Fenomen urbanistyczny Lwowa. Identyfikacja i regeneracja wartościowych zespołów miejskich
Mykola Bevz
m.bevz@pollub.plPolitechnika Lubelska, Katedra Konserwacji Zabytków (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-1513-7045
Abstrakt
Lwów – miasto, posiadające największą liczbę zabytków historyczno-kulturowych w Ukrainie. W architektoniczno-urbanistycznej strukturze miasta wyjątkowo harmonijnie łączą się kompleksy dziedzictwa nieruchomego (zabytki architektury i urbanistyki, zabytki historii, zabytki sztuki monumentalnej, zabytki archeologiczne) oraz ruchomego (zbiory muzealne, ruchome dzieła sztuki w świątyniach, biblioteki i inne). Te cechy podkreśliają konieczność stworzenia systemowego podejscia do ochrony i rozwijania zabytkowego miejskiego kompleksu, zapewniając realizację jego wyjątkowej roli miasta-zabytku. Status zabytku Światowego Dziedzictwa, przyznany miastu ponad dwadzieścia pięc lat temu, powinien stać się najważniejszym czynnikiem w jego rozwoju.
Bogata historia Lwowa wytworzyla w urbanistycznej tkance centrum miasta, kilka unikalnych zespołów architektoniczno-urbanistycznych, które wedlug naszej opinii mają wyjątkowy charakter w skali europejskiej i światowej. Tworzą one zjawisko urbanistycznego fenomenu Lwowa. Wyróżniamy siedem takich kompleksów urbanistycznych i przedstawiamy ich krótkie charakterystyki planistyczno-urbanistyczne. Zaznaczamy ich szczególne cechy fenomenologiczne, podkreślając, że muszą być one brane pod uwagę przy planowaniu prac conserwatorskich, a także w planach rozwoju miasta. Jakiekolwiek przekształcenia takich kompleksów powinny odbywać się wyłącznie na metodologicznych zasadach ochrony, konserwacji i regeneracji wartościowego środowiska architektoniczno-urbanistycznego.
Przedstawiono propozycje uwzględnienia wartościowych cech historycznej struktury urbanistycznej w planach zarządzania zabytkiem UNESCO, programach ochrony dziedzictwa kulturowego oraz różnorodnych specjalistycznych projektach rozwoju struktury centrum miasta.
Instytucje finansujące
Słowa kluczowe:
city center, urban monuments, urban phenomenon, regeneration, World HeritageBibliografia
Atlas, 2014. Atlas ukrainskych istorychnych mist. Tom 1, Lviv. Nauk. Red. M.Kapral. Kyiv, DnVP “Kartografia”, 2014. – 96 s.
Google Scholar
Bevz, M., 1994. Istorychna arkhitektura Lʹvova: zberezhennya – tse, nasampered, vyvchennya // Materialy mizhnarodnoyi narady “Dosvid ta problemy zberezhennya istorychnoyi arkhitekturnoyi spadshchyny“. Lʹviv, 25−26 travnya 1994 r. – Lʹviv. P. 15−21.
Google Scholar
Bevz, Mykola. 2003. The urban phenomenon of Lviv. Its significance for planning the development of the city. Nezalezhnyi kulturolohichnyi czasopys “Ї”. Journal „Ї”, Lviv, No. 29, p. 300−307.
Google Scholar
Case Studies, 2024. Case Studies on the Conservation and Management of Historic Cities. [on-line]: available at: https://whc.unesco.org/en/activities/634/. Date of reference: 11.11.2024.
Google Scholar
DBN 360−92*. Mistobuduvannya. Planuvannya i zabudova misʹkykh i silʹsʹkykh poselen. – Kyiv: Minbudarkhitektury Ukrayiny, 1993. – S. 83
Google Scholar
Developing …, 2014. “Developing Historic Cities: Keys for Understanding and Taking Action. A compilation of case studies on the conservation and management of historic cities”. Printing: UNESCO/CLD. [on-line]. Available at: https://whc.unesco.org/en/activities/634/52. Date of reference: 20.10.2024.
Google Scholar
Fielden, B. M., Jokilehto, J., 1994. Management Guidelines for World Cultural Heritage Sites // Krajobrazy. – N. 3 (15). – Warszawa: Osrodek ochrony zabytkowego krajobrazu. Narodowa instytucja kultury, 1994. – 105 s.;
Google Scholar
Hrynchyshyn, T., 2014. Relihiyni sporudy Lvova (XIII – pochatok XXI st.) // Atlas ukrainskych istorychnych mist, tom 1, Lviv. Nauk. Red. M.Kapral. Kyiv, DnVP “Kartografia”. – S. 3−10.
Google Scholar
Huber, D., 1777. Josepho Daniele de Huber. Hauptstadt Lemberg. 1844. [online] Available at: https://uma.lvivcenter.org/ uk/maps/34493. [Date of reference 15 May 2023].
