Hipotetyczna rekonstrukcja faz rozwojowych systemu obronnego śródmieścia miasta Rohatyna w XV−XVII w.

Mykola Bevz


Department of Architecture and Conservation, L’viv Polytechnic National University (Ukraina)

Abstrakt

Na przykładzie Rohatyna, miasta w Ukrainie Zachodniej, prezentujemy etapy rozwoju architektury obronnej śródmiescia. Argumentacja bazuje siȩ na analizie struktury planistycznej miasta, na analizie materiału kartograficznego historycznego i wspolczesnego, badaniach terenowych szczatkỏw fortyfikacji, analizie dokumentów historycznych, analizie fortyfikacji budowanej w miastach-sąsiadach. Historia budowy linii obronnych dookola śródmiescia Rohatyna rekonstruje siȩ na cztery główne faze, przentujące ciekawe drogi modernizacji umocnieṅ od typu parkanu drewnianego do murowanych bastionów.


Słowa kluczowe:

miasto Rohatyn, śródmieście, fortyfikacja, basteja, bastion, XV-XVII wiek

M. Baliński, T. Lipiński (1844). Starożytna Polska pod względem historycznym, geograficznym, i statystycznym opisana. Warszawa, Naklad S. Orgelbranda, 1844, T. II, s. 702−705; (http://books.google.com/books?id=PvwKAAAAIAAJ&oe=UTF-8).
  Google Scholar

Bevz M. (1996) Problema zberezhennya riznochasovykh mistobudivnykh istorychnykh kompleksiv u arkhitekturniy tkanyni mista. In: Urbanistychno-arkhitekturni problemy mist Halychyny, Zbirnyk naukovych pratsʹ, pid red. B. Cherkesa, M. Bevza. Lʹviv, DULP, 1996, s. 21−27.
  Google Scholar

Bevz M. (1997) Arkhitekturno-prostorovyy uklad mista Zhovkvy v konteksti yevropeysʹkoyi urbanistyky. In: Zhovkva. Halytsʹka brama. Lʹviv: Tsentr Yevropy, 1997, №4 (28), s. 6−7.
  Google Scholar

Bevz M. (1998) Zhovkva — renesansne „idealʹne“ misto. Ukrayinsʹka realizatsiya kontseptualʹnoyi ideyi z traktatu P’yetro Kataneo. In book: Istorychna, mystetsʹka, arkhitekturna spadshchyna Zhovkvy. Problemy okhorony, restavratsiyi, vykorystannya. Zhovkva-Lʹviv, 1998,s. 36−43;
  Google Scholar

Bevz M. (2000) Zberezhennya istorychnoho planuvalʹnoho ukladu v proektakh reheneratsiyi zapovidnykh terytoriy istorychnykh mist. In book: Visnyk Natsionalʹnoho universytetu “Lʹvivsʹka politekhnika“. Arkhitektura. Lʹviv, 2000, №410, s. 62−69.
  Google Scholar

Bevz M. (2002) Studiyi arkhitekturno-mistobudivnoho rozvytku mista Belza XI-XX st. In: Visnyk instytutu “Ukrzakhidproektrestavratsiya“. Lʹviv, 2002, Chyslo 12, s. 30−67.
  Google Scholar

Franciszek Biesiadecki (1936). Herb krółewskiego miasta Rohatyna. Wydanie II. Lwów, odbitka z „Ziemi Czerweńskiej”, 1936, rocznik II, zeszyt 1, 7 s. (https://polona.pl/item/herb-krolewskiego-miasta-rohatyna,Njc4NTgxMDQ/11/#item/);
  Google Scholar

Czołowski A. (1930) Katastrofa Rohatyna 1509 r.: szkiz historyczny. Lwów, drukarnia Uniwersytecka, 1930. 15 s.
  Google Scholar

Istoryko-arkhitekturnyy opornyy plan mista Rohatyna (frahment). UDNPI «Dipromisto», 2007 r., avtory: Shumyn I., Shubelyak N., Senchak Z.;
  Google Scholar

Książek M. (1992) Zarys budowy miast średniowiecznych w Polsce do koṅca XV wieku. Kraków, Politechnika Krakowska, 1992, 147 s.;
  Google Scholar

Kuśnierz K. (1984) Sieniawa. Założenie rezydencjonalne Sieniawskich. Rozwój przestrzenny w XVII oraz XVIII wieku. Rzeszów, 1984, 258 s.;
  Google Scholar

Matsyuk O. (1997) Zamky i fortetsi Zakhidnoyi Ukrayiny. Lʹviv, „Tsentr Yevropy”, 1997, s. 105−112;
  Google Scholar

Melʹnyk V.I. (1991) Tserkva Svyatoho Dukha v Rohatyni. Alʹbom. Kyyiv, „Mystetstvo”, 1991, s. 5−15;
  Google Scholar

Mohytych R. (1995) Rohatyn u systemi istorychnykh shlyakhiv. V: Rohatynsʹka zemlya: istoriya ta suchasnistʹ. Materialy pershoyi naukovoyi konferentsiyi, 24−25 bereznya 1995 r. – Lʹviv-Rohatyn: in-t Ukrayinoznavstva NANU. – 1995. – s. 86−88;
  Google Scholar

Mohytych R. (1996) Rohatyn u systemi istorychnykh shlyakhiv. V zb.: Visnyk. Instytut «Ukrzakhidproektrestavratsiya». Lʹviv, 1996, chyslo 5, s. 24−26; 12. Okonchenko O. Evolyutsiya obʺyemno-prostorovoyi struktury bastionnykh zamkiv Zakhidnoyi Ukrayiny. V: Problemy doslidzhennya, zberezhennya i restavratsiyi obʺyektiv kulʹturnoyi spadshchyny. Zbirnyk naukovykh pratsʹ kafedry restavratsiyi i rekonstruktsiyi arkhitekturnykh kompleksiv. Lʹviv, NULP, 2014,s. 178−182;
  Google Scholar

