Landscaping of green areas in the urban layout of midtown Lublin
Natalia Przesmycka
n.przesmycka@pollub.plDepartment of Architecture, Urban and Spatial Planning, Faculty of Civil Engineering and Architecture, Lublin University of Technology (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-1755-2448
Kamila Boguszewska
Independent Architectural Design Studio, Faculty of Civil Engineering and Architecture, Lublin University of Technology (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-1513-2490
Abstract
Today’s Lublin midtown has been shaped through both spontaneous and planned change. The oldest existing form of green landscaping in midtown Lublin are its convent gardens. Most of them have not retained their former character which was influenced by both changes in ownership and functionality. Planned green area landscaping as an element of urban composition appeared in Lublin for the first time at the beginning of the 19th century. It was then that the streamlined squares, markets and streets (Plac Musztry, Krakowskie Przedmieście, church squares) as well as the newly mapped out road and rail links gained a frame in the form of trees and shrubbery. A number of trees planted in the 19th century are still around to this day, forming a valued element of the city’s cultural and natural landscape. Soon after, the first city public parks appeared (Park na Czechówce, Ogród Miejski and Park Bronowicki). The historic cemeteries (at Lipowa St., the cemetery by the Evangelical church) are a very specific variant of urban green landscape in today’s midtown.
This article shows kinds of planned green area urban landscaping characteristic to midtown Lublin, based on the archival source materials, project studies, literature and iconography. The transformations of forms and functionalities of the indicated areas have been studied in the period from their foundation to date. Lublin midtown’s most vital public space – Plac Litewski – was the subject of detailed analysis.
Keywords:
Lublin, green areas in city center, Lublin's historic green areas, Ogród Saski, Plac LitewskiReferences
Adamiec P., Trzaskowska E., Diagnoza stanu i walorów parków miejskich Lublina oraz wytyczne do ich kształtowania, „Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych”, OL PAN, 2012, 8/1: 7−18.
DOI: https://doi.org/10.35784/teka.2489
Google Scholar
Adamiec P., Trzaskowska E., Wartości przyrodnicze parków historycznych Lublina na tle struktury ekologicznej miasta, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”, nr 25/2014: 57−59.
Google Scholar
APLA, Pamiętajcie o ogrodach, Biuletyn informacyjny, APL Lublin, nr 5, wrzesień 2011.
Google Scholar
Boguszewska K., Zieleń pasów przydrożnych w historycznej ikonografii Lublina, W: Roślinność pasów przydrożnych Lublina: potencjał i zagrożenia; [Red:] Trzaskowska Ewa – Lublin: Urząd Miasta Lublin, 2017, s. 47−58.
Google Scholar
Ciołek G., Ogrody Lublina w XIX wieku, „Ochrona zabytków”, r. 7, nr 4 (27), Warszawa 1954.
Google Scholar
Dąbski M., Oleś A., Analiza dendrologiczna zabytkowego cmentarza przy ulicy Lipowej w Lublinie. / The dendrology analysis of the historic cemetery on Lipowa street in Lublin. Przyroda i miasto, 8: 434−440 (in Polish), 2006.
Google Scholar
Durlak W., Dudkiewicz M., Dąbski M., Ekspertyza dendrologiczna dotycząca określenia stanu zdrowotnego topoli czarnej (Populus nigra L.) – pomnika przyrody na Placu Litewskim w Lublinie. Lublin Grudzień 2016.
Google Scholar
Dybała J., Plac Litewski w Lublinie. Dzieje zabudowy i założenia urbanistycznego, „Roczniki Humanistyczne”, 1972, T. XX, z. 5, s. 71−101.
Google Scholar
Dziesięciolecie Polski Odrodzonej – księga pamiątkowa 1918−1928, wydawnictwo i nakład Ilustrowanego Kuryera Codziennego, Światowida Na Szerokim Świecie, Kraków-Warszawa 1928.
Google Scholar
Gawarecki H., Zabytki miasta, Lublin – przewodnik, 1959.
