Podejście zespolone: włączający, inteligentny i ekologiczny rozwój miast
Justyna Przywojska
Department of Labour and Social Policy, University of Łódź; ul. Rewolucji 1905 r. nr 37, 90-214 Łódź (Polska)
Aldona Podgórniak-Krzykacz
Department of Labour and Social Policy, University of Łódź; ul. Rewolucji 1905 r. nr 37, 90-214 Łódź (Polska)
Abstrakt
Literatura przedmiotu dostarcza wiedzy na temat coraz to nowszych koncepcji rozwoju miast, akcentujących różnorodne cele i priorytety tego procesu. Pomimo, iż kluczowym celem prowadzenia polityki rozwoju powinna być trwałość, postulowane metody jej osiągania wydają się być zróżnicowane. W efekcie równolegle funkcjonuje wiele teorii opisujących procesy rozwoju w skali lokalnej, przy czym brakuje naukowych prób ich podsumowania, czy kompleksowej oceny. W prezentowanym artykule podjęto taką próbę – zarysowano ewolucję koncepcji rozwoju zrównoważonego w kontekście transformacji roli człowieka w procesach społeczno-gospodarczych i politycznych od homo-oeconomicus do homo cooperativus oraz zidentyfikowano i poddano ocenie założenia współczesnych koncepcji rozwoju miast (smart city, eco city i compact city), pod kątem ich spójności i realizacji zasad rozwoju zrównoważonego. Na tej podstawie określone zostały ramy koncepcyjne dla modelu inkluzywnego rozwoju miast, uwzględniającego w sposób synergiczny ich kluczowe wartości.
Słowa kluczowe:
rozwój miast, zrównoważoność, miasto inteligentne, miasto ekologiczne, miasto kompaktowe, inkluzja społecznaBibliografia
AGYEMAN J., MCLAREN D., SCHAEFERBORREGO A., 2013, Sharing Cities, Briefing for Friends of the Earth, http://www.foe.co.uk/sites/default/files/downloads/agyeman_sharing_cities.pdf.
Google Scholar
ALPOPI C., MANOLE C., 2013, Integrated Urban Regeneration - Solution for Cities Revitalize, in: Procedia Economics and Finance, 6, p. 178-185.
DOI: https://doi.org/10.1016/S2212-5671(13)00130-5
Google Scholar
BAUMAN Z., 2012, Times of interregnum, in: Ethics & Global Politics 5(1), p. 49-56.
DOI: https://doi.org/10.3402/egp.v5i1.17200
Google Scholar
BAUMAN Z., BAUMAN I., KOCIATKIEWICZ J., KOSTERA M., 2017, Zarządzanie w płynnej nowoczesności, Bęc Zmiana, Warsaw.
Google Scholar
BENDYK E., BONIKOWSKA M., RABIEJ P., ROMAŃSKI W., 2013, Energia nowego miasta, Przyszłość miast. Miasta przyszłości. Strategie i wyzwania innowacyjne, społeczne i technologiczne, Raport ThinkTank, Warsaw.
Google Scholar
BORNSTEIN D., 2010, Jak zmieniać świat. Przedsiębiorcy społeczni – wizjonerzy naszych czasów, AnWero, Gdańsk.
Google Scholar
BORYS T., CZAJA S., 2009, Badania nad zrównoważonym rozwojem w polskich ośrodkach naukowych, in: Od koncepcji ekorozwoju do ekonomii zrównoważonego rozwoju, ed. Kiełczewski D., Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku, Białystok, p. 51-58.
Google Scholar
BREHENY M., 1995, The compact city and transport energy consumption, in: Transactions of the Institute of British Geographers, p. 81-101.
DOI: https://doi.org/10.2307/622726
Google Scholar
BÜCHSA M., KOCH M., 2019, Challenges for the degrowth transition: The debate about wellbeing, in: Futures 105, p.155-165.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.futures.2018.09.002
Google Scholar
BUNKER R., CROMMELIN L., RANDOLPH B., TROY L., EASTHOPE H., PINNEGAR S., 2017, As compact city planning rolls on, a look back: lessons from Sydney and Perth, in: Australian Planner, 54(2), p. 115-125.
