Neony w przestrzeni miejskiej, wczoraj i dziś. Studium przypadku na przykładzie Lublina
Agnieszka Chęć-Małyszek
a.chec-malyszek@pollub.plKatedra Architektury, Urbanistyki i Planowania Przestrzennego, Wydział Budownictwa i Architektury, Politechnika Lubelska (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-6004-0635
Abstrakt
W okresie PRL-u neony były czymś, czym Polska mogła się pochwalić. Wówczas ulice tonęły w świetlistej reklamie, obok której nie sposób było przejść obojętnie. Ostatnie lata przyniosły fatalną, jakość reklamy miejskiej a panująca w tym zakresie samowola, przyczyniła się do degeneracji przestrzeni miast. Kolorowe neony niegdyś dominowały na polskich ulicach, stanowiąc wzorowy przykład reklamy, której wpływ miał zasadnicze znaczenie w odbiorze przestrzeni miejskiej. Obecnie neony uważane są za dzieła sztuki, i najcenniejszy dorobek polskiego, designu XX wieku, który głównie możemy podziwiać dziś w muzeach. W ostatnim dziesięcioleciu przypomniano sobie o ich istnieniu i podjęto działania polegające na ich ratowaniu i ponownego umieszczania w przestrzeni miejskiej. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na niezwykłą wartość neonów, jako istotnego elementu budującego przestrzeń miejską oraz podkreślenia ich funkcji artystycznych i społecznych. Podjęte badania objęły materiał dotyczący neonów z czasów PRL-u jak również tych nowo projektowanych na przykładzie miasta Lublina.
Słowa kluczowe:
przestrzeń miejsca, neony, reklama świetlna, designBibliografia
https://pl.wikipedia.org/wiki/Neon_(reklama),
Google Scholar
Sural, A., Warszawskie neony (Sztuki Wizualne). Available online: https://culture.pl/pl/artykul/warszawskie-neony, [accessed: 16. 05. 2014].
Google Scholar
Mruk, J., Od Berlina do Szanghaju. Neony w Warszawie po II wojnie światowej. Available online: https://www.historiaposzukaj.pl/wiedza,historiomat,1293,historiomat_neony_w_warszawie.html.
Google Scholar
Molecki, B., Neony Dworca Głównego we Wrocławiu, „Świat Kolei” no 12/2010, p. 36−37.
Google Scholar
Szlachetka, M., Lubelskie neony w czasach PRL. Piękny i niezapomniany jaśnie pan neon, Available online: https://kurierlubelski.pl/lubelskie-neony-w-czasach-prl-piekny-i-niezapomniany-jasnie-pan-neon/ar/8111405 [accessed: 20. 09. 2015].
Google Scholar
https://pl.wikipedia.org/wiki/Luminofor.
Google Scholar
M. Szlachetka, Lubelskie neony w czasach PRL. Piękny i niezapomniany jaśnie pan neon. Available online: https://kurierlubelski.pl/lubelskie-neony-w-czasach-prl-piekny-i-niezapomniany-jasnie-pan-neon/ar/8111405 [20.09.2015].
Google Scholar
DeBord, S., & Grade, V.A.I., Neon & Luminescence: The Illuminated Meme, Charlotte Teacher Institute.
Google Scholar
Jaworski, A., Language Ideologies in the Text-Based Art of Xu Bing: Implications for Language Policy and Planning. In: Tollefson, J.W., Pérez-Milans, M. (Eds.), The Oxford Handbook of Language Policy and Planning. Oxford University Press, Oxford 2018, pp. 677−703.
Google Scholar
Kwok, S.H., Hong Kong Neon Sign Artworks — Vol. 1 Restaurant. 2021.
Google Scholar
Theng, A.J., Precarity and Enterprising Selves: The Resemiotization of Neon Language Objects. Discourse, Context & Media, 39(3):100462, 2021.
Google Scholar
Hall, P.A., Of neon, road signs, and head shapes: A case for generative criticism. In The Routledge Companion to Criticality in Art, Architecture, and Design (pp. 315−329). Routledge 2018.
Google Scholar
Kane, C.L., Neon visions: from techno-optimism to urban vice. Visual Communication, 1470357220912457. [accessed: 09. 06.2020].
Google Scholar
Jagodziński, Z.K., The only such Museum in Poland – the Neon Museum. Muzealnictwo, 2013, 54, 146−151.
Google Scholar
Balcerzak, A., “The Charm of the PRL”. Memory Culture, (Post) Socialist Nostalgia and Historical Tourism in Poland. Slovak Ethnology/Slovensky Narodopis 2021, 69(2).
Google Scholar
Ribbat, C., Tomorrow’s Neon: A History Retrieved from. Available online: https://www.neonsigns.hk/neon-in-visual-culture/tomorrows-neon-a-history/?langen; [accessed: 30.07.2013].
Google Scholar
Lou, J.J., Shop sign as monument. Linguistic Retrieved from Landscape 2 (3), 2016, s. 211−222.
Google Scholar
Stern, R., The new let there be neon. ST Publications, Cincinnati 1996.
Google Scholar
Bretan, J., The Story of Warsaw’s Love Affair with Neon; Available online: https://theculturetrip.com/europe/poland/articles/the-story-of-warsaws-love-affair-with-neon/, [accesed:18.11.2019].
Google Scholar
Maciejewska K., Neony PRL: rozbłyski w ciemnych czasach. Available online: https://magazif.com/design/neony-reklamowe-stare-neony-prl/, [accessed: 21.06.2018].
Google Scholar
Lublin Wojciecha Turżyńskiego – Krakowskie Przedmieście i Plac Litewski; Available online: https://teatrnn.pl/lublin1918-2018/lublin-wojciecha-turzanskiego-krakowskie-przedmiescie/.
Google Scholar
History of the cinema. Available online: https://pl.wikipedia.org/wiki/Kino_Kosmos_w_Lublinie#Lata_2009_.E2.80.93_2012_i_rozbi.C3.B3rka_budynu.
Google Scholar
Szydłowki, J., Dybek A., Neon z kina Kosmos zabłyśnie w Noc Kultury w Lublinie, Available online: http://www.dziennikwschodni.pl/lublin/n,1000009222,neon-z-kina-kosmos-zablysniew-noc-kultury-w-lublinie.html. [accessed: 03.06.2013].
Google Scholar
Wandas, M., Gdzie się podziały lubelskie neony? Available online: https://publicystyka.ngo.pl/gdzie-sie-podzialy-lubelskie-neony [accesed: 28.12.2015].
Google Scholar
Neon Brejdaki, Available online: https://tpienczak.com/studio/neon-brejdaki/.
Google Scholar
Prus, K., Neonowe popiersie greckiego boga Apolla zawisło na Centrum Kultury w Lublinie, Available online: https://www.dziennikwschodni.pl/lublin/nowy-blask-neonowy,n,1000290704.html [accessed: 15.06.2021].
Google Scholar
Kane, C.L. Neon visions: from techno-optimism to urban vice. Visual Communication, 1470357220912457.; 2020. Available online: https://doi.org/10.1177/1470357220912457.
Google Scholar
Autorzy
Agnieszka Chęć-Małyszeka.chec-malyszek@pollub.pl
Katedra Architektury, Urbanistyki i Planowania Przestrzennego, Wydział Budownictwa i Architektury, Politechnika Lubelska Polska
https://orcid.org/0000-0001-6004-0635
Statystyki
Abstract views: 199PDF downloads: 116
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
