Monuments of History and the experience of World Heritage - reflections on the example of wooden sacral architecture
Abstract
The success and dynamic development of the World Heritage List shows the carrying capacity of the concept of identifying an elite group of goods important to the global community in terms of value. At the same time, the evolution of the list reveals threats of blurring of the message and compromising the value of entries after exceeding the critical quantitative mass. In the Polish context, one can see analogous processes and threats in relation to the group of the most valuable property - the Monuments of History. This raises questions about analogies and differences between the two sets of special assets and about the possibility of the Polish reception of the world's concepts of protection. An excellent reference group showing system inconsistencies are Polish monuments of wooden sacral architecture. It is on this example that the concept of "Serial monuments of history" is being discussed. The connection of this concept with the obligation to develop management plans as an expression of an active protective attitude may contribute to the optimization of the system of protection of the property of the highest value. At the same time, comparative analyses included in the management plan methodology may become a tool for rationalizing new recognitions of monument of history, determining the limits of the phenomenon's representation. Referring to a group of monuments, and not to a single, authoritatively appointed representative, is important both for the establishment of protection and education about heritage, as well as for the presentation of the cultural heritage of the country. There is no doubt that the collection of historical monuments and the subset of world heritage in the Polish system of monument protection should stand out as the most valuable assets, both in terms of prestige and due to the effectiveness and standards of protection specified in the management plans.
Keywords:
Monument of History, UNESCO World Heritage List, Heritage Management, Protection of cultural heritage, sacred wooden architectureReferences
Drewniane Cerkwie Regionu Karpat w Polsce i Ukrainie - https://whc.unesco.org/en/list/1424/documents/.
Google Scholar
Fortuna-Marek A., Siwek A., Szmygin B., (2017). Wartościowanie dziedzictwa w systemie SV - metoda i przykłady zastosowania, Lublin: Politechnika Lubelska.
Google Scholar
Gaczoł A., (2010) Wpływy włoskich doświadczeń w ochronie dziedzictwa kulturowego na powstanie i kształt praktyki konserwatorskiej w Polsce, [w:] P. Kondraciuk (Ed.), „Pod niebem północy”. Z dziejów polsko-włoskich związków artystycznych, Zamość: Muzeum Zamojskie w Zamościu.
Google Scholar
Jagielska E., (Ed.), (2018). 100 Pomników Historii, Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Google Scholar
Kornecki M., z zespołem, (2000), Kościoły drewniane południowej Małopolski – Materiały do dokumentacji wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, Teki Krakowskie, t. 12, s. 3 – 94.
Google Scholar
Krajowy program ochrony zabytków i opieki nad zabytkami na lata 2014 – 2017, (2014), http://bip.mkidn.gov.pl/media/download_gallery/20140530projekt_zalacznika_do_uchwaly_o_KPOZiONZ_cz-1_w.pdf.
Google Scholar
Krawczyk J., (2008), Teoria Aloisa Riegla i jej polska recepcja a problemy konserwatorstwa współczesnego, [w:] B. Szmygin (Ed.), Współczesne problemy teorii konserwatorskiej w Polsce, s. 63–74, Warszawa–Lublin: Międzynarodowa Rada Ochrony Zabytków ICOMOS, Politechnika Lubelska.
Google Scholar
Krzemionki Opatowskie - https://whc.unesco.org/en/list/1599/documents/.
Google Scholar
Operational Guidelines for the Implementation of theWorld Heritage Convention, (2017), WHC.17/01; 12 July 2017, https://whc.unesco.org/en/guidelines/.
Google Scholar
Pomniki historii (2019), https://nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/Pomniki_historii/.
Google Scholar
Purchla J., (2011), Wielowymiarowa lekcja Norwegii. Polska perspektywa na rezultaty projektu Zarządzanie miejscami wpisanymi na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w Polsce i w Norwegii, [w:] J. Purchla (Ed.), s. 400 – 409, Zarzadzanie miejscami wpisanymi na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w Polsce i w Norwegii, Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Google Scholar
Rouba B. (2014), Pielęgnacja świątyni i innych zabytków, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar
Rozbicka M., (Ed.), (2017), Raport o stanie zachowania zabytków nieruchomych w Polsce. Zabytki wpisane do rejestru zabytków (księgi rejestru A i C), Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Google Scholar
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie uznania za pomnik historii „Świdnica – zespół kościoła ewangelicko-augsburskiego pod wezwaniem Świętej trójcy, zwany kościołem pokoju”, Dz. U. z 28 marca 2017 r., Poz. 672.
