Monuments of History and the experience of World Heritage - reflections on the example of wooden sacral architecture

Siwek Andrzej

andrzej.siwek@uj.edu.pl
Uniwersytet Jagielloński, Instytut Historii Sztuki (Poland)

Abstract

The success and dynamic development of the World Heritage List shows the carrying capacity of the concept of identifying an elite group of goods important to the global community in terms of value. At the same time, the evolution of the list reveals threats of blurring of the message and compromising the value of entries after exceeding the critical quantitative mass. In the Polish context, one can see analogous processes and threats in relation to the group of the most valuable property - the Monuments of History. This raises questions about analogies and differences between the two sets of special assets and about the possibility of the Polish reception of the world's concepts of protection. An excellent reference group showing system inconsistencies are Polish monuments of wooden sacral architecture. It is on this example that the concept of "Serial monuments of history" is being discussed. The connection of this concept with the obligation to develop management plans as an expression of an active protective attitude may contribute to the optimization of the system of protection of the property of the highest value. At the same time, comparative analyses included in the management plan methodology may become a tool for rationalizing new recognitions of monument of history, determining the limits of the phenomenon's representation. Referring to a group of monuments, and not to a single, authoritatively appointed representative, is important both for the establishment of protection and education about heritage, as well as for the presentation of the cultural heritage of the country. There is no doubt that the collection of historical monuments and the subset of world heritage in the Polish system of monument protection should stand out as the most valuable assets, both in terms of prestige and due to the effectiveness and standards of protection specified in the management plans.


Keywords:

Monument of History, UNESCO World Heritage List, Heritage Management, Protection of cultural heritage, sacred wooden architecture

Drewniane Cerkwie Regionu Karpat w Polsce i Ukrainie - https://whc.unesco.org/en/list/1424/documents/.
  Google Scholar

Fortuna-Marek A., Siwek A., Szmygin B., (2017). Wartościowanie dziedzictwa w systemie SV - metoda i przykłady zastosowania, Lublin: Politechnika Lubelska.
  Google Scholar

Gaczoł A., (2010) Wpływy włoskich doświadczeń w ochronie dziedzictwa kulturowego na powstanie i kształt praktyki konserwatorskiej w Polsce, [w:] P. Kondraciuk (Ed.), „Pod niebem północy”. Z dziejów polsko-włoskich związków artystycznych, Zamość: Muzeum Zamojskie w Zamościu.
  Google Scholar

Jagielska E., (Ed.), (2018). 100 Pomników Historii, Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa.
  Google Scholar

Kornecki M., z zespołem, (2000), Kościoły drewniane południowej Małopolski – Materiały do dokumentacji wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, Teki Krakowskie, t. 12, s. 3 – 94.
  Google Scholar

Krajowy program ochrony zabytków i opieki nad zabytkami na lata 2014 – 2017, (2014), http://bip.mkidn.gov.pl/media/download_gallery/20140530projekt_zalacznika_do_uchwaly_o_KPOZiONZ_cz-1_w.pdf.
  Google Scholar

Krawczyk J., (2008), Teoria Aloisa Riegla i jej polska recepcja a problemy konserwatorstwa współczesnego, [w:] B. Szmygin (Ed.), Współczesne problemy teorii konserwatorskiej w Polsce, s. 63–74, Warszawa–Lublin: Międzynarodowa Rada Ochrony Zabytków ICOMOS, Politechnika Lubelska.
  Google Scholar

Krzemionki Opatowskie - https://whc.unesco.org/en/list/1599/documents/.
  Google Scholar

Operational Guidelines for the Implementation of theWorld Heritage Convention, (2017), WHC.17/01; 12 July 2017, https://whc.unesco.org/en/guidelines/.
  Google Scholar

Pomniki historii (2019), https://nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/Pomniki_historii/.
  Google Scholar

Purchla J., (2011), Wielowymiarowa lekcja Norwegii. Polska perspektywa na rezultaty projektu Zarządzanie miejscami wpisanymi na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w Polsce i w Norwegii, [w:] J. Purchla (Ed.), s. 400 – 409, Zarzadzanie miejscami wpisanymi na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w Polsce i w Norwegii, Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
  Google Scholar

Rouba B. (2014), Pielęgnacja świątyni i innych zabytków, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
  Google Scholar

Rozbicka M., (Ed.), (2017), Raport o stanie zachowania zabytków nieruchomych w Polsce. Zabytki wpisane do rejestru zabytków (księgi rejestru A i C), Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa.
  Google Scholar

