Wykorzystanie tomografii komputerowej do oceny stanu zdrowotnego lip drobnolistnych (Tilia cordata Mill.) historycznej alei w Krasieninie (województwo lubelskie)
Wojciech Durlak
Zakład Roślin Ozdobnych i Dendrologii, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie (Polska)
Margot Dudkiewicz
Katedra Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie (Polska)
Krystyna Pudelska
Katedra Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie (Polska)
Marek Dąbski
Katedra Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie (Polska)
Abstrakt
Celem pracy jest ocena kondycji wybranych drzew rosnących w zabytkowej alei lipowej w Krasieninie, która jest drogą dojazdową do XIX-wiecznego klasycystycznego dworu rodu Mrozewiczów. Aleja lipowa wyznacza główną oś założenia i wraz z obiektem dworsko–parkowym jest wpisana do rejestru zabytków woj. lubelskiego. Oceny lip drobnolistnych dokonano na podstawie zewnętrznych oględzin drzew oraz za pomocą urządzenia PICUS Sonic Tomograph pozwalającego w precyzyjny sposób określić jakościową strukturę drewna danego egzemplarza w badanym przekroju poprzecznym. Wyniki badań wskazują, że stan zdrowotny wytypowanych do oceny drzew w zabytkowej alei lipowej jest zróżnicowany. Większość lip charakteryzuje się obniżoną kondycją zdrowotną. Obrazy tomogramów wykazały, że u ponad połowy badanych drzew udział drewna całkowicie sprawnego technicznie waha się od 37 do 42%, a minimalna grubość ścianki wynosi od 14,9 do 18,3 cm. Nie oznacza to jednak, że drzewa można uznać za bezpieczne pod względem stabilności (wytrzymałości mechanicznej). W dużej mierze zależy to od stopnia rozkładu drewna wewnątrz pnia i sposobu jego umiejscowienia. Na dwóch okazach zaobserwowano występowanie owocników grzybów: Panellus stipticus i Pleurotus ostreatus. Jedna z lip posiada szczątkową ilość drewna sprawnego technicznie i jest egzemplarzem zagrażającym bezpieczeństwu ruchu.
Słowa kluczowe:
Krasienin gm. Niemce, zabytkowa aleja lipowa, ocena kondycji drzew, tomograf dźwiękowyBibliografia
Bond J. 2006. Foundations of the tree risk analysis: Use of the t/R ratio to Evaluate Trunk Failure Potential: 31−34. Arborist News ISA http://www.urbanforestanalytics.com/sites/default/files/pdf/bond_tR.pdf.
Google Scholar
Brazee N. J., Marra R. E., Göcke L., Van Wassenaer P. 2011. Non-destructive assessment of internal decay in three hardwood species of northeastern North America using sonic and electrical impedance tomography. Forestry 84(1): 33−39.
DOI: https://doi.org/10.1093/forestry/cpq040
Google Scholar
Bucur V. 2005. Ultrasonic techniques for nondestructive testing of standing trees. Ultrasonics 43:237−239.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.ultras.2004.06.008
Google Scholar
Chomicz E. 2007. Bezinwazyjne metody wykrywania defektów wewnątrz pni drzew stojących (Tomograf PiCUS® Sonic i PiCUS® Treetronic). Leśne Prace Badawcze 3: 117−121.
Google Scholar
Chomicz E. 2010. Bezinwazyjne diagnozowanie kondycji drzew zabytkowych z zastosowaniem tomografów PiCUS®. Kurier Konserwatorski 8: 29−32.
Google Scholar
Deflorio G., Fink S., Schwarze F. 2008. Detection of incipient decay in tree stems with sonic tomography after wounding and fungal inoculation. Wood Sci. Technol. 42: 117−132.
DOI: https://doi.org/10.1007/s00226-007-0159-0
Google Scholar
Gilbert E.A., Smiley E.T. 2004. Picus Sonic Tomography for the quantification of decay in white oak (Quercus alba) and hickory (Carya spp.). Journal of Arboriculture 30(5): 277−281.
DOI: https://doi.org/10.48044/jauf.2004.033
Google Scholar
Göcke L., Rust S., Weihs U., Günther T., Rücker C. 2007. Combining sonic and electrical impedance tomography for the nondestructive testing of trees. Proceedings of the 15th International Symposium on Nondestructive Testing of Wood: September 10−12, Duluth, Minnesota, USA: 31−42.
Google Scholar
Kazemi-Najafi S., Shalbafan A., Ebrahimi G. 2009. Internal decay assessment in standing beech trees using ultrasonic velocity measurement. Eur. J. Forest Res. 128: 345−350.
DOI: https://doi.org/10.1007/s10342-009-0269-3
Google Scholar
Kersten, W., Schwarze F.W.M.R. 2005. Development of decay in the sapwood of trees wounded by the use of decay detecting devices. Arboricultural Journal 28:165−181.