DOI: https://doi.org/10.1080/07293682.2017.1319869
Google Scholar
CAO X., 2016, How does neighborhood design affect life satisfaction? Evidence from Twin Cities, in: Travel Behaviour and Society, 5, p. 68-76.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.tbs.2015.07.001
Google Scholar
CARAGLIU A, DEL BO C., NIJKAMP P., 2011, Smart cities in Europe, in: Journal of Urban Technology, 18(2), p. 65-82.
DOI: https://doi.org/10.1080/10630732.2011.601117
Google Scholar
CHANG I.C., SHEPPARD E., 2013, China's eco cities as variegated urban sustainability: Dongtan eco city and Chongming eco island, in: Journal of Urban Technology 20(1), p. 57-75.
DOI: https://doi.org/10.1080/10630732.2012.735104
Google Scholar
Closing the loop – An EU action plan for the Circular Economy, COM (2015) 614.
Google Scholar
COHEN B., The 3 Generations of Smart Cities, https://www.fastcompany.com/3047795/the-3-generations-of-smart-cities (28.04.2018).
Google Scholar
CUGURULLO F., 2013, How to build a sandcastle: an analysis of the genesis and development of Masdar city. in: Journal of Urban Technology, 20(1), p. 23-
DOI: https://doi.org/10.1080/10630732.2012.735105
Google Scholar
CUGURULLO F., 2016, Urban eco-modernisation and the policy context of new eco-city projects: Where Masdar City fails and why, in: Urban Studies, 53(11), p. 2417-2433.
DOI: https://doi.org/10.1177/0042098015588727
Google Scholar
CUGURULLO F., 2017, Exposing smart cities and eco-cities: Frankenstein urbanism and the sustainability challenges of the experimental city, in: Environment and Planning, A0(0), p. 1-20.
DOI: https://doi.org/10.1177/0308518X17738535
Google Scholar
DARCHEN S., LADOUCEUR E., 2013, Social sustainability in urban regeneration practice: a case study of the Fortitude Valley Renewal Plan in Brisbane, in: Australian Planner, 50, p. 340-350.
DOI: https://doi.org/10.1080/07293682.2013.764909
Google Scholar
DATTA A., 2012, India's ecocity? Environment, urbanisation, and mobility in the making of Lavasa, in: Environment and Planning C: Government and Policy, 30(6), p. 982-996.
DOI: https://doi.org/10.1068/c1205j
Google Scholar
DAUDI, P., SOTTO, R., 1986, European cooperations in transition — the metamorphosis of homo cooperativus, in: Scandinavian Journal of Management Studies, 3(1), p. 65-85.
DOI: https://doi.org/10.1016/0281-7527(86)90011-3
Google Scholar
DE JONG, M., YU, C., CHEN, X., WANG, D., WEIJNEN, M., 2013, Developing robust organizational frameworks for Sino‐foreign eco‐cities: comparing Sino‐Dutch Shenzhen low carbon city with other initiatives, in: Journal of Cleaner Production, 57, p. 209-220.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2013.06.036
Google Scholar
DENGLER, C., SEEBACHER, L. M., 2019, What About the Global South? Towards a Feminist Decolonial Degrowth Approach, in: Ecological Economics, 157, p. 246-252.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2018.11.019
Google Scholar
DESLATTE A, STOKAN E., 2017, Hierarchies of Need in Sustainable Development: A Resource Dependence Approach for Local Governance, in: Urban Affairs Review, p. 1-28.
DOI: https://doi.org/10.1177/1078087417737181
Google Scholar
EVANS J., KARVONEN A., 2011, Living laboratories for sustainability: exploring the politics and epistemology of urban transitions, in: Cities and low carbon transitions, ed. Bulkeley H., Castan‐Broto V., Hodson M., Marvin, S., Routledge Studies in Human Geography, Routledge, London, p. 126-141.
