Wpływ architektury i urbanistyki na psychikę jako metoda zapobiegania przestępstwom

Michał Skorupski


Instytut Psychologii Stosowanej, Uniwersytet Jagielloński (Polska)

Joanna Jabłońska


Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska (Polska)

Abstrakt

Ponad połowa populacji świata żyje obecnie w miastach, gdzie gęsta zabudowa otacza jednostkę i sprawia, że architektura staje się nieodłącznym elementem jej życia. Pomimo, że wpływ architektury i urbanistyki na funkcjonowanie i psychikę człowieka wydaje się być oczywisty, badania na ten temat zaczęto prowadzić zaledwie ponad pół wieku temu. Stąd, niniejszy artykuł poświęcono prezentacji wiadomości na temat relacji pomiędzy sposobem kształtowania planów zagospodarowania terenu i budynków, a bezpieczeństwem i komfortem mieszkańców miast. Skoncentrowano się na aspekcie gęstości i wysokości zabudowy, rozwiązaniach zieleni miejskiej i sposobach urządzania przestrzeni, nakierowanych na poprawę i humanizację warunków mieszkaniowych, celem dbałości o psychikę oraz zdrowie fizyczne mieszkańców miast.


Słowa kluczowe:

psychologia w architekturze, psychologia architektury, człowiek a budynek, człowiek a urbanistyka, współczesna psychologia, współczesna architektura

Fiałkowski W. (1981). Siedmiu architektów XX wieku. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza.
  Google Scholar

Zhu R., Meyer-Levy J. (2007). The Influence of Ceiling Height: The Effect of Priming on the Type of Processing That People Use. Joural of Consumer Research, 34.
  Google Scholar

Mehta R., Zhu R. (2009). Blue or red? Exploring the effect of color on cognitive task performances. Science, 323.
DOI: https://doi.org/10.1126/science.1169144   Google Scholar

Gifford R. (2007). The Consequences of Living in High-Rise Buildings. Architectural Science Review, 50.
DOI: https://doi.org/10.3763/asre.2007.5002   Google Scholar

Newman O. (1975). Reactions to the “defensible space” study and some further findings. International Journal of Mental Health, 4.
DOI: https://doi.org/10.1080/00207411.1975.11448692   Google Scholar

Smith J. (2000) The space of local control in the devolution of US public housing policy. Geografiska Annaler, 83.
  Google Scholar

Sommer R. (1987) Crime and vandalism in university residence halls: a confirmation of defensible space theory. Journal of environmental psychology, 7.
DOI: https://doi.org/10.1016/S0272-4944(87)80041-5   Google Scholar

Thani S.K.S.O., Hashim H.M., Ismail W.H.W. (2016) Surveillance by Design: Assessment using principles of Crime Prevention through Environmental Design (CPTED) in urban parks. Procedia – Social and Behavioral Sciences 234. (s. 506−516).
DOI: https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2016.10.269   Google Scholar

Katyal N.K. (2002). Architecture as crime control. Yale Law Journal, 111.
DOI: https://doi.org/10.2307/797618   Google Scholar

Sherman L.W. (1995) Hot spots of crime and criminal careers of places. W: Eck J.E., Weisburd D. Crime and Place: Crime Prevention Studies. (s. 35−52)
  Google Scholar

Newman O. (1996). Creating Defensible Space.
  Google Scholar

Donelly P.G. (2010). Newman Oscar: Defensible Space Theory. Sociology, Anthropology, and Social Work Faculty Publications, 30.
DOI: https://doi.org/10.4135/9781412959193.n185   Google Scholar

Lidwell W., Holden K. (2003). Universal Principles of Design. Beverly: Rockport Publishers. (s 71−72).
  Google Scholar

Caplan J.M., Keneddy L.W. (2010). Risk Terrain Modeling Manual.
  Google Scholar

Caplan J.M., Kennedy L.W., Barnum J.D., Piza E.L. (2017). Crime in Context: Utilizing Risk Terrain Modeling and Conjunctive Analysis of Case Configurations to Explore the Dynamics of Criminogenic Behavior Settings. Journal of Contemporary Criminal Justice, 2 (33).
DOI: https://doi.org/10.1177/1043986216688814   Google Scholar

Caplan J.M., Kennedy L.W., Piza E.L. (2015). A Multi-jurisdictional Test of Risk Terrain Modeling and a Place-based Evaluation of Environmental Risk-Based Patrol Deployment Strategies [online]. Rutgers University. Dostęp: http://www.rutgerscps.org/uploads/2/7/3/7/27370595/nij6city_resultsexecsum_final.pdf(29.12.2017).
  Google Scholar

Kennedy L.W., Caplan J.M., Piza E.L. (2015). Conjunctive Analysis Report: 2012 Shootings in Chicago, IL [online].Rutgers University. Dostęp: http://www.rutgerscps.org/uploads/2/7/3/7/27370595/cpd_conjanalysis.pdf (28.04.2018).
  Google Scholar

Zavorski R.W., Lapidus G.D., Lerer T.J, Burke G., Banco L. (1999). Evaluating the impact of a street barrier on urban crime. Injury Prevention, 5.
  Google Scholar

Kamin B. (2015). Architect Jeanne Gang’s vision expands from the skyscraper to the police station [online]. Chicago Tribune. Dostęp: http://www.chicagotribune.com/entertainment/ct-jeanne-gang-architecture-polis-station-ae-1115−20151113-story.html (28.04.2018).
  Google Scholar

Strona internetowa pracowni projektowej Studio Gang. Dostęp: http://studiogang.com/project/polis-station (26.04.2018).
  Google Scholar

Marklund J., Ahrberg S. (2017) Evaluation of an area in Sweden using Crime Prevention Through Environmental Design (CPTED). Źródło – strona internetowa Mid Sweden University (dostęp 2.02.2018) https://miun.diva-portal.org/smash/get/diva2:1153996/FULLTEXT01.pdf
  Google Scholar

Winstanley T (2011) AD Classics: Trellick Tower / Erno Goldfinger Archdaily [online]. Dostęp: https://www.archdaily.com/151227/ad-classics-trellick-tower-erno-goldfinger (10.06.2018)
  Google Scholar

Whitzman C. (2001) Social Infrastructure in Tall Buildings: A Tale of Two Towers. CTBUH Research Paper, Melbourne: CTBUH
DOI: https://doi.org/10.4324/NOE0415232418.ch3   Google Scholar


Opublikowane
2018-10-28

Cited By / Share

Skorupski, M., & Jabłońska, J. (2018). Wpływ architektury i urbanistyki na psychikę jako metoda zapobiegania przestępstwom. Teka Komisji Architektury, Urbanistyki I Studiów Krajobrazowych, 14(3), 7–14. https://doi.org/10.35784/teka.1794

Autorzy

Michał Skorupski 

Instytut Psychologii Stosowanej, Uniwersytet Jagielloński Polska

Autorzy

Joanna Jabłońska 

Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska Polska

Statystyki

Abstract views: 322
PDF downloads: 303