Google Scholar
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie uznania za pomnik historii „Jawor – kościół ewangelicko-augsburski pod wezwaniem Ducha Świętego, zwany Kościołem Pokoju”, Dz. U. 29 marca 2017 r., Poz.673.
Google Scholar
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 listopada 2017 r. w sprawie uznania za pomnik historii „Radruż – zespół cerkiewny”, Dz. U. z 6 grudnia 2017 r., Poz.2253.
Google Scholar
Ruszczyk G. (2009), Architektura drewniana w Polsce, Warszawa: Muza.
Google Scholar
Rymaszewski B. (1992), Klucze ochrony zabytków w Polsce, Warszawa: Ośrodek Dokumentacji Zabytków.
Google Scholar
Siwek A. (2015), Drewniane cerkwie w polskim i ukraińskim regionie Karpat na Liście UNESCO – o światowym dziedzictwie uwag kilka, Watra, nr 12; s. 141 – 152.
Google Scholar
Siwek A. (2017), Representative or unique – dilemmas in protecting architecture of the 2nd half of the 20th century [Reprezentatywne czy wyjątkowe – dylematy ochrony dziedzictwa 2. po-łowy XX wieku], Wiadomości Konserwatorskie= Journal of Heritage Conservation, 49, s. 125 – 133.
Google Scholar
Skaldawski B., Chabiera A., Lisiecki A. (2011), System ochrony zabytków w wybranych krajach europejskich, Kurier Konserwatorski, Nr 11.
Google Scholar
Szmygin B. (2000), Kształtowanie koncepcji zabytku i doktryny konserwatorskiej w Polsce w XX wieku, Lublin: Politechnika Lubelska.
Google Scholar
Szmygin B. (2008), Teksty doktrynalne w ochronie dziedzictwa – analiza formalna i propozycje, [w:] B. Szmygin (Ed.), s. 145 – 154, Współczesne problemy teorii konserwatorskiej w Polsce, Warszawa – Lublin: Polski Komitet Narodowy ICOMOS, Politechnika Lubelska.
Google Scholar
Szmygin, B. (2011), Atrybuty wyjątkowej uniwersalnej wartości, [w:] B. Szmygin, (Ed.), s. 58-69, Wyjątkowa uniwersalna wartość a monitoring dóbr światowego dziedzictwa, Warszawa: Polski Komitet Narodowy ICOMOS, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Google Scholar
Szmygin B. (2013), Światowe dziedzictwo UNESCO z perspektywy 40 lat, Ochrona Zabytków, T. 66, NR 1-4 (260 - 263), s. 169 – 180.
Google Scholar
Szmygin B. (2016), Światowe dziedzictwo kultury UNESCO – charakterystyka, metodologia, zarządzanie, Warszawa – Lublin: Polski Komitet Narodowy ICOMOS, Politechnika Lubelska.
Google Scholar
Tarnowskie Góry - https://whc.unesco.org/en/list/1539/documents/.
Google Scholar
Wijesuriya G., Thompson J., Young Ch. (2015), Zarządzanie światowym dziedzictwem kulturowym, Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Google Scholar
Zachwatowicz J. (1981), O polskiej szkole odbudowy i konserwacji zabytków, Ochrona Zabytków, 34/1-2 (132-133), s. 4-10.
Google Scholar
Zalasińska K., (Ed.) (2014), Konwencje UNESCO w dziedzinie kultury. Komentarz, Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Zalasińska K., Zeidler K, (2015), Wykład prawa ochrony zabytków, Warszawa - Gdańsk: Wolters Kluwer, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar
Żuchowska B. (1983), Partycypacja społeczeństwa w rewaloryzacji i ochronie zabytków – niektóre doświadczenia brytyjskie, Ochrona Zabytków, 36/3-4 (142-143), s. 185-187.
Google Scholar
Authors
Siwek Andrzejandrzej.siwek@uj.edu.pl
Uniwersytet Jagielloński, Instytut Historii Sztuki Poland
Statistics
Abstract views: 256PDF downloads: 392 PDF downloads: 120
