barrierearmes Kulturdenkmal, (22-26). Esslingen am Neckar: Landesamt fur Denkmalpﬂege im Regierungsprasidium Stuttgart
Google Scholar

Majdecki, L. (1993). Ochrona i konserwacja zabytkowych założeń ogrodowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Barrierenfrei im Baudenkmal. Dokumentation der Tagung in Brandenburg an der Havel, 7 —9 Juli 2014. Berlin: Deutsches Nationalkomitee fiir Denkmalschutz, 86.
Google Scholar

http://bolestraszyce.com.pl/informacje-ogolne/ogrod-sensualny/ [dostęp: 15.03.2022]
Google Scholar

https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/dostepnosc-plus--poradnik-dla-kultury [dostęp: 02.02.2022]
Google Scholar

http://www.mackiewicz.biz.pl/oferta-galanteria-betonowa-plytki-integracyjne.php [dostęp: 04.05.2022]
Google Scholar

http://gartentraeume-sachsen-anhalt.de/de/reisen-und-erleben/barrierefreie-angebote.html [dostęp: 04.05.2022]
Google Scholar

https://www.spsg.de/schloesser-gaerten/angebote-fuer-besucher-mit-handicap/ [dostęp: 04.05.2022]
Google Scholar

https://www.dnk.de/fokus/barrierefreiheit-und-denkmalrecht/ [dostęp: 04.05.2022]
Google Scholar

https://denkmalpflege.lvr.de/de/inhaltsseite_8.html [dostęp: 04.05.2022]
Google Scholar

https://www.soll-galabau.de/aktuelle-news/ansicht-aktuelles/datum/2018/03/28/ags-seminar-barrierefrei-im-gartendenkmal.html [dostęp: 04.05.2022]
Google Scholar

https://www.denkmalpflege-bw.de/denkmale/gesellschaftspolitische-themen/barrierearmut-in-der-denkmalpflege [dostęp: 04.05.2022]
Google Scholar

https://buergerbeteiligung.sachsen.de/portal/lfd/informationen/barrierefreiheit [dostęp: 04.05.2022]
Google Scholar

https://www.stadt-muenster.de/denkmalpﬂege/stadtbildpﬂege/strassen-plaetze [dostęp: 04.05.2022]
Google Scholar

https://www.spsg.de/fileadmin/SPSG_Park-Sanssouci_Handicap-Route_Plan.jpg [dostęp: 04.05.2022]
Google Scholar

Pobierz

Opublikowane

2022-12-31

Cited By / Share