Google Scholar
EUROPEAN COMMISSION, 2011, Directorate for Regional Policy, Cities of the future, Challenges, visions, perspectives, http://ec.europa.eu/regional_policy/conferences/citiesoftomorrow/index_en.cfm
Google Scholar
FAZLAGIĆ J., 2015, Smart City+. Jak wykorzystać koncepcję Smart Cities oraz pokrewną Smart Specialization do wsparcia rozwoju mniejszych miast w Polsce?, in: Ekspertyzy NIST, 1(1), p. 5.
Google Scholar
FERRARA R., 2015, The Smart City and the Green Economy in Europe: A Critical Approach, in: Energies, 8, p. 4724-4734.
DOI: https://doi.org/10.3390/en8064724
Google Scholar
FOTOPOULOS T., 2007, Is degrowth compatible with a market economy?, in: The International Journal of Inclusive Democracy, 3(1), p.1-16.
Google Scholar
GEDIK G. S., YILDIZ D., 2016, Assessing the role of users in sustainable revitalization of historic urban quarters: The case of Bursa-Khans District, in: A/Z ITU Journal of the Faculty of Architecture, 13, p. 195-208.
DOI: https://doi.org/10.5505/itujfa.2016.21931
Google Scholar
GIFFINGER R., FERTNER C., KRAMAR H., KALASEK R., PICHLER-MILANOVIÜ N., MEIJERS E., 2007, Smart Cities: Ranking of European Medium-Sized Cities, Centre of Regional Science (SRF), Vienna University of Technology, Vienna.
Google Scholar
GIRARDET H., 2008, Cities, people, planet: urban development and climate change, John Wiley, Chichester.
Google Scholar
GLAESER E. L., 2011, Triumph of the City: How Our Greatest Invention Makes Us Richer, Smarter, Greener, Healthier, and Happier, Penguin Press, New York.
Google Scholar
HARMAALA M.M., 2015, The Sharing City as a Platform for a More Sustainable City Environment?, in: Int. J. Environment and Health, 7(4), p. 309-328.
DOI: https://doi.org/10.1504/IJENVH.2015.077116
Google Scholar
HEIKKURINEN P., LOZANOSKA J., TOSI P., 2019, Activities of degrowth and political change, in: Journal of Cleaner Production, 211, p. 555-556.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.11.119
Google Scholar
HORODECKA A., 2014 ‘Homo oeconomicus’ jako podstawa ekonomii – krytyka i alternatywy, in: Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Ekonomia, eds Sokołowski J., Rękas M., Węgrzyn G., 347, p. 166-183.
DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2014.347.16
Google Scholar
JABAREEN Y. R., 2006, Sustainable urban forms: their typologies, models, and concepts, in: Journal of Planning Education and Research, 26, p. 38-52.
DOI: https://doi.org/10.1177/0739456X05285119
Google Scholar
JENKS M., JONES C. (eds), 2010, Dimensions of the Sustainable City, Springer, London.
Google Scholar
JOHNSTON S., NICHOLAS S., PARZEN J., 2013, The Guide to Greening Cities, Island Press, Washington, DC.
DOI: https://doi.org/10.5822/978-1-61091-504-5
Google Scholar
JOSS S., 2011, Eco-cities: the mainstreaming of urban sustainability; key characteristics and driving factors, in: International Journal of Sustainable Development and Planning, 6(3), p. 268-285.
DOI: https://doi.org/10.2495/SDP-V6-N3-268-285
Google Scholar
KAHN S., ZAMAN A.U., 2018, Future cities: Conceptualizing the future based on a critical examination of existing notions of cities, in: Cities, 72, p. 217-225.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.cities.2017.08.022
Google Scholar
KARTA Lipska na rzecz zrównoważonego rozwoju miast europejskich, 2007.
Google Scholar
KHANSARI N., MOSTASHARI A., MANSOURI M., 2013, Impacting Sustainable Behaviour and Planning in Smart City, International Journal of Sustainable Land Use and Urban Planning, 1(2), p. 46-61.
