Uzdrowisko Nałęczów – architektura i architekci XVIII – XX wieku
Bartłomiej Kwiatkowski
bartekkwiat@gmail.comKatedra Architektury Współczesnej, Wydział Budownictwa i Architektury, Politechnika Lubelska (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-9541-6759
Lucjan Gazda
Katedra Geotechniki, Wydział Budownictwa i Architektury, Politechnika Lubelska (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-0821-4348
Abstrakt
Krajobraz kulturowy Nałęczowa, miasta ogrodu, kojarzony jest głównie z Uzdrowiskiem, którego ponad dwustuletni rozwój i architektura znaczone są plejadą wybitnych architektów XVIII-XX wieku. Jan Ferdynand Nax, projektodawca wczesnoklasycystycznego pałacu Małachowskich w Parku Zdrojowym. Karol Kozłowski – projektant budynków uzdrowiskowych i przebudowy pałacu Małachowskich. Walerian Kronenberg – autor przebudowy Parku Zdrojowego. Adam Nagórski i Michał Górski – prekursorzy stylu szwajcarskiego w budownictwie pensjonatowym Nałęczowa. No i chyba najbardziej rozpoznawalny – Jan Koszyc Witkiewicz, obok Zenona Chrzanowskiego, implementator stylu zakopiańskiego w Uzdrowisku. Witkiewicz to także twórca Szkoły Rzemiosł Budowlanych w Nałęczowie, przeniesionej później do Kazimierza Dolnego nad Wisłą. W cieniu tych dokonań wyrastało budownictwo niewielkich domów drewnianych, budowanych „dla siebie” przez domorosłych architektów, współcześnie określane jako drewniana architektura wernakularna. Tutejsza architektura kształtowana jest wielowiekową tradycją, z wyraźnym wpływem uzdrowiskowego oddziaływania architektów przełomu XIX i XX wieku, głównie szkoły Jana Koszyc Witkiewicza.
Słowa kluczowe:
architektura uzdrowisk, miasto ogród, Jan Koszyc WitkiewiczBibliografia
Tarka M., Dzieje Nałęczowa. TPN, Nałęczów 1989.
Google Scholar
Kożuchowski Z., red., Z dziejów dawnego I współczesnego Nałeczowa. W 125-ą rocznicę powstania Zakładu Leczniczego I oddania źródeł mineralnych do użytku publiczności. Nakładem sp. Akc. Zakładu Leczniczego Nałęczów, 1925.
Google Scholar
Wiercieński H., Groby kamienne ze szkieletami z epoki kamienia gładzonego, odkryte pod Nałęczowem w roku 1903. Światowit, nr 6, 1905, s. 81−88.
Google Scholar
Wiercieński H., Groby przedhistoryczne pod Nałęczowem. Przegląd Ilustrowany nr 20, 1903, s. 394−395.
Google Scholar
Gazda L i in., Strefowość ekshalacji radonowych w rejonie Nałęczowa. Rocznik Ochrona Środowiska nr 2, vol 8, 2016, s. 828−837.
Google Scholar
Kowalczyk J., Sebastian Zeisel w Puławach i jego lubelskie dzieła. Biuletyn Historii Sztuki Nr 3, Warszawa 1961.
Google Scholar
Tatarkiewicz W., Opole i Nałęczów – Merlini i Nax, o sztuce polskiej XVII i XVIII wieku. Biuletyn Historii Sztuki Nr 2, Warszawa 1956, s.251.
Google Scholar
Dembowski L., Moje wspomnienia. T. I i II, Petersburg, 1898.
Google Scholar
Gazda L., Gazda B., Górnictwo skalne Nałęczowa. Rozdział w monografii pod red. Z. Krzowskiego „Historia i współczesność górnictwa na terenie Lubelszczyzny”. Wyd. Pol. Lubelskiej, 2005.
Google Scholar
Łoza S., Architekci I budowniczowie w Polsce. Warszawa, 1954.
Google Scholar
Sołdek J. M., Osobliwości, zagadki i tajemnice Nałęczowa. Nałęczowscy powstańcy Sybiracy 1863. Nałęczów 2013.
Google Scholar
Tomiczek M., Juliusz Nagórski, monografia architekta. Lokomobila, Warszawa 2015.
Google Scholar
Autorzy
Bartłomiej Kwiatkowskibartekkwiat@gmail.com
Katedra Architektury Współczesnej, Wydział Budownictwa i Architektury, Politechnika Lubelska Polska
https://orcid.org/0000-0002-9541-6759
Autorzy
Lucjan GazdaKatedra Geotechniki, Wydział Budownictwa i Architektury, Politechnika Lubelska Polska
https://orcid.org/0000-0003-0821-4348
Statystyki
Abstract views: 92PDF downloads: 149
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