DOI: https://doi.org/10.1080/03071375.2005.9747417
Google Scholar
Kraus-Galińska B, Rojek A. K, Wojnarowska M., 2008. Inwentaryzacja zieleni z waloryzacją. Teren sportowo – rekreacyjny Dzielnicy Rembertów Warszawa ul. Czwartaków Działka nr ew. 13/13−09−10. ABIES.: 12- 13.
Google Scholar
Luley C.L. 2005. Wood decay fungi common to living urban trees in the northeast and central United States. Urban Forestry LLC, Naples, NY.
Google Scholar
Majdecki L., 1980– 1986. Tabela wiekowa drzew. Rkps, Oddział Architektury Krajobrazu SGGW, Warszawa.
Google Scholar
Mattheck C., Bethge K., Weber K. 2015. The Body Language of Trees. Encyclopedia of Visual Tree Assessment. Karlsruhe Institute of Technology –Campus North: 404−405.
Google Scholar
Nicolotti G., Socco L.V., Martinis R., Godio A. Sambuelli L. 2003. Application and comparison of three tomographic techniques for detection of decay in trees. Journal of Arboriculture 29: 66−77.
DOI: https://doi.org/10.48044/jauf.2003.009
Google Scholar
Pokorny J. 2003. Urban tree risks management: A community guide to program design and implementation. NA-TP-03−03. USDA Forest Service, Northeastern Area, State and Private Forestry, St. Paul, MN.
Google Scholar
Rabe C. Ferner D., Fink S., Schwarze F. W. M. R. 2004. Detection of decay in trees with stress waves and interpretation of acoustic tomograms. Arboric. J. 28: 3−19.
DOI: https://doi.org/10.1080/03071375.2004.9747399
Google Scholar
Siewniak M. 1988. Ochrona drzew pomnikowych Komunikaty Dendrologiczne 7: 1−15.
Google Scholar
Siewniak M., 1990. Gospodarka drzewostanem w założeniach parkowo-ogrodowych Komunikaty Dendrologiczne 16: 4−14.
Google Scholar
Siewniak M., Bobek W. 2010. Zagrożenie ludzi i mienia w parkach, metody określania stanu statycznego drzew. Kurier Konserwatorski 8: 13−17.
Google Scholar
Siewniak M., Bobek W. 2010. Aleje historyczne – dobre przykłady: Aleja 3 Maja w Krakowie i Aleja NMP w Częstochowie. Kurier Konserwatorski 8:5−12.
Google Scholar
Siewniak M., Siewniak M., Banzhaf A. 1991. Problemy rekonstrukcji alei w ogrodach zabytkowych na przykładzie centralnej alei w Mosznej: 3−5.
Google Scholar
Suchocka M. 2012. Zalety i ograniczenia stosowania wizualnej metody oceny drzew (VTA) jako odpowiedź na problemy związane z zagrożeniami powodowanymi przez drzewa miejskie. Człowiek i Środowisko 36 (1−2): 97−110.
Google Scholar
Szczepanowska 2001. Drzewa w mieście. Hortpress Sp. z o.o., Warszawa.
Google Scholar
Szczepanowska H.B., Szmigiel-Franz A., Tyszko-Chmielowiec P., Witkoś K., Ziemiańska M., 2012. Aleje. Podręcznik użytkownika jak dbać o drzewa, żeby nam służyły? Drogi dla natury. Wrocław: 9−10, 146.
DOI: https://doi.org/10.21697/seb.2012.10.1.01
Google Scholar
Wang X., Allison R.B. 2008. Decay detection in red oak trees using a combination of visual inspection, acoustic testing, and resistance microdrilling. Arboriculture & Urban Forestry 34(1): 1−4.
Google Scholar
Wang X., Allison R.B. Wang L., Ross R.J. 2007. Acoustic tomography for decay detection in red oak trees. Research Paper FPL-RP-642. Madison WI:U.S. Department of Agriculture, Forest Service, Forest Products Laboratory: 1−7.
Google Scholar
Wilcox W. W. 1988. Detection of early stages of wood decay with ultrasonic pulse velocity. For. Pro. J. 38: 5.
Google Scholar
Witkoś K. (red.) 2012. Aleje – podręcznik użytkownika. Jak dbać o drzewa, żeby nam służyły? Fundacja EkoRozwoju, Wrocław.
Google Scholar
Autorzy
Wojciech DurlakZakład Roślin Ozdobnych i Dendrologii, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Polska
Autorzy
Margot DudkiewiczKatedra Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Polska
Autorzy
Krystyna PudelskaKatedra Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Polska
Autorzy
Marek DąbskiKatedra Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Polska
Statystyki
Abstract views: 155PDF downloads: 216