DOI: https://doi.org/10.24102/ijslup.v1i2.365
Google Scholar
KITCHIN R., 2014, The real-time city? Big data and smart urbanism, in: GeoJournal, 79(1), p. 1-14.
DOI: https://doi.org/10.1007/s10708-013-9516-8
Google Scholar
KUMMITHA R.K.R., CRUTZEN N., 2017, How do we understand smart cities? An evolutionary perspective, in: Cities, 67, p. 43-52.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.cities.2017.04.010
Google Scholar
LIN K.W., SHIH C.M., 2018, The comparative analysis of neighborhood sustainability assessment tool, in: Environment and Planning B: Urban Analytics and City Science, 45(1), p. 90-105.
DOI: https://doi.org/10.1177/0265813516667299
Google Scholar
LOMBARDI P., GIORDANO S., FAROUH H., WAEL Y., 2012, Modelling the smart city performance, in: Innovation: The European Journal of Social Science Research, 25(2), p. 137-149.
DOI: https://doi.org/10.1080/13511610.2012.660325
Google Scholar
LYE L. F., CHEN G., 2010, Some thoughts on the development of eco‐cities in Asia. in:. Towards a liveable and sustainable urban environment: eco‐cities in East Asia, eds Lye L. F., Chen G., World Scientific Publishing, Singapore, p. 57-90.
DOI: https://doi.org/10.1142/9789814287777_0004
Google Scholar
MĄCZYŃSKA E., 2011, Stenogram z Forum Myśli Strategicznej pt. Ekonomia w warunkach gospodarki nietrwałości – April 5.
Google Scholar
MARIN J., DE MEULDER B., 2018, Interpreting Circularity. Circular City Representations Concealing Transition Drivers, in: Sustainability, MDPI, Open Access Journal, 10(5), 1-24.
DOI: https://doi.org/10.3390/su10051310
Google Scholar
MAY S., 2008, Ecological citizenship and a plan for sustainable development – lessons from Huangbaiyu, in: City: Analysis of Urban Trends, Culture, Theory, Policy, Action, 12(2), p. 237-244.
DOI: https://doi.org/10.1080/13604810802168117
Google Scholar
MIERZEJEWSKA L., 2006, Rola planowania przestrzennego w rozwoju zrównoważonym miast, in: Polityka zrównoważonego rozwoju oraz instrumenty zarządzania miastem, eds Słodczyk J., Rajchel D., Uniwersytet Opolski, Opole.
Google Scholar
MIERZEJEWSKA L., 2015, Miasto zwarte, rozproszone, zrównoważone, in: Studia Miejskie, 19, p. 9-22.
Google Scholar
MOURATIDIS K., 2017, Is compact city livable? The impact of compact versus sprawled neighbourhoods on neighbourhood satisfaction, in: Urban Studies, 55(11), p. 2408-2430.
DOI: https://doi.org/10.1177/0042098017729109
Google Scholar
MYLLYLÄ S., KUVAJA K., 2005, Societal premises for sustainable development in large southern cities, in: Global Environmental Change Part A, 15(3), p. 224–237.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2005.01.001
Google Scholar
NEUMAN M., 2005, The compact city fallacy, in: Journal of Planning Education and Research, 25(1), p. 11-26.
DOI: https://doi.org/10.1177/0739456X04270466
Google Scholar
NEWMAN P., BEATLEY T., BOYER H., 2009, Resilient cities: responding to peak oil and climate change, Island Press.
DOI: https://doi.org/10.1080/07293682.2009.9995295
Google Scholar
NIKOS A. S., 2006, Compact City Replaces Sprawl, in: Crossover: Architecture, Urbanism, Technology, eds Graafland A., Kavanaugh L., 010 Publishers, Rotterdam, Holland, p.100-115.
Google Scholar
NOWAKOWSKI W., 2015, Bliższa chmura, czyli usługi obliczeniowe we mgle, in: Elektronika – konstrukcje, technologie, zastosowania 5, Instytut Maszyn Matematycznych, Warsaw, http://www.imm.org.pl/imm/plik/pliki-do-pobraniaelektronika52015_nn358.pdf (16.12.2016).
