Conservation of the castle hill in Gniew in the years 1961–2011. Half a century in the history of the monument
Abstract
The castle hill complex in Gniew is one of the most valuable monuments associated with the Teutonic state. Destroyed and rebuilt many times in its history, the convent castle, the seat of Polish aldermen, in the 19th century a warehouse, then a prison and barracks, destroyed by fire in 1921, remained in the form of a ruin for a number of subsequent decades. The beginning of architectural research, design, construction and restoration work on the site of the Gniew Castle dates back to the 1960s. The article presents the results of the work carried out by Monuments' Conservation Workshops (PP Pracownie Konserwacji Zabytków) in 1962–1990, as well as the hitherto unpublished results of the historical-architectural study of the castle hill development carried out in 1972–1973. The author's concept for the adaptation of the castle, made in 1973 on the basis of the results of the research and chronological stratification, will also be presented. Based on the principle of limited intervention in the structure of the monument, using the involvement of local residents and local investment potential, the first stage of adaptation work was carried out in 1991–2001, with the active participation of the provincial conservator of monuments. Implementation of the second stage in 2002–2011 consisted of modification of the utility program resulting from new expectations focused on serving tourist traffic adapted to the real possibilities of financing. Over a period of fifty years, thanks to the activities of many people and institutions, in the changing organizational and financial environment with the evolution of the theory of historic preservation, the castle in Gniew was brought to a state that allows its use. The fundamentally changed architectural concept and the related nature and scope of construction and conservation work carried out after 2011 marked the time caesura of this article.
Keywords:
castle in Gniew, architectural research, adaptation concept, conservation works, use of the monumentReferences
Arszyński, M. (1995/1). Gniew. Architektura gotycka w Polsce, pod redakcją T. Mroczko i M. Arszyńskiego, T. II, Katalog zabytków pod redakcją Andrzeja Włodarka. (82) Warszawa: Instytut Sztuki PAN.
Google Scholar
Arszyński, M. (1995/2). Budownictwo warowne zakonu krzyżackiego w Prusach (1230-1454). Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
Google Scholar
Choińska-Bohdan, E. (1994). Gniew w świetle badań archeologicznych. Gdańsk.
Google Scholar
Gawlicki, M. (1973). Studium Historyczno – konserwatorskie oraz koncepcja adaptacji Wzgórza Zamkowego w Gniewie. Gdańsk: Praca dyplomowa, Politechnika Gdańska Instytut Architektury i Urbanistyki (maszynopis i plansze graficzne).
Google Scholar
Gniew – Zamek i Pałacyk Myśliwski, (1961) Józef Chrzanowicz, Tadeusz Domagała, Adam Stefanowicz, Zygmunt Wysocki, maszynopis i dokumentacja pomiarowa w skali 1:50. Gdańsk: PP PKZ.
Google Scholar
Guerquin, B. (1974). Zamki w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Arkady.
Google Scholar
Haftka, M. (1999). Zamki krzyżackie w Polsce. Szkice z dziejów. Malbork Płock: Wydawnictwo Consort i Muzeum Zamkowe w Malborku.
Google Scholar
Hołowińska, Z., Klinger, W., & Massalski, R. (1981). Badania architektoniczno-archeologiczne na terenie głównego budynku zamkowego w Gniewie w 1981 roku. Gdańsk: Zeszyty Naukowe Politechniki Gdańskiej nr 337, Architektura, T. 24.
Google Scholar
Hołowińska, Z., & Massalski, R. (1987). Badania architektoniczno-archeologiczne na terenie zamku w Gniewie w 1982 roku. Gdańsk: Zeszyty Naukowe Politechniki Gdańskiej nr 407, Architektura, T. 26.
Google Scholar
Kadłuczka, A. (2014). Zamek krzyżacki w Gniewie. Przyczynek do jego chronologii i stratygrafii. Historia i współczesność w architekturze i urbanistyce, T. 1, Monografia nr 465, Kraków: Politechnika Krakowska.
Google Scholar
Kajzer, L., Kołodziejski, S., & Salm J. (2001). Leksykon zamków w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Arkady.
Google Scholar
Kąsinowski, A. (1961). Powierzchniowe badania architektoniczne zamku w Gniewie. Szczecin: PP Pracownie Konserwacji Zabytków (maszynopis).
Google Scholar
Kopia lustracji zamku gniewskiego przeprowadzonej w roku 1565. Archiwum Państwowe w Gdańsku, sygn. I 63a/499.
Google Scholar
Łoziński, J.Z. (1992). Pomniki sztuki w Polsce. Tom II część I Pomorze. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”.
Google Scholar
Molski, P. (2021). Przekształcenia zabytkowych obiektów – próba kodyfikacji. Ochrona Dziedzictwa Kulturowego, 11(2021), 13–26.
Google Scholar
Paczkowski, J. (1938). Opis królewszczyzn w woj. Chełmińskim, pomorskim i malborskim w roku 1664. Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu.
Google Scholar
Steinbrecht, C. (1888). Preussen zur Zeit Landmaister. Danzig.
Google Scholar
Struczyński, J. (2001). Vivat Vasa! Konfrontacje polsko – szwedzkie. Gdańsk.
Google Scholar
Struczyński, J. (2003). Gniew – Miasto z Charakterem. Gniew (maszynopis).
Google Scholar
Strzelecka, I. (1982). Gniew. Pomorze w Zabytkach Sztuki. Wrocław Warszawa Kraków Gdańsk Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1982.
Google Scholar
Torbus T., Zamki konwentualne państwa krzyżackiego w Prusach, Gdańsk: wydawnictwo słowo/obraz terytoria, 2014.
Google Scholar
Urban K., Rewaloryzacja i rewitalizacja zamku w Gniewie poprzez odtwórstwo historyczne, Bydgoszcz: Praca magisterska, Akademia Bydgoska im. Kazimierza Wielkiego, Wydział Humanistyczny Instytut Historii, 2003, (maszynopis).
Google Scholar
Współczesne problemy teorii konserwatorskiej w Polsce (2008), Warszawa–Lublin: Międzynarodowa Rada Ochrony Zabytków ICOMOS, Politechnika Lubelska.
Google Scholar
Statistics
Abstract views: 25PDF downloads: 19
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
