Rozwój zrównoważony (1987-2005) – oksymoron czasu dorastania
Michael R. Redclift
King’s College London, UK (Wielka Brytania)
Abstrakt
Od czasu raportu Brundtland (1987) sugeruje się, że „rozwój” powinien być „zrównoważony”, a dyskusja odnosząca się do rozwoju powinna uwzględniać szersze spojrzenie na relacje zachodzące pomiędzy poszczególnymi społecznościami a naturą. Podczas ostatnich dwóch dekad coraz silnie zaznacza się jednak krytyka tego stanowiska. Przeciwnicy „zrównoważonego rozwoju” twierdzą, że jest to oksymoron. Krytycyzm wyrażali również sceptycy z prawicowych i lewicowych organizacji Zielonych podkreślając, że zarówno dowody naukowe dotyczące globalnych zmian środowiskowych, jak i rosnąca globalizacja (zarówno ekonomiczna jak i kulturowa) dopuszczają możliwość „wyregulowania” rozwoju, poprzez wspieranie jedynie energio- i materiałooszczędności. Polityczne i społeczne implikacje wprowadzenia idei „zrównoważoności” rozpatrywane są znacznie rzadziej. Niewiele uwagi przykładano do kwestii zrównoważenia w odniesieniu do sfery rządzenia, bezpieczeństwa czy idei sprawiedliwości. W latach 70. i 80. polityka środowiskowa i regulacje określały ryzyko zewnętrzne (dzika przyroda, ścieki, etc.), które można powstrzymać czy zmienić. Ryzyko to postrzegano jako kontrolowane. Pojawił się silny modernistyczny impuls odnośnie nakreślenia odpowiedzialności człowieka za naturę, który jednak od 1992 roku został osłabiony. Powodzie, sztormy, degradacja środowiska naturalnego i susze można postrzegać jako immanentne dla systemu (szczególnie w układzie klimatycznym). Jest to ryzyko wewnętrzne. Te wątpliwości dotyczące kontroli rozprzestrzeniają się na inne obszary, szczególnie na współczesną genetykę.
Artykuł przedstawia obecny stan refleksji prowadzonej wokół rozwoju zrównoważonego, prezentowany w świetle dziedzictwa intelektualnego sprzed 1992 roku – daty pierwszego Szczytu Ziemi, na którym pojęcie „zrównoważenia” wkroczyło do głównego nurtu myślowego dotyczącego kwestii rozwoju.
Słowa kluczowe:
rozwój zrównoważony, nowoczesność, globalne zmiany środowiskoweBibliografia
BAUMANN Z., Globalisation, Polity Press, Cambridge 1988.
Google Scholar
BECKER E., JAHN T., Exploring Uncommon Ground: sustainability and the social sciences in: ed. Becker E., Jahn, T., Sustainability and
Google Scholar
the Social Sciences, Zed Press, London 1999.
Google Scholar
BROWDER J., 1995, Deforestation and the Environmental Crisis in Latin America, in: Latin American Research Review, 30 (3).
Google Scholar
BRUNDTLAND Commission, Our Common Future, Oxford University Press, Oxford 1987.
Google Scholar
CASTELLS M., 2000, Materials for an exploratory theory of the network society, in: British Journal of Sociology, 51 (1).
Google Scholar
DE ANGELIS, 2000, Globalisation, New Internationalism and the Zapatistas, in: Capital and Class, 70, Spring.
Google Scholar
DOBSON A., Justice and the Environment, Oxford University Press, Oxford 1998.
Google Scholar
ESTEVA G., 1999, The Zapatista’s and People’s Power, in: Capital and Class, 68,.
Google Scholar
FINKLER K., Experiencing the New Genetics, University of Pennsylvania Press, Philadelphia 2000.
Google Scholar
HABERMAS J., Theory and Practice, New Left Books 1971.
Google Scholar
LEACH M., FAIRHEAD J., 2000, Forestry and discourse representation, in: Development and Change, 31 (1).
Google Scholar
LATOUR B., We Have Never Been Modern, Harvard University Press, Cambridge, Mass. 1993.
Google Scholar
LAW M. and BARNETT, C., 2000, After Globalisation, in: Environment and Planning D, 18 (1), February.
Google Scholar
LUKE T.W., Environmentality as Green Governmentality, in: ed. Darnier E., Habermas, J., What does socialism mean today? w: ed. R. Blackburn, After the Fall, Verso, London 1999.
Google Scholar
MEADOWS D.H., MEADOWS D.L., RANDERS J., BEHRENS W.W., The Limits to Growth, Pan Books, London 1972.
Google Scholar
McAFEE K., 1999, Selling nature to save it? Biodiversity and green developmentalism, in: Environment and Planning, D. 17 (2).
Google Scholar
MILLER D., Social justice and environmental goods, in: ed. Dobson A., Fairness and Futurity, Oxford University Press, Oxford 1998.
Google Scholar
PEARCE D., Blueprint 2: Greening the World Economy, Earthscan, London 1991.
Google Scholar
REDCLIFT M.R., Sustainable Development: exploring the contradictions, Routledge, London 1991.
Google Scholar
REDCLIFT M.R., Wasted: counting the costs of global consumption, Earthscan, London 1996.
Google Scholar
The Economist, June 10, 2000.
Google Scholar
VOGLER J., The Global Commons: environmental and technological governance, (second edition), John Wiley, Chichester 2000.
Google Scholar
WESTING A.H., 1999, Towards a universal recognition of environmental responsibilities, in: Environmental Conservation, 26 (3), September.
Google Scholar
Autorzy
Michael R. RedcliftKing’s College London, UK Wielka Brytania
Statystyki
Abstract views: 6PDF downloads: 20
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
