Fort Bema (P-Parysów) w Warszawie – adaptacja do funkcji rekreacji miejskiej
Piotr Gleń
p.glen@pollub.plKatedra Architektury Współczesnej, Wydział Budownictwa i Architektury. Politechnika Lubelska, Wydział Budownictwa i Architektury, (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-2975-408X
Cezary Głuszek
Pracownia Ochrony i Konserwacji Zabytków, Zakład Dziedzictwa Architektonicznego i Sztuki, Wydział Architektury, Politechnika Warszawska (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-5774-413X
Abstrakt
Niniejszy artykuł zajmuje się ideą synergicznej integracji dziedzictwa architektonicznego i przyrodniczego – na przykładzie obiektu pofortecznego. Przekształcenia zabytków zlokalizowanych w ścisłej zabudowie miejskiej stają się konieczne – ze względu na ich atrakcyjność turystyczną, poznawczą i historyczną. Obiekty architecture militaris nie mogą obecnie kontynuować swojego pierwotnego przeznaczenia. Aby obiekt mógł funkcjonować we współczesnych realiach konieczne jest nadanie mu współczesnych funkcji – co staje się warunkiem sine qua non ich zachowania i ochrony. Przesądzone tym samym jest wprowadzanie współczesnych uzupełnień historycznych struktur. Problem pojawia się w porozumieniu pomiędzy interesami użytkownika, inwestora a wymogami jakim musi sprostać projektant. Dodatkowym czynnikiem składowym całego procesu adaptacji/rewaloryzacji stają się również aspekty związane z dyskusją na temat możliwości dopuszczalnych zmian, przekształceń zgodnie z ewolucją myśli konserwatorskiej. Badania skoncentrowano na kwerendzie archiwalnej dotychczasowych opracowań konserwatorskich oraz wizji lokalnej terenu w celu weryfikacji stanu obiektu i stopnia/zakresu dokonanych prac adaptacyjnych. Na przykładzie Fortu Bema gdzie został zrealizowany program funkcjonalny dotyczący adaptacji fortu na przestrzeń wypoczynku i rekreacji miejskiej autorzy tekstu przedstawili skuteczne działania projektowo-konserwatorskie. W konkluzji postawiono hipotezę, że taki kierunek działań mógłby być zastosowany również w zespołach pofortecznych zlokalizowanych na obszarach o mniejszym stopniu zurbanizowania np. w Twierdzy Dęblin.
Słowa kluczowe:
fortyfikacja, dziedzictwo, architektura militarna, adaptacja, Twierdza WarszawaBibliografia
E. Stach, „Krakow Fortress and Fortress Cultural Parks – Opportunities and Threats”, Archit. Kraj., t. 4, s. 18−29, sty. 2013.
Google Scholar
A. Popis i J. Kwiatkowska-Malina, „Zabudowa cennych obszarów przyrodniczych w strukturze miasta w wyniku braku miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego Urbanization of Valuable Natural Areas within the City Structure as a Result of Lack of Local Spatial Development Plans”, Stud. KPZK 2011 No 142, 2011, Dostęp: lis. 08, 2021. [Online]. Dostępne na: https://journals.pan.pl/dlibra/publication/111410/edition/96682.
Google Scholar
W. Pokojska, Urban exploring – city – heritage – identity. Kraków : Jagiellonian University Press, 2015. Dostęp: lis. 08, 2021. [Online]. Dostępne na: https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/18406.
Google Scholar
P. Molski, „Adaptacja – formy i uwarunkowania”, w Adaptacja obiektów zabytkowych do współczesnych funkcji użytkowych, Warszawa – Lublin: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, 2009, s. 87−98. [Online]. Dostępne na: https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/35936326/adaptacja-with-cover-page-v2.pdf?Expires=1636210399&Signature=BCt0AsZbC2zUYitLGouAEbvo1SD1-7CTeJ3-VdjDWIPb7-0~v6qKa51NDDZHQcvE4S2jXoOkenHYeTnjjHNemSb0Yc5NlU0dnXIC3xD3adfUXzca9UmiVUTfUN7cvYhP1rHxLXdd0dh927jJtvKa6Y5DpihDRFqJbjXFMo9iEJmr4O~NK-d2ORD-GUzNSkGvEHS42PsgJzgkP2Rj~rXRP3hh6apXWtL0sTLONW~TrV2oXmrh3a92vzhlFxVUBXEwaxl-oubSL3sDpTelU9f8PujX7oMD1ff1qBLTiaEP~5IBryXPY6s1e-7dftZSf26k5NcnNm~dW8kLyQgzwMGkQw__&Key-Pair-Id=APKAJLOHF5GGSLRBV4ZA.
Google Scholar
M. Ciski i K. Rzasa, „Cultural Parks in the Spatial Planning System in Poland”, w 2018 Baltic Geodetic Congress (BGC Geomatics), cze. 2018, s. 145−149, doi: 10.1109/BGC-Geomatics.2018.00033.