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie uznania za pomnik historii „Świdnica – zespół kościoła ewangelicko-augsburskiego pod wezwaniem Świętej trójcy, zwany kościołem pokoju”, Dz. U. z 28 marca 2017 r., Poz. 672.
  Google Scholar

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie uznania za pomnik historii „Jawor – kościół ewangelicko-augsburski pod wezwaniem Ducha Świętego, zwany Kościołem Pokoju”, Dz. U. 29 marca 2017 r., Poz.673.
  Google Scholar

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 listopada 2017 r. w sprawie uznania za pomnik historii „Radruż – zespół cerkiewny”, Dz. U. z 6 grudnia 2017 r., Poz.2253.
  Google Scholar

Ruszczyk G. (2009), Architektura drewniana w Polsce, Warszawa: Muza.
  Google Scholar

Rymaszewski B. (1992), Klucze ochrony zabytków w Polsce, Warszawa: Ośrodek Dokumentacji Zabytków.
  Google Scholar

Siwek A. (2015), Drewniane cerkwie w polskim i ukraińskim regionie Karpat na Liście UNESCO – o światowym dziedzictwie uwag kilka, Watra, nr 12; s. 141 – 152.
  Google Scholar

Siwek A. (2017), Representative or unique – dilemmas in protecting architecture of the 2nd half of the 20th century [Reprezentatywne czy wyjątkowe – dylematy ochrony dziedzictwa 2. po-łowy XX wieku], Wiadomości Konserwatorskie= Journal of Heritage Conservation, 49, s. 125 – 133.
  Google Scholar

Skaldawski B., Chabiera A., Lisiecki A. (2011), System ochrony zabytków w wybranych krajach europejskich, Kurier Konserwatorski, Nr 11.
  Google Scholar

Szmygin B. (2000), Kształtowanie koncepcji zabytku i doktryny konserwatorskiej w Polsce w XX wieku, Lublin: Politechnika Lubelska.
  Google Scholar

Szmygin B. (2008), Teksty doktrynalne w ochronie dziedzictwa – analiza formalna i propozycje, [w:] B. Szmygin (Ed.), s. 145 – 154, Współczesne problemy teorii konserwatorskiej w Polsce, Warszawa – Lublin: Polski Komitet Narodowy ICOMOS, Politechnika Lubelska.
  Google Scholar

Szmygin, B. (2011), Atrybuty wyjątkowej uniwersalnej wartości, [w:] B. Szmygin, (Ed.), s. 58-69, Wyjątkowa uniwersalna wartość a monitoring dóbr światowego dziedzictwa, Warszawa: Polski Komitet Narodowy ICOMOS, Narodowy Instytut Dziedzictwa.
  Google Scholar

Szmygin B. (2013), Światowe dziedzictwo UNESCO z perspektywy 40 lat, Ochrona Zabytków, T. 66, NR 1-4 (260 - 263), s. 169 – 180.
  Google Scholar

Szmygin B. (2016), Światowe dziedzictwo kultury UNESCO – charakterystyka, metodologia, zarządzanie, Warszawa – Lublin: Polski Komitet Narodowy ICOMOS, Politechnika Lubelska.
  Google Scholar

Tarnowskie Góry - https://whc.unesco.org/en/list/1539/documents/.
  Google Scholar

Wijesuriya G., Thompson J., Young Ch. (2015), Zarządzanie światowym dziedzictwem kulturowym, Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa.
  Google Scholar

Zachwatowicz J. (1981), O polskiej szkole odbudowy i konserwacji zabytków, Ochrona Zabytków, 34/1-2 (132-133), s. 4-10.
  Google Scholar

Zalasińska K., (Ed.) (2014), Konwencje UNESCO w dziedzinie kultury. Komentarz, Warszawa: Wolters Kluwer.
  Google Scholar

Zalasińska K., Zeidler K, (2015), Wykład prawa ochrony zabytków, Warszawa - Gdańsk: Wolters Kluwer, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
  Google Scholar

Żuchowska B. (1983), Partycypacja społeczeństwa w rewaloryzacji i ochronie zabytków – niektóre doświadczenia brytyjskie, Ochrona Zabytków, 36/3-4 (142-143), s. 185-187.
  Google Scholar


Published
2019-02-27

Cited by

Andrzej, S. (2019). Monuments of History and the experience of World Heritage - reflections on the example of wooden sacral architecture. Protection of Cultural Heritage, (7), 167–179. https://doi.org/10.35784/odk.12

Authors

Siwek Andrzej 
andrzej.siwek@uj.edu.pl
Uniwersytet Jagielloński, Instytut Historii Sztuki Poland

Statistics

Abstract views: 254
PDF downloads: 346 PDF downloads: 120