DOI: https://doi.org/10.15199/13.2015.5.6
Google Scholar
OECD, 2012, Compact City Policies: A Comparative Assessment, OECD Green Growth Studies, OECD Publishing, p. 15.
Google Scholar
OKULICZ-KOZARYN A, 2015, Happiness and Place: Why Life is Better Outside of the City, Palgrave Macmillan, New York.
DOI: https://doi.org/10.1057/9781137436337
Google Scholar
PAPUZIŃSKI A., 2018, The Enlightenment Assumptions of the Brundtland Report, in: Problemy Ekorozwoj/uProblems Of Sustainable Development, 13(1), p. 7-14.
Google Scholar
PEARSALL H., 2017, Staying cool in the compact city: Vacant land and urban heating in Philadelphia, in: Pennsylvania Applied Geography, 79, p. 84-92.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2016.12.010
Google Scholar
PENG Y., LAI Y., LI X., ZHANG X., 2015, An alternative model for measuring the sustainability of urban regeneration: the way forward, in: Journal of Cleaner Production, 109, p.76-83.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2015.06.143
Google Scholar
PERKINS P.E., 2019, Climate Justice, Commons, ad Degrowth, in: Ecological Economics Volume, 160, p. 183-190.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2019.02.005
Google Scholar
PIKETTY T., 2015, Kapitał w XXI wieku, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warsaw.
Google Scholar
POPKIEWICZ M., 2012, Świat na rozdrożu. Wyd. 2., Sonia Draga, Katowice.
Google Scholar
PORTNEY K. E., 2013, Taking Sustainable Cities Seriously: Economic Development, the Environment, and Quality of Life in American Cities, MIT Press, Cambridge.
Google Scholar
PRIETO-SANDOVAL V., JACA C., ORMAZABAL M., 2018, Towards a consensus on the circular economy, in: Journal of Cleaner Production, 179, p. 605-615.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2017.12.224
Google Scholar
RAPOPORT E., 2014, Utopian Visions and Real Estate Dreams: The Eco‐city Past, Present and Future, in: Geography Compass, 8(2), p. 137-149.
DOI: https://doi.org/10.1111/gec3.12113
Google Scholar
RIFFAT S., POWELL R., AYDIN D., 2016, Future cities and environmental sustainability, in: Future Cities and Environment, 2(1), p.1-23.
DOI: https://doi.org/10.1186/s40984-016-0014-2
Google Scholar
ROBERTS P.W., SYKES H., 2000, Urban Regeneration, A Handbook, SAGE.
Google Scholar
ROBERTSON M., 2012, Sustainable cities. Local solutions in the Global South, International Development Research Centre, UK, p.4-5.
DOI: https://doi.org/10.3362/9781780440002.000
Google Scholar
ROGALL H., 2009, Vom Homo oeconomicus zum Homo cooperativus: zur Notwendigkeit einer Transformation der traditionellen Ökonomie, in: Zeitschrift für Bürgerrechte und Gesellschaftspolitik, 48(1), p. 93-105.
Google Scholar
ROGERS R., 1997, Cities for a small planet, Faber and Faber Limited, London, p. 26.
Google Scholar
RYDZEWSKI P., 2019, Social Dimensions of Sustainable Development in International Public Opinion, in: Problemy Ekorozwoju/ Problems of Sustainable Development, 14(1), p. 53-62.
Google Scholar
SASSEN S., 2005, The Global City: introducing a Concept, in: Brown Journal of World Affair, 11(2), p. 27-43.
Google Scholar
SCHRÄDER O., 2007, Wohin wollen wir gehen? Homo oeconomicus und Homo cooperativus-tragfähige Konzepte für die Zukunft?, AG-SPAK-Bücher, Neu-Ulm.
Google Scholar
SHEN J., WU F., 2012, Restless urban landscapes in China: a case study of three projects in Shanghai, in: Journal of Urban Affairs, 34 (3), p. 255-277.