DOI: https://doi.org/10.1109/BGC-Geomatics.2018.00033
Google Scholar
I. Lipińska, „Turystyka dziedzictwa kulturowego – wybrane aspekty ochrony prawnej parku kulturowego”, Tur. Kult., t. 3, nr 0, Art. nr 0, mar. 2011.
Google Scholar
K. Pałubska, „Tereny XIX-wiecznej Twierdzy Warszawa jako elementy struktury rekreacyjnej miasta”, Monografia, Department of Preservation of Historical Buildings and Monuments, Warszawa 2009. Dostęp: grudz. 02, 2021. [Online]. Dostępne na: https://repo.pw.edu.pl/info/phd/WUT286645/.
Google Scholar
E. Wojtoń, „Nowa funkcja w starych murach – rewitalizacja terenów fortecznych jako szansa na rozwój i promocję na wybranych przykładach”, Probl. Rozw. Miast, nr 4, s. 77−91, 2012.
Google Scholar
C. Głuszek, „The valuation of the wall-earth fortress facilities – background of the problem”, Archit. ISSN 1429−7507, 2018, doi: 10.5277/ARC180407.
Google Scholar
P. Molski, „Ochrona i zagospodarowanie wybranych zespołów fortyfikacji nowszej w Polsce”, Pr. Nauk. Politech. Warsz. Ser. Archit., t. nr 3, s. 3−132, 2007.
Google Scholar
M. Górski, „Konserwatorskie zasady adaptacji dzieł obronnych fortyfikacji nowszej w kontekście funkcji dydaktycznej zabytku”, w Adaptacja obiektów zabytkowych do współczesnych funkcji użytkowych, Warszawa – Lublin: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, 2009, s. 29−42. [Online]. Dostępne na: https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/35936326/adaptacja-with-cover-page-v2.pdf?Expires=1636210399&Signature=BCt0AsZbC2zUYitLGouAEbvo1SD1-7CTeJ3-VdjDWIPb7-0~v6qKa51NDDZHQcvE4S2jXoOkenHYeTnjjHNemSb0Yc5NlU0dnXIC3xD3adfUXzca9UmiVUTfUN7cvYhP1rHxLXdd0dh927jJtvKa6Y5DpihDRFqJbjXFMo9iEJmr4O~NK-d2ORD-GUzNSkGvEHS42PsgJzgkP2Rj~rXRP3hh6apXWtL0sTLONW~TrV2oXmrh3a92vzhlFxVUBXEwaxl-oubSL3sDpTelU9f8PujX7oMD1ff1qBLTiaEP~5IBryXPY6s1e-7dftZSf26k5NcnNm~dW8kLyQgzwMGkQw__&Key-Pair-Id=APKAJLOHF5GGSLRBV4ZA.
Google Scholar
A. Różańska i M. Kaczyńska, „Fort Bema w Warszawie – jako przykład zagospodarowania zabytkowego obiektu militarnego”, Archit. Kraj., t. nr 3, 2011, Dostęp: lis. 06, 2021. [Online]. Dostępne na: http://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-article-BAR8-0016-0012.
Google Scholar
C. Głuszek, „Fortyfikacje twierdzy Warszawa jako przedmiot ochrony konserwatorskiej, wartości zabytkowe”, w Zespół XIX-wiecznych fortyfikacji Twierdza Warszawa: konsultacje i założenia do projektu planu ochrony parku kulturowego zespołu XIX-wiecznych fortyfikacji Twierdzy Warszawa, Miasto Stołeczne Warszawa, 2009, s. 11−15.
Google Scholar
K. Pałubska, Zespół XIX-wiecznych fortyfikacji Twierdza Warszawa: konsultacje i założenia do projektu planu ochrony parku kulturowego zespołu XIX-wiecznych fortyfikacji Twierdzy Warszawa. Miasto Stołeczne Warszawa, 2009.
Google Scholar
L. Królikowski, Twierdza „Warszawa”, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1994.
Google Scholar
J. Wronkowska, „Pozawzrokowe doświadczanie przestrzeni a problem deprywacji sensorycznej współczesnego środowiska zurbanizowanego”, Architectus, nr 2(58), s. 147−162, 2019, doi: 10.5277/arc190212.
Google Scholar
Autorzy
Piotr Gleńp.glen@pollub.pl
Katedra Architektury Współczesnej, Wydział Budownictwa i Architektury. Politechnika Lubelska, Wydział Budownictwa i Architektury, Polska
https://orcid.org/0000-0002-2975-408X
Autorzy
Cezary GłuszekPracownia Ochrony i Konserwacji Zabytków, Zakład Dziedzictwa Architektonicznego i Sztuki, Wydział Architektury, Politechnika Warszawska Polska
https://orcid.org/0000-0001-5774-413X
Statystyki
Abstract views: 220PDF downloads: 190
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