Naronowicz-Naroṅski Józef. Budownictwo wojenne (1659). Oswiȩcim, Napoleon-V, 2016. – 272 s.
  Google Scholar

Okonchenko O. (2011) Planuvalʹna struktura rannikh bastionnykh fortyfikatsiy zamkiv Zakhidnoyi Ukrayiny. In: Arkhitektura. Landshaft dakhiv istorychnoho tsentru mista: problemy zberezhennya i reheneratsiyi. Visnyk natsionalʹnoho universytetu «Lʹvivsʹka politekhnika». Lʹviv, NULP, 2011, №716, s. 198−209;
  Google Scholar

Panʹkiv B. (1995) Rohatyn drevniy, ukrayinsʹkyy. V: Rohatynsʹka zemlya: istoriya ta suchasnistʹ. Materialy pershoyi naukovoyi konferentsiyi, 24−25 bereznya 1995 r. – Lʹviv-Rohatyn: in-t Ukrayinoznavstva NANU, 1995, s. 24−26;
  Google Scholar

Słownik (1888) geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. — Warszawa: Filip Sulimierski i Władysław Walewski, 1888. — T. IX : Poźajście — Ruksze;
  Google Scholar

Tsarʹova N. (1995) Pryvileyi Volchka Presluzhycha na nadannya Mahdeburzʹkoho prava novozasnovanomu mistu Rohatynu. V: Rohatynsʹka zemlya: istoriya ta suchasnistʹ. Materialy pershoyi naukovoyi konferentsiyi, 24−25 bereznya 1995 r. – Lʹviv-Rohatyn: in-t Ukrayinoznavstva NANU, 1995, s. 91−99;
  Google Scholar

Yasinsʹkyy M. (2013) Oboronni elementy v strukturi mista Rohatyna ta yikh vplyv na rozvytok zhytlovoyi zabudovy. V: Problemy doslidzhennya, zberezhennya i restavratsiyi istorychnykh fortyfikatsiy. Lʹviv, NULP, 2013, №4, s. 154−157;
  Google Scholar

Wróbłewska G. Rozplanowanie miast nowożytnych w Wielkopolsce od XVI do końca XVIII wieku. Warszawa-Poznań, PWN, 1977, 220 s.;
  Google Scholar

Mieczysław Dunin Wąsowicz (1869). Rohatyn. Miasto krółewskie. Krótki opis tego miejsca. Kraków, w drukarni Uniwersytetu Jagellońskiego, 1869, 14 s. (https://polona.pl/item/rohatyn-miasto-krolewskie-krotki-opis-tegomiejsca,NzcxMTAy/1/#item/);
  Google Scholar

Zinchenko S. (1995) In: Rohatynsʹka zemlya: istoriya ta suchasnistʹ. Materialy pershoyi naukovoyi konferentsiyi, 24−25 bereznya 1995 r., Lʹviv-Rohatyn: in-t Ukrayinoznavstva NANU, 1995, s. 174−175;
  Google Scholar

Jan Sas Zubrzycki (1914). Rohatyn miasto krółewskie. W Krakowie, nakładem Аkademii Umiejętności, odbito w drukarni uniwersytetu Jagellońskiego, 1914, 14 s. (https://polona.pl/item/rohatyn-miasto-krolewskie,NTIzNTAw);
  Google Scholar

http://www.rohatynrg.org/home/geography/1944-rohatyn-aerial;
  Google Scholar

https://get.google.com/albumarchive/104519598602010189193/album/ (1668−1728);
  Google Scholar

http://www.rohatynrg.org/home/geography/city-mapsRohatynResearchGroup;
  Google Scholar

https://polona.pl/item/fragment-obrazu-z-cerkwi-sw-mikolaja-przedstawiajacego-oblezenie-rohatyna-przez-tatarow,NjczODcyNTc/0/#item/fragmentobrazuzcerkwisw.Mikolaja;
  Google Scholar

https://polona.pl/item/powiat-rohatynski,MTU4MzMwNA/powiatrohatynski;
  Google Scholar

http://rohatynjewishheritage.org/en/maps/1846-cadastral/;
  Google Scholar

http://www.rsrg.org/rohatyn/map/overlay-1846-cadastral/Rukopysnyy kadastrovyy plan, nakladenyy na suchasnu kartu;
  Google Scholar

http://rohatynjewishheritage.orgго6/en/maps/1944-aerial-photo/;
  Google Scholar

https://www.google.com.ua/search?q=Rohatyn&tbm=isch&tbs=rimg;
  Google Scholar

http://mapire.eu/en/map/secondsurvey/1861-1864
  Google Scholar

https://uk.wikipedia.org/wiki/Рогатин
  Google Scholar

https://de.wikipedia.org/wiki/Bastei_(Festung).
  Google Scholar


Opublikowane
2018-03-30

Cited By / Share

Bevz, M. (2018). Hipotetyczna rekonstrukcja faz rozwojowych systemu obronnego śródmieścia miasta Rohatyna w XV−XVII w. Teka Komisji Architektury, Urbanistyki I Studiów Krajobrazowych, 14(1), 71–88. https://doi.org/10.35784/teka.1742

Autorzy

Mykola Bevz 

Department of Architecture and Conservation, L’viv Polytechnic National University Ukraina

Statystyki

Abstract views: 125
PDF downloads: 129