Google Scholar
IAOP, 2020. Historical and architectural reference plan of Lviv. Scientific and designe documentation. [online] Available at: https://drive.google.com/drive/folders/1VDCjTstrajEupljZmEXUrTRlNsvhvFtD [Date of reference 15 May 2021].
Google Scholar
Jokilehto, J., 2005. The World Heritage List. Filling the Gaps – an Action Plan for the Future. An Icomos study compiled by Jukka Jokilehto. Monuments and sites. XII. ICOMOS. 2005. [on-line] available at: https://www.semanticscholar.org/paper/The-World-Heritage-List%3A-Filling-the-gaps-An-action/48964174cfcab2b4fe0e2a7834d7f315a916b964 date of reference: 9 September 2024.
Google Scholar
Karnauch, N., 2023. 25 rokiv u pereliku svitovoyi kulturnoui spadshchyny: yak UNESCO pratsiuye nad zberezhenniampamiatok u Lvovi. [on-line] available at: https://suspilne.media/lviv/629292−25-rokiv-u-pereliku-svitovoi-kulturnoi-spadsini-ak-unesko-pracue-nad-zberezennam-pamatok-u-lvovi/ [Date of reference 15 september 2024].
Google Scholar
Krakow, 2023. Miasto Krakow. Biuletyn informacji publicznej. Ochrona zabyków. Dotacje na prace konserwatorskie i roboty budowlane przy zabytkach. [on-line] available at: https://www.bip.krakow.pl/?bip_id=1&mmi=3 Date of reference: 12.09.2024.
Google Scholar
Lukomsʹka, N., 1993. Sady ansamblyu Sv. Yura u Lʹvovi // Naukovi zoshyty kafedry restavratsiyi ta rekonstruktsiyi arkhitekturnykh kompleksiv. Novi materialy z doslidzhennya pamyatok arkhitektury ta mistobuduvannya. – DULP. – №1. – s. 51−68.
Google Scholar
Managing …, 2024. Managing Cultural World Heritage (16/11/2013) © UNESCO | World Heritage Centre. [on-line] available at: https://whc.unesco.org/en/managing-cultural-world-heritage/. Date of reference: 04 Oktober 2024.
Google Scholar
Mohytych, R., 1996. Rozvytok kniazhoho Lvova. Halytska Brama. Lviv: Tsentr Europy. – №12. – S. 6−7.
Google Scholar
Mohytych R., Onyshchenko L., Yaremych H. Lʹviv vartyy svitovoho vyznannya // Arkhitekturnyy visnyk. – Lʹviv: 1997. – № 2−3 (3−4). – S. 34−39.
Google Scholar
Pichurko, U., 1989. Lviv. Pichurko, U., Kryvosheyeva, I. and other. Istoryko-architekturna inventaryzaciya zabudovy. Archiv Instytutu “Ukrzachidprojektrestavratsia“.
Google Scholar
Prysiazhnyi, K., 2003. Poluvannia na lviv. Nezalezhnyi kulturolohichnyi czasopys “Ї”. Lviv, N 29, s. 294−300.
Google Scholar
Retsenzia, 2021. Retsenzia na istoryko-architekturnyi opornyi plan masta Lvova. M.Bevz // Current Issues in Research, Conservation and Restoration of Historic Fortifications. Lviv, LPNU, N 14. P. 144−160.
Google Scholar
Szmygin, B., 2016. Wyjątkowa uniwersalna wartość a monitoring dóbr swiatowego dziedzictwa. Red. B. Szmygin. Polski komitet Narodowy ICOMOS. Warszawa.
Google Scholar
Svintsitskyi O. and Svintsitskyi S. The project of regeneration of the Smotrych River Canyon in the city of Kamianets-Podilskyi. Promotors T. Maksymyuk and A. Martynyuk, Archives of the Department of Architecture and Conservation of the Lviv Polytechnic National University.
Google Scholar
World Heritage, 2016. World Heritage in Europe Today. 2016. [on-line] available at: https://whc.unesco.org/en/world-heritage-in-europe-today/ Date of reference: 10 September 2024.
Google Scholar
Zakon, 2024. Zakon Ukrainy pro okhoronu kulʹturnoyi spadshchyny (8 chervnya 2000 r.) iz zminamy vnesenymy zhidno z Kodeksom // Vidomosti Verchovnoyi Rady Ukrainy (VVR), 2000, № 39, st. 333. [on-line] available at: https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/1805−14#Text Date of reference: 11 Oktober 2024.
Google Scholar
Autorzy
Mykola Bevzm.bevz@pollub.pl
Politechnika Lubelska, Katedra Konserwacji Zabytków Polska
https://orcid.org/0000-0003-1513-7045
Statystyki
Abstract views: 28PDF downloads: 23