Dom Ludowy w Nałęczowie jako przykład architektury społecznej początku XX wieku

Kamila Lucyna Boguszewska

k.boguszewska@pollub.pl
Katedra Architektury Współczesnej, Wydział Budownictwa i Architektury, Politechnika Lubelska (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-1513-2490

Abstrakt

Jednym z bardziej interesujących obiektów, które miały poprawić jakość kształcenia najbiedniejszych warstw społecznych były domy ludowe. Ich szczególna popularność datowana na koniec wieku XIX i pierwszą połowę XX wieku znalazła swoje odzwierciedlenie w realizacji Domu Ludowego w Nałęczowie, który oparty na najlepszych wzorcach, stanowić miał przykład realizacji nowego - postępowego społeczeństwa. Artykuł prezentuje założenia programowe oraz „zasady” zakładania tego typu obiektów przez lokalne społeczności na tle działań podejmowanych w trudnym kontekście społeczno – politycznym ziem zaboru rosyjskiego. Szczegółowej analizie poddane zostały losy, zasady funkcjonowania oraz architektura Domu Ludowego w Nałęczowie będącego przykładem obiektu nieszablonowego utrzymanego w stylu narodowym.


Słowa kluczowe:

dom ludowy, Nałęczów, styl narodowy

Archiwum Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Lublinie, A. Sikora-Terlecka, Dom Ludowy,1996, p. 4518.
  Google Scholar

Babinicz Witucka J., Krótka historia nałęczowskiej herbaciarni, Głos Nałęczowa magazine, p. 18−19.
  Google Scholar

Babinicz Witucka J., Nałęczów w czasie I wojny światowe wybrane wydarzenia, in: Pamięć wielkiej wojny, Budzyński W., Pogadanki wzorowe znaczenie domów ludowych, Wydawnictwo Szkółek Rolniczych C.T.R. w Królestwie Polskim, 1918.
  Google Scholar

Budzyński W., Znaczenie domów ludowych, pogadanki wzorowe, Warszawa: Z.K.R., 1918 ([Warszawa]: Druk. “Gazety Rolniczej”).
  Google Scholar

Bujwidowa K., Domy ludowe, Wydawnictwo Krytyka, Kraków 1903.
  Google Scholar

Elaszuk A., Czego nas uczono i jak żyliśmy w Szkole Rolniczej w Nałęczowie, Odczyt sprawozdawczy na ogólnem zebraniu Włodawskiego towarzystwa Rolniczego w Sosnowicy, Warszawa p. 7.
  Google Scholar

Gliksman I., Domy ludowe ich organizacja i znaczenie dla rozwoju kultury narodowej, Warszawa 1923.
  Google Scholar

Heymann Ł., Co i jak zbudowano w Nałęczowie miedzy wojennym czyli dzień powszedni architektury ówczesnej, Miedzy wschodem a zachodem część III kultura artystyczna pod redakcją Tadeusz Chrzanowskiego, Lublin 1992, Lubelskie Towarzystwo Naukowe.
  Google Scholar

Iskrzycka I., Z dziejów Towarzystwa pod nazwą „Muzeum Lubelskie”, studia i Materiały Lubelskie, 1968, vol. 8, p. 24, after: Lublinianin of 16.09.1907, no. 58.
  Google Scholar

Kosmowska W., Domy ludowe u obcych i u nas, Warszawa; Lublin: Wydawnictwo M. Arcta, 1918 (Warszawa: Druk. M. Arcta).
  Google Scholar

Kosmowska W., Towarzystwo szkoły ludowej w Galicji z cyklu drogi do oświaty, Wydawnictwo M. Arcta w Warszawie, 1918.
  Google Scholar

Kurcjusz A., Znaczenie Domów Ludowych w Polsce w dobie obecnej, Warszawa 1927.
  Google Scholar

Łoza S., Architekci i budowniczowie w Polsce, Warszawa Budownictwo i Architektura, 1954.
  Google Scholar

Nałęczów zdrojowisko i letnisko sezon 1928/1929, Wydawnictwo Komisji Zdrojowej w Nałęczowie.
  Google Scholar

Posner S., Domy Ludowe w Belgii, Wydawnictwo Krytyka, Kraków, 1907.
  Google Scholar

Przegaliński A., W kręgu Stanisława Śliwińskiego i nałęczowskiej oświaty rolniczej na przełomie XIX i XX wieku, Rocznik Lubelski 35, 2009.
  Google Scholar

Sosiński W., Jak zakładać dom ludowy i prowadzić towarzystwo domu ludowego wskazówki organizacyjne, Centralny Związek Kółek Rolniczych, Komisja Domów Ludowych, Warszawa 1925.
  Google Scholar

Tarka M., Dzieje Nałęczowa, Towarzystwo Przyjaciół Nałęczowa, Nałęczów 1989.
  Google Scholar


Opublikowane
2020-06-30

Cited By / Share

Boguszewska, K. L. (2020). Dom Ludowy w Nałęczowie jako przykład architektury społecznej początku XX wieku. Teka Komisji Architektury, Urbanistyki I Studiów Krajobrazowych, 16(2), 57–67. https://doi.org/10.35784/teka.2329

Autorzy

Kamila Lucyna Boguszewska 
k.boguszewska@pollub.pl
Katedra Architektury Współczesnej, Wydział Budownictwa i Architektury, Politechnika Lubelska Polska
https://orcid.org/0000-0002-1513-2490

Statystyki

Abstract views: 177
PDF downloads: 235