KOMPLEKS MŁYNA SOLNEGO I MAGAZYNÓW BYŁEJ KOPALNI SOLI W WAPNIE. UWARUNKOWANIA I PRZESŁANKI DO OCHRONY XX-WIECZNYCH BUDOWLI POPRZEMYSŁOWYCH JAKO TRWAŁEJ RUINY
Miron Urbaniak
Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego (Polska)
Abstrakt
W dawnej kopalni soli zniszczonej przez wodę w 1977 r. w małej wiosce Wapno w Wielkopolsce widać z daleka zespół młyna solnego wraz z magazynami solnymi. Zaprojektowane przez prof. Bronisława Bukowskiego (1893-1965), wzniesione w latach 1929-1930 przez C. Lubińskiego i K. Jaskulskiego z Warszawy budynki mają żelbetowy system ramowy i słupową konstrukcję nośną. Układ charakteryzuje ogromna skala, nieproporcjonalna do rzeczywistych potrzeb wioski, co utrudnia wszelkie działania rewitalizacjne i adaptacjne do nowych funkcji. Jednak wartość budynków dla historii i panoramy miasta Wapno, będącym niegdyś stolicą największej w Polsce kopalni soli, dla krajobrazu kulturowego Wielkopolski, a wreszcie dla historii polskiego wydobycia soli i polskiej szkoły betonu i konstrukcji z betonu zbrojonego jest trudna do oszacowania. Dlatego bez względu na pogarszającą się kondycję kompleks powinien być chroniony i zachowany w krajobrazie kulturowym Wielkopolski jako cenny zabytek techniki. Tym samym jedynym sposobem na jego ochronę jest zachowanie go w postaci trwałej ruiny.
Słowa kluczowe:
Kopalnia soli, Wapno, młyn solny, architektura przemysłowa, trwała ruinaBibliografia
Andrzejewski M., Bukowski Bronisław, [w:] Encyklopedia Gdańska, B. Śliwiński i in. (red.), Gdańsk 2012.
Google Scholar
Boras Z., Rozwój historyczny Wapna i okolicy, [w:] Kopalnia soli w Wapnie. Rys historyczny, S. Kopeć (red.), Poznań 1963.
Google Scholar
Bukowski K., Jackiewicz A., Sól i saliny w Polsce, Warszawa 1926.
Google Scholar
Domichowski F. i in., Dawne górnictwo solne w Polsce oraz jego początki w Wielkopolsce, [w:] Kopalnia soli w Wapnie. Rys historyczny, S. Kopeć (red.), Poznań 1963.
Google Scholar
Domichowski F. i in., Rozwój kopalni w latach 1911–1961, [w:] Kopalnia soli w Wapnie. Rys historyczny, S. Kopeć (red.), Poznań 1963.
Google Scholar
Friedberg W., Kopalnia soli w Wapnie koło Kcyni, „Kosmos” 1921, r. 46, z. 2/3.
Google Scholar
Grabowski Z., Wpływ górnictwa gipsowego i solnego na rozwój Wapna i okolicy, „Kronika Wielkopolski” 2013, nr 2.
Google Scholar
Maślankiewicz K., Z dziejów górnictwa solnego w Polsce, Warszawa 1965.
Google Scholar
Materiały archiwalne Kopalni Soli w Wapnie, projekt architektoniczno-budowlany młyna solnego – przekroje pionowe poprzeczne [b.d.]; sygn. MRW RKD 202.
Google Scholar
Materiały archiwalne Kopalni Soli w Wapnie, sygn. MRW RKD 202.
Google Scholar
Niesiołowski M., Polski Monopol Solny w finansowo-gospodarczym życiu odrodzonej Polski, Toruń 1949.
Google Scholar
Poborski J., Nowsze materiały do geologii złóż solnych w Wielkopolsce, „Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego” 1947, t. 36.
Google Scholar
Profesor Bronisław Bukowski. Jubileusz twórczego działania, „Przegląd Budowlany i Budownictwo Mieszkaniowe” 1962, nr 2.
Google Scholar
Autorzy
Miron UrbaniakInstytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego Polska
dr hab. Miron Urbaniak, prof. UWr, Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego, specjalizuje się w archeologii przemysłowej i ochronie dziedzictwa przemysłowo-technicznego Polski, autor licznych prac z zakresu historii i zabytków kolejnictwa, miejskich zakładów przemysłowych oraz hydrotechniki, ekspert Wojewódzkich Urzędów Ochrony Zabytków i członek PKN ICOMOS Polska.
Statystyki
Abstract views: 215PDF downloads: 242