Google Scholar
Gawarecki H., Stanisław Krzesiński: Dwa wrażenia…czyli Lublin jakim był w roku 1827 i jaki jest w roku 1877, [w:] „Rocznik Lubelski”, R. I, Lublin 1958, p. 246.
Google Scholar
Gwaroński l., Historia w pomniku zamknięta, [w:] „Kalendarz Lubelski”, Lublin 1985.
Google Scholar
Hodor K., Ogrody klasztorne i ich rola w kształtowaniu tkanki urbanistycznej miasta Krakowa. „Czasopismo Techniczne”, 6A-2012, z. 19, R. 109.
Google Scholar
Krukowski M., Cartographic modelling of the urban quality of life – aspect of green areas in the City of Lublin (Poland), Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Lublin – Polonia, Vol. LXXIII Sectio B 2018, 7−27.
DOI: https://doi.org/10.17951/b.2018.73.0.7-27
Google Scholar
Kurzątkowski M., Najpiękniejszy w Polsce? Rzecz o placu Litewskim, [w:] Kalendarz Lubelski, Lublin 1985.
Google Scholar
Landecka H., Wokół koncepcji Placu Litewskiego w Lublinie, „Wiadomości Konserwatorskie”, 2008, (24): 74−81.
Google Scholar
Maj E., Arboretum F.Ł. Bieczyńskiego w ogrodzie Saskim w Lublinie, „Wiadomości Konserwatorskie Województwa Lubelskiego”, 2007.
Google Scholar
Majdecki L., Historia Ogrodów, Warszawa 1978, PWN.
Google Scholar
Maleszyk P., Czego potrzebuje Lublin. Raport z badania jakości życia w dzielnicach Lublina, Lublin 2019.
Google Scholar
Mazurkiewicz J., Jurydyki Lubelskie, Wrocław 1965, Wyd. PAN.
Google Scholar
Mącik H., Historyczne aleje przydrożne we współczesnych granicach Lublina i ich ochrona konserwatorska, [w:] Trzaskowska E. (red.), Roślinność pasów przydrożnych Lublina. Potencjał i zagrożenia, Lublin 2017, s. 35−46.
Google Scholar
Niedźwiedź J., Ogrody publiczne dziewiętnastowiecznego Lublina w ideach, projektach i realizacjach Feliksa Bieczyńskiego, praca doktorska, Wydz. Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu SGGW w Warszawie, 2007.
Google Scholar
Przesmycka N., Przeobrażenia historycznych terenów zielonych Lublina do 1939 roku. In Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych: Teka Commission of Architecture Urban Planning and Landscape Studies, vol. 1, 157−167. Lublin 2005, PAN O. Lublin.
Google Scholar
Przesmycka N., Przesmycki J.Z., Lubelska komisja Boni Ordinis i jej wpływ na rozwój przestrzenny miasta: The Commission of Boni Ordinis in Lublin and its impact on spatial development of the city, “Budownictwo i Architektura”, vol. 7, 105−112, Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Lublin 2010.
DOI: https://doi.org/10.35784/bud-arch.2272
Google Scholar
Przesmycka N., Lublin przeobrażenia urbanistyczne 1815−1939, Wyd. Politechniki Lubelskiej, 2012.
Google Scholar
Pudelska K., Mirosław A., Zabytkowe ogrody klasztorne we współczesnym Lublinie, TEKA, 2011, p. 81−91.
DOI: https://doi.org/10.35784/teka.2475
Google Scholar
Rewaloryzacja Ogrodu Saskiego w Lublinie. Zakres projektu oraz rys historyczny. Wydawca Gmina Lublin: Wydział Funduszy Europejskich Urzędu Miasta Lublin.
Google Scholar
Sierpiński, S.Z., Obraz miasta Lublina, Warszawa 1839.
Google Scholar
Wójciuk M., Specyfikacja kamienic i moderacja pogłównego Lublina z 1738, „Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego”, Tom VI, 2014 (2015), 170−278.
Google Scholar
Zieliński W.K., Monografia Lublina. Dzieje miasta Lublina, 1878.
Google Scholar
Żywicki J., Urzędnicy: architekci, budowniczowie, inżynierowie cywilni… Ludzie architektury i budownictwa w województwie lubelskim oraz guberni lubelskiej w Królestwie Polskim w latach 1815−1915, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, 2010.