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9906.2011.00577.x
Google Scholar
SHWAYRI S. T., 2013, A model Korean ubiquitous eco‐city? The politics of making Songdo, in: Journal of Urban Technology, 20(1), p. 39-55.
DOI: https://doi.org/10.1080/10630732.2012.735409
Google Scholar
SMĘTKOWSKI, PŁOSZAJ 2016, Porównanie metropolitalnego i historycznego wymiaru zróżnicowania polskiej przestrzeni, in: Polska gmina 2015, ed. Gorzelak G., Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warsaw, p. 164-183.
Google Scholar
SOKOŁOWICZ M., 2017, Miejskie dobra wspólne (commons) z perspektywy ekonomii miejskiej, in: Studia Regionalne i Lokalne, 4(70), p. 23-40.
Google Scholar
STASIAK M., 2013, Towards community, the ethos of homo cooperativus, in: Humanum, 11(2), p.217-228.
Google Scholar
STAWASZ D., SIKORA-FERNANDEZ D., 2015, Dobre praktyki inteligentnego zarządzania w polskich miastach, in: Studia Miejskie, vol. 19, p. 35-46.
Google Scholar
STIGLITZ J.E., 2015, Cena nierówności. W jaki sposób dzisiejsze podziały społeczne zagrażają naszej przyszłości?, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warsaw.
Google Scholar
SZTUMSKI W., 2018, Can Sustainable Human Manage to Prevent Imbalances in the Natural and Social Environment?, in: Problemy Ekorozwoju/ Problems of Sustainable Development, 13(2), p. 45-55.
Google Scholar
TARANIC I., BEHRENS A., TOPI C., 2016, Understanding the Circular Economy in Europe, from Resource Efficiency to Sharing Platforms: The CEPS
Google Scholar
Framework, in: CEPS Special Report No. 143, July, p. 1.
Google Scholar
THERBORN G., 2013, Nierówność, która zabija. Jak globalny wzrost nierówności niszczy życie milionów i jak z tym walczyć, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warsaw.
Google Scholar
UNCED (United Nations Conference on Environment and Development), 1992, Agenda 21, New York, http://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/Agenda21.pdf.
Google Scholar
VANDEVENTER J. S., CATTANEO C., ZOGRAFOS C., 2019, A Degrowth Transition: Pathways for the Degrowth Niche to Replace the Capitalist-Growth Regime, in: Ecological Economics, 156, p. 272-286.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2018.10.002
Google Scholar
WĘCŁAWOWICZ-BILSKA E., 2012, Miasto przyszłości – tendencje, koncepcje, realizacje, in: Architektura. Czasopismo Techniczne Politechniki Krakowskiej, 1, p. 323-342.
Google Scholar
WOŁCZEK P., 2014, Ewolucja podejścia do koncepcji zrównoważonego rozwoju na arenie międzynarodowej, in: Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 338.
DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2014.338.18
Google Scholar
WOODCRAFT S., HACKETT T., CAISTOR-ARENDAR L., 2011, Design for Social Sustainability. A Framework for Creating Thriving New Communities, The Young Foundation, London.
Google Scholar
WHO (World Health Organization), 2007, Global age-friendly cities: A guide, http://www.who.int/ageing/publications/Global_age_friendly_cities_Guide_English.pdf.
Google Scholar
WU F., 2012, China's eco cities, in: Geoforum 43(2), p. 169-171.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2011.08.001
Google Scholar
ZARĘBSKA J., 2017, Gospodarka o obiegu zamkniętym drogą do zrównoważonego rozwoju, in: Systemy wspomagania w inż. produkcji, 6(7), p. 288.
Google Scholar
Autorzy
Justyna PrzywojskaDepartment of Labour and Social Policy, University of Łódź; ul. Rewolucji 1905 r. nr 37, 90-214 Łódź Polska
Autorzy
Aldona Podgórniak-KrzykaczDepartment of Labour and Social Policy, University of Łódź; ul. Rewolucji 1905 r. nr 37, 90-214 Łódź Polska
Statystyki
Abstract views: 53PDF downloads: 24
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.