Publikowanie artykułów jest możliwe po podpisaniu zgody na przeniesienie licencji na czasopismo.
Rewaloryzacja zabudowy drewnianej jako element urządzania szlaku Kultury Wołoskiej
Jadwiga Środulska-Wielgus
Instytut Architektury Krajobrazu; Wydział Architektury; Politechnika Krakowska (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-7395-0662
Abstrakt
Szlak kultury wołoskiej to szlak turystyki kulturowej, który prezentuje wartości naturalne Karpat oraz dziedzictwo kulturowe osadników wołoskich. Głównym celem stworzenia szlaku jest budowanie i promowanie zrównoważonej turystyki w Karpatach. Szlak to także droga do wzbogacenia i urozmaicenia oferty usług turystycznych w gminach karpackich, w oparciu o ich własny, często mało wykorzystany kapitał ludzki i krajobrazowy.
Idea szlaku odzwierciedla wspólnotę górali łuku Karpat, w nazewnictwa, muzyce, która w krajobrazie przejawia się w systemie osiedleńczym wsi, rozłogach pól, polanach wraz z szałasami, a także w realizowaniu współcześnie działalności spółdzielczej, wspólnotowej, nawiązującej do organizacji wołoskiego sałasza – wspólnego gospodarowania.
Przynależność do „Szlaku Kultury Wołoskiej” uczy szacunku dla pracy, dokonań poprzednich pokoleń, zwraca uwagę na dziedzictwo kulturowe łuku Karpat.
Słowa kluczowe:
kultura Karpat, krajobraz warownyBibliografia
[1] Janicka-Krzywda U. Na gorczańskich halach, Almanach Ziemi Limanowskiej, 20, 2005, s. 22–29.
[2] Kurzeja M., Gospodarstwa wzorowe w Gorcach, Wierchy, nr 73, rocznik 2007, por. Twardzicki T., 1936, Pierwsza próba „halowania” czyli wypasu na halach żeńskiej młodzieży zarodowej bydła czerwonego polskiego w r. 1935 w Gorcach, Rolnik. Tygodnik Organu Małop. Tow. Rolniczego, Lwów, s. 1–46.
[3] Kurzeja M. Obozowiska AK w Gorcach, mps, Biblioteka GPN, Poręba Wielka, 2009.
[4] Kurzeja M., Maciaszek M. Obozy oddziałów partyzanckich Józefa Kurasia „Orła”, „Ognia” w Gorcach, [w:] R. Kowalski(red.) Wokół legendy „Ognia”. Opór przeciw zniewoleniu: Polska, Małopolska, Podhale 1945–1956, PTH,Nowy Targ, 2008, s. 363–388.
[5] Medwecka –Kornaś A. Doliny potoków Jaszcze i Jamne w Gorcach studium przyrody, zagospodarowania i ochrony terenów górskich. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970.
[6] Michalik S. Gorce, przyroda Polska. Warszawa: "Wiedza Powszechna", 1989 (Łódź: ŁZG).tegoż Rezerwat "Turbacz" im. Władysława Orkana w Gorcach (przewodnik botaniczny).: Państwowe Wydawn. Naukowe, 1967.
[7] Patoczka P. Pojęcia stosowane w architekturze krajobrazu, Teka Kom. Arch. Urb. Stud. Krajobr. – OL PAN, 2012, VIII/1, 116-123.
[8] Rączka J.W. Podstawy rewaloryzacji architektury w regionach krajobrazowych: wartości i zagrożenia, rozważania nad metodą, cechy regionalne, problemy rewaloryzacji, Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, 1985.
[9] Środulska-Wielgus J. Kształtowanie krajobrazu poprzez zrównoważoną turystykę kulturową na przykładzie idei szlaku kultury wołoskiej. Teka Kom. Arch. Urb. Stud. Krajobr. – OL PAN, 2012, VIII/2, 120-135.
[10] Środulska-Wielgus J. Szlaki turystyki kulturowej jako sposoby ochrony i udostępniania krajobrazu. Nauka Przyr. Technol. 3, 1, 2009, #52.
[11] Środulska-Wielgus J., Maciaś M. Szlak kultury wołoskiej. Ochotnica – początek drogi [w] Rozwój turystyki kulturowej i przyrodniczej na pograniczu polsko-słowackim PPWSZ, Nowy Targ 2012, s. 153–162.
[12] Koncepcja rozwoju Szlaku Kultury Wołoskiej Ekspertyza opracowana w ramach grupy roboczej ds. Zrównoważonej Turystyki projektu „Porozumienie Karpackie „Karpaty Naszym Domem” aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Zespół autorski: Małgorzata Fedas, Karolina Fidyk, Katarzyna Śliwa-Martinez, Jadwiga Środulska-Wielgus, Krzysztof Wielgus, Bernadetta Zawilińska, Kraków 2013.
[13] Śliwiński W. Szałasy pasterskie w Gorcach. Nowy Sącz: Sądecka Oficyna Wydaw. Woj. Ośr. Kult. 1986.
[2] Kurzeja M., Gospodarstwa wzorowe w Gorcach, Wierchy, nr 73, rocznik 2007, por. Twardzicki T., 1936, Pierwsza próba „halowania” czyli wypasu na halach żeńskiej młodzieży zarodowej bydła czerwonego polskiego w r. 1935 w Gorcach, Rolnik. Tygodnik Organu Małop. Tow. Rolniczego, Lwów, s. 1–46.
[3] Kurzeja M. Obozowiska AK w Gorcach, mps, Biblioteka GPN, Poręba Wielka, 2009.
[4] Kurzeja M., Maciaszek M. Obozy oddziałów partyzanckich Józefa Kurasia „Orła”, „Ognia” w Gorcach, [w:] R. Kowalski(red.) Wokół legendy „Ognia”. Opór przeciw zniewoleniu: Polska, Małopolska, Podhale 1945–1956, PTH,Nowy Targ, 2008, s. 363–388.
[5] Medwecka –Kornaś A. Doliny potoków Jaszcze i Jamne w Gorcach studium przyrody, zagospodarowania i ochrony terenów górskich. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970.
[6] Michalik S. Gorce, przyroda Polska. Warszawa: "Wiedza Powszechna", 1989 (Łódź: ŁZG).tegoż Rezerwat "Turbacz" im. Władysława Orkana w Gorcach (przewodnik botaniczny).: Państwowe Wydawn. Naukowe, 1967.
[7] Patoczka P. Pojęcia stosowane w architekturze krajobrazu, Teka Kom. Arch. Urb. Stud. Krajobr. – OL PAN, 2012, VIII/1, 116-123.
[8] Rączka J.W. Podstawy rewaloryzacji architektury w regionach krajobrazowych: wