Inżynierska racjonalność a społeczna podmiotowość w procesie inwestycyjnym
Maciej Borsa
Wydział Architektury, Budownictwa i Sztuk Stosowanych, Wyższa Szkoła Techniczna w Katowicach (Polska)
Magdalena Belof
Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska (Polska)
Przemysław Malczewski
Instytut Rozwoju Terytorialnego (Polska)
Abstrakt
Pogłębianie demokracji powoduje komplikowanie procedur, co jest szczególnie widoczne w sferze planowania przestrzennego. Potwierdza to pośrednio znaną opinię Winstona Churchilla, że „demokracja jest bardzo złym ustrojem, jednak do tej pory nie wymyślono niczego lepszego”. Praktycznym rozwiązaniem dla pokonania konfliktów związanych z realizacją inwestycji wydawały się specustawy, wprowadzane w Polsce od 2003 r. Dopóki dotyczyły rozwiązań w sposób oczywisty realizujących cele społeczne, cieszyły się uznaniem. Jednak wprowadzane przez nie ułatwienia tak bardzo spodobały się inwestorom, szczególnie gestorom publicznych sieci infrastruktury, że stworzyły pokusę zastosowania ich do realizacji inwestycji wcale nie „oczywistych”, z pominięciem debaty publicznej. Tym samym kryteria technokratyczne zaczęły dominować nad społecznymi, co z punktu widzenia stopnia i perspektyw naszego rozwoju cywilizacyjnego jest niewłaściwe i prowadzi do ujawniania konfliktów, których można uniknąć, traktując społeczeństwo w sposób podmiotowy. Już od lat 80. XX w. w teorii planowania wykazywano wyższość racjonalności uwzględniającej czynnik komunikacji międzyludzkiej i dialogu pomiędzy władzami i ekspertami a tymi, którzy są podmiotem planowania nad racjonalnością instrumentalną, która odnosi się wyłącznie do kwestii organizacyjno-technicznych, gdzie cele ustanawiane są odgórnie. Artykuł dotyczy rozważań nad niebezpieczną próbą powrotu w Polsce do modelu opartego o racjonalność instrumentalną, czego dowodem są specustawy, oraz konsekwencji, jakie ta próba niesie.
Słowa kluczowe:
planowanie racjonalne, planowanie przestrzenne, partycypacja społeczna, specustawa, teoria planowaniaBibliografia
Belof M. 2013: Teoria a praktyka planowania regionalnego. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej.
Google Scholar
Belof M., Borsa M., 2015: „Planning for Real” po drabinie partycypacji społecznej, w: Przegląd Urbanistyczny tom IX, Towarzystwo Urbanistów Polskich, Warszawa, s. 64−65
Google Scholar
Błońska B. 2014: Specustawy jako źródła szczególnych regulacji administracyjnoprawnych – na przykładzie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji w zakresie dróg publicznych [w:] red.. Bałucki, M. Górzyńska T Źródła prawa administracyjnego a ochrona wolności i praw obywateli, red. Błachucki M. i Górzska T. NSA. Warszawa, s. 97−107.
Google Scholar
Borsa M., 2017: Współdziałanie w recyklingu przestrzeni, w: Przegląd komunalny (w druku)
Google Scholar
Borsa M., 2016: Równowaga i partnerstwa w kształtowaniu przestrzeni, autoreferat habilitacyjny na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej, [cytat: s. 47−48]
Google Scholar
Borsa M., 2014: Rola partycypacji społecznej w lokalnym planowaniu przestrzennym, w: Problemy planistyczne wiosna 2014, Oficyna Wydawnicza ZOIU, Wrocław, s. 99−111
Google Scholar
Buczyński A., 2011: Specustawowy zawrót głowy. Zielone Mazowsze. http://zm.org.pl/?a=specustawy-112 [dostęp: 01.12.2017]
Google Scholar
Cieszkowski Z., 2017: Analiza dotychczasowych prób lokalizacji elektroenergetycznej linii przesyłowej 400 kV Kozienice–Ołtarzew. MAZOWSZE Studia Regionalne nr 23/2017 s. 83−103.
DOI: https://doi.org/10.21858/msr.23.06
Google Scholar
Federczyk W., 2017: Problem ochrony drzew i krzewów w specustawach. Prace Studialne Warszawskiego Seminarium Aksjologii Administracji. Tom V Ochrona środowiska a działalność inwestycyjna. Aspekty prawne, 61−72.
Google Scholar
Franciszek, 2015: Laudato si’, Encyklika Ojca Świętego, Libreria Editrice Vaticana
Google Scholar
Hackiewicz M., 2011:Społeczne i prawne aspekty konfliktów na tle zagospodarowania przestrzennego na przykładzie budowy obwodnicy Milanówka i Grodziska Mazowieckiego. MAZOWSZE Studia Regionalne nr 6/2011 s. 123−148.
Google Scholar
Jaśkowska M. 2014: Atomizacja procedury administracyjnej a tworzenie specustaw inwestycyjnych. [w:] Źródła praw administracyjnego a ochrona wolności i praw obywateli, red. Błachucki M. i Górzska T. NSA. Warszawa, s. 70−96.
Google Scholar
Łubecki J., 2015: Realizacja strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych – czyli co i komu da specustawa przesyłowa? Nowa Energia nr 5−6/2015
Google Scholar
Trembecka A., 2011: Nabywanie nieruchomości pod drogi przez podmioty cywilnoprawne w trybie specustawy drogowej. Geodeta – Magazyn Geoinformacyjny nr 11 (198), 39−42
Google Scholar
Pogorzelski K., 2010: Złowroga tradycja specustaw. Instytut Misesa. http://mises.pl/blog/2010/06/13/karol-pogorzelski-zwlowroga-tradycja-specustaw/ [dostęp: 01.12.2017]
Google Scholar
Problemy w dziedzinie planowania przestrzennego – materiał informacyjny na posiedzenie Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej w dniu 11 maja 2016 r. Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa.
Google Scholar
Ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych z dnia 10 kwietnia 2003 r. Dz.U. z 2015 r. poz. 2031, oraz z 2016 r. poz. 1250.
Google Scholar
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. Dz.U. 2017.0.1073 tekst jednolity.
Google Scholar
Ustawa o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu w Świnoujścu z dnia 24 kwietnia 2009 r. Dz.U. z 2009 r. nr 84 poz. 79.
Google Scholar
Autorzy
Maciej BorsaWydział Architektury, Budownictwa i Sztuk Stosowanych, Wyższa Szkoła Techniczna w Katowicach Polska
Autorzy
Magdalena BelofWydział Architektury, Politechnika Wrocławska Polska
Autorzy
Przemysław MalczewskiInstytut Rozwoju Terytorialnego Polska
Statystyki
Abstract views: 128PDF downloads: 145
