Ours or foreign? Cemeteries of the Great War in Lesser Poland. Threats and perspectives
Abstract
It is now 100 years since the development in the former Austro-Hungarian province of West Galicia, today's Polish province of Malopolska, of more than 400 war cemeteries, which are a reminder of the fighting between the Austro-Hungarian and Tsarist armies at the time of the Great War. Among the fallen were soldiers of many different nationalities and religions.
For many years, these cemeteries remained neglected, a situation which fortunately began to change only after 1989. Today, one of the problems is the conservation of their historic existence, not only the constructional decay but also the increasingly ideological devastation.
The article discusses the protection of more then 370 surviving memorial sites from both the material point of view as well as the ways in which they can be added into our historical memory in order for them to become part of our national identity.
Keywords:
World War I, the Gorlice operation, soldier’s graves, war cemeteries, architecture, devastation, protection, site of memoryReferences
Brataniec-Forczek U., Brataniec M., Cmentarze I wojny światowej.Pomnik rozproszony w krajobrazie, w: Materiały z konferencji „Znaki Pamięci I”, Gorlice 2007.
Google Scholar
Broch R., Hauptmann H., Die Westgalizischen Heldengräber aus den Jahren des Weltkrieges 1914-1915, Wiedeń 1918
Google Scholar
Broch R., Hauptmann H., tł. H. Sznytka, Zachodniogalicyjskie groby bohaterów z lat wojny światowej 1914-1915, Tarnów 1994.
Google Scholar
Drogomir J., Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918). Wykazy poległych i zmarłych pochowanych na 400 cmentarzach wojskowych w Galicji Zachodniej, t. I, II, III, Tarnów 1999-2005.
Google Scholar
Duda O., Cmentarze I wojny światowej w Galicji Zachodniej, Warszawa 1995.
Google Scholar
Dziennik Ustaw, 1933/39, poz.311.
Google Scholar
Feliński R., Pomniki wojny i zmartwychwstania Polski, „Rzeczy Piękne”, r. II, nr 1, 1919.
Google Scholar
Frodyma R., Cmentarze wojenne z I wojny światowej na Ziemi Tarnowskiej. Przewodnik Turystyczny, Krosno 2006.
Google Scholar
Frodyma R., Galicyjskie cmentarze wojenne. Przewodnik, t. I, II,III, Pruszków 1995-1998.
Google Scholar
Garduła K., Ogórek L., Śladami I Wojny Światowej. Między Rabą a Dunajcem, Kraków 1988.
Google Scholar
Hofer F. (1885-1915) Rückkehr. Powrót. Katalog wystawy prac artysty, Tarnów-Kraków-Wrocław-Katowice 2006, Materiały z konferencji „Znaki Pamięci V”, Gorlice 2011.
Google Scholar
Kapralski S. (red.), Pamięć, przestrzeń, tożsamość, Warszawa 2010.
Google Scholar
Majewski J., Cmentarze z I wojny światowej w Beskidzie Niskim i na Pogórzu, Skołyszyn 2015.
Google Scholar
Oettingen U., Cmentarze I wojny światowej w województwie kieleckim, Warszawa - Kraków 1988.
Google Scholar
Pałosz J., Śmiercią złączeni. O cmentarzach z I wojny światowej na terenach Królestwa Polskiego administrowanych przez Austro-Węgry, Kraków 2012.
Google Scholar
Partridge A., Cmentarze wojenne XI Okręgu Cmentarnego „Twierdza Kraków” w kontekście działalności architektonicznej Hansa Mayra, Rocznik Krakowski, t. LXXIX, Kraków 2013.
Google Scholar
Partridge A., Czarny Krzyż symbol pamięci, „Przekrój”, nr 46/1999.
Google Scholar
Partridge A., Korzeniowski R. (fot.), Otwórzcie bramy pamięci. Cmentarze wojenne z lat 1914-1918 w Małopolsce, Kraków 2005.
Google Scholar
Pencakowski P., Cmentarze I wojny światowej - geneza ideowa rzeczywistości historycznej i artystycznej, [w:] Śmierć, przestrzeń, czas, tożsamość w Europie Środkowej około 1900. Materiały międzynarodowej konferencji, 8-10 XII 1996, K. Grodziska, J. Purchla (red.), Kraków 2002.
Google Scholar
Piecuch A., Cmentarze z I wojny światowej w Beskidzie Niskim, Warszawa 2014.
Google Scholar
Pieradzka K., Na szlakach łemkowszczyzny, Wierchy t. XIII, 1935.
Google Scholar
Reinfuss R., Cmentarze na których nie zapłoną światła, [w:] „Kuryer Lietracko-Naukowy”, dodatek do nr 301 „Ilustrowanego Kuryera Codziennego” z dnia 30 października 1933.
Google Scholar
Reinfuss R., Cmentarze wojenne na łemkowszczyżnie, Wierchy t. XIII, 1935.
Google Scholar
Reiter A. (red.), Österreichisches Schwarzes Kreuz Kriegsgräberfürsorge, Dokumentation 2000, Wiedeń 2001.
Google Scholar
Riesenfellner S. (Hg,) Steinernes Bewusstsein. Die öffentliche Representation staatlicher und nationaler Identität Österreichs in seinen Denkmalern, Wiedeń-Kolonia 1998.
Google Scholar
Schubert J., Austriackie cmentarze wojenne w Galicji z lat 1914-1918, Kraków 1992.
Google Scholar
Schubert J., Pochówki żołnierskie w tradycji historycznej aż do I wojny światowej. Powstanie cmentarzy wojskowych, „Czasopismo Techniczne”, z. 16/2011.
Google Scholar
Szydłowski T., Ruiny Polski. Opis szkód wyrządzonych przez wojnę na ziemiach Małopolski i Rusi Czerwonej, Kraków 1919.
Google Scholar
http://dzieje.pl/rozmaitosci/tymbark-dewastacja-cmentarza-wojennego-z-czasow-i-wojny-sw.
Google Scholar
http://fakty.interia.pl/malopolskie/news-dewastacja-cmentarza-wojennego-z-czasow-i-wojny-swiatowej,¬nId,1290341.
Google Scholar
http://grobywojenne.malopolska.uw.gov.pl.
Google Scholar
http://krakow.naszemiasto.pl/artykul/krakow-pomnik-na-wzgorzu-kaim-zaslonia-domy-zdjecia,4322129,artgal,t,id,tm.html (dostęp: 01.2018).
Google Scholar
http://krakow.wyborcza.pl/krakow/1,44425,19563685,ignorancja-glupota-nienawistne-hasla-na-grobach-z-i¬-wojny.html (dostęp: 01.2018).
Google Scholar
http://www.beskid-niski-pogorze.pl/galeria_regionu/cmentarze_wojenne/cmentarze_wojenne.php.
Google Scholar
http://www.cmentarze.gorlice.net.pl.
Google Scholar
http://www.gorlice.pl/pl/330/0/szlak-cmentarzy-z-i-wojny-swiatowej.html (dostęp: 01.2018).
Google Scholar
http://www.pogorza.pl/kontrowersyjny-dom-na-cmentarzu-wojennym.html.
Google Scholar
http://www.radiokrakow.pl/wiadomosci/krakow/pomnik-na-wzgorzu-kaim-zostal-pozbawiony-dojazdu/
Google Scholar
https://www.facebook.com/domin.tarnow/.
Google Scholar
https://www.facebook.com/groups/283563625155580/?hc_ref=ARTwb5prHqUvDdBKPB_uNvM-IEcv1y4A1fEGOK8nqrpLOw7zh1U37RYNFpYd2j2E5P4. (dostęp: 12.2017).
Google Scholar
Authors
Agnieszka PartridgePoland
https://orcid.org/0000-0002-0563-2125
doktor nauk technicznych, nieafiliowana, publicystka, historyk sztuki, badaczka historii cmentarzy z I wojny światowej i XIX-wiecznej ceramiki architektonicznej. Autorka licznych publikacji i artykułów m. in.: „Otwórzcie bramy pamięci. Cmentarze wojenne z lat 1914–1918 w Małopolsce”, „Pleśna, jakiej już nie ma. Historie w fotografiach” i „Potęga ornamentu”.
Statistics
Abstract views: 266PDF downloads: 279