Google Scholar
APL, AmL, 1809−1874, sygn. 570.
Google Scholar
APL, AmL, sygn. 6252, p. 32−34.
Google Scholar
Architectural and Landscape Study of Plac Litewski, 2000.
Google Scholar
Cegliński J. wg A. Lerue, 1857, Muzeum Lubelskie Kat. 94.
Google Scholar
Cegliński J., Kolegiata św. Michała przed rozbiórką w latach 1846−1852.
Google Scholar
Łodzia-Bieczyński F., 1854, APL, AmL 1809−1874, sygn. 570.
Google Scholar
KRSW 3659, k. 22−40, KWL do KRSW z 30.III.1820.
Google Scholar
Plac Litewski w Lublinie. Studium architektoniczno-krajobrazowe, Lublin 2000.
Google Scholar
Plan miasta Lublina 1829, F. Bieczyński, Zb. Spec. Biblioteki H. Łopacińskiego.
Google Scholar
Plan Miasta Lublina z 1912 roku, M. Stelmasiewicz, APL, sygn. 8623.
Google Scholar
Plan miasta Lublina z 1919, APL, PmL, sygn. 13.
Google Scholar
Plan sytuacyjny przebudowy miejskich skwerów, H. Paprocki, Muzeum Lubelskie, nr inw. ML/RR/338.
Google Scholar
Ogólny i szczegółowy plan zabudowania obszaru ograniczonego ulicami Lipowa-Rury Jezuickie-Głęboka oraz cmentarza w m. Lublinie, Archiwum LPU WP UM.
Google Scholar
Tretter J., Plan Der West Gazlizieschen Kreistadt Lublin nebst der umligenden Gegend, 1803, skala 1: 14.440, orgy. Kriegsarchiv Wiedeń, plan wyk. Pod kierunkiem Antoniego Mayera von Heldensfelda.
Google Scholar
Dąbek F., “The Arrival of General Zajączek to Lublin in 1826”, oil painting.
Google Scholar
Restoration of Ogród Saski in Lublin – scope of the project and historical outline, information brochure, published by Gmina Lublin, 2013.
Google Scholar
http://www.sarp.krakow.pl/konkursy,149,Konkurs_na_Plac_Litewski_w_Lublinie.html (accessed 10.11, 2018 r.).
Google Scholar
https://docplayer.pl/43137719-Koncepcja-zmiany-zagospodarowania-placu-litewskiego-w-lublinie.html (accessed 10.11, 2018 r.).
Google Scholar
https://lublin.eu/mieszkancy/srodowisko/zielony-lublin/parki-w-lublinie/ogrod-saski/ (accessed 10.11, 2018 r.).
Google Scholar
https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomniki_przyrody_w_Lublinie (accessed 10.11, 2018 r.).
Google Scholar
https://lublin.eu/gfx/lublin/userfiles/_public/lublin/lublin_w_ue/multimedia/ogrod_saski_folder.pdf.
Google Scholar
https://en.wikipedia.org/wiki/Jurydyka (accessed 10.11, 2018 r.).
Google Scholar
https://www.google.com/maps.
Google Scholar
https://www.geoportal.gov.pl.
Google Scholar
https://www.archivinformationssystem.at/detail.aspx?ID=1425049, [dostęp: 5 października 2020].
Google Scholar
http://teatrnn.pl/historiamowiona/swiadek/Maj%2C_Euzebiusz_%281940-_%29?tar=44502.
Google Scholar
Authors
Natalia Przesmyckan.przesmycka@pollub.pl
Department of Architecture, Urban and Spatial Planning, Faculty of Civil Engineering and Architecture, Lublin University of Technology Poland
https://orcid.org/0000-0002-1755-2448
Authors
Kamila BoguszewskaIndependent Architectural Design Studio, Faculty of Civil Engineering and Architecture, Lublin University of Technology Poland
https://orcid.org/0000-0002-1513-2490
Statistics
Abstract views: 263PDF downloads: 198
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.