Dwór krzyżacki w Benowie (Polska), jego geneza, historia i znaczenie w świetle analizy historyczno-architektonicznej

Karol Czajka-Giełdon

karol.gieldon@gmail.com
Politechnika Gdańska (Polska)

Abstrakt

Niniejszy artykuł dotyczy historii dawnego dworu krzyżackiego w Benowie (niemiecka nazwa: Bönhof ) w odniesieniu do jego układu przestrzennego. W pierwszej części przedstawiono źródłowe przekazy historyczne dotyczące tego miejsca oraz podjęto próbę ich ponownego odczytania w oparciu o odpowiednie dostępne badania historyków i archeologów dotyczące początków działalności zakonu krzyżackiego na ziemiach pruskich. Opisano również dostępną kartografię archiwalną dotyczącą lokalizacji dworu. W dalszej części przedstawiono nowe ustalenia związane z wykorzystaniem nowoczesnych technik ewidencji gruntów – zdjęć lotniczych i satelitarnych oraz lotniczego skaningu laserowego LIDAR. Efektem badań jest wskazanie charakteru i kształtu zabudowy oraz dokładnej lokalizacji niektórych obiektów wchodzących w skład zabudowań folwarcznych, a także sformułowanie hipotezy dotyczącej form terenu występujących w ich bezpośrednim sąsiedztwie.


Słowa kluczowe:

Benowo, analiza, dwór krzyżacki

Chęć A., Wystrój wnętrz w folwarkach krzyżackich na podstawie źródeł historycznych (na przykładzie Mątów i Benowa), Archaeologia Historica Polona, 14, 2004.
  Google Scholar

Chęć A., Gancewski J., Urząd Leśniczego w Państwie zakonu Krzyżackiego – funkcjonowanie i znaczenie dla gospodarki. Echa Przeszłości, 10, 2009.
  Google Scholar

Joachim E., Das Marienburger Tresslerbuch der Jahre 1399-1409, Königsberg: Thomas & Oppermann, 1896.
  Google Scholar

Marcysiak S., Karta Ewidencji Stanowiska Archeologicznego, Benowo, gm. Ryjewo, nr stanowiska w miejscowości: 3; nr stanowiska na obszarze: 1, 1986.
  Google Scholar

Marcysiak S., Karta Ewidencji Stanowiska Archeologicznego, Benowo, gm. Ryjewo, nr stanowiska w miejscowości: 1; nr stanowiska na obszarze: 2, 1986.
  Google Scholar

Piskorska A., Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, załącznik nr 1, nr 2, nr 3 do uchwały nr XLII/295/10 Rady Gminy Ryjewo z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie uchwalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ryjewo.
  Google Scholar

Schmid B., Die Bau- Und Kunstdenkmäler des Kreises Stuhm, Danzig: L. Saunier, Provinzial-Verband des Westpreussens, 1909.
  Google Scholar

Schmid B., Die Bau- Und Kunstdenkmäler des Kreises Marienburg, Danzig: A. Kafemann, 1919.
  Google Scholar

Schmitt F. W. F., Geschichte des Stuhmer Kreises: im Auftrage der Kreisstände verfasst, Thorn: Selbstverlag des Kreises, 1868.
  Google Scholar

Semrau A., Die Orte und Fluren im ehemaligen Gebiet Stuhm un Waldamt Bönhoff (Komturei Marienburg), Elbing: Seide, 1928.
  Google Scholar

Szołkiewicz M., Monografia wsi i parafii Benowo. Studia Elbląskie, V/2003, 2003, p. 32.
  Google Scholar

Ziesemer W., Das Ausgabebuch des Marienburger Hauskomturs für die Jahre 1410-1420, Königsberg: Thomas & Oppermann, 1911.
  Google Scholar

Ziesemer W., Das Marienburger Ämterbuch, Danzig: Kafeman, 1916.Karol Czajka-Giełdon126
  Google Scholar


Opublikowane
2023-12-30

Cited By / Share

Czajka-Giełdon, K. (2023). Dwór krzyżacki w Benowie (Polska), jego geneza, historia i znaczenie w świetle analizy historyczno-architektonicznej . Ochrona Dziedzictwa Kulturowego, (18), 109–126. https://doi.org/10.35784/odk.3374

Autorzy

Karol Czajka-Giełdon 
karol.gieldon@gmail.com
Politechnika Gdańska Polska

Statystyki

Abstract views: 52
PDF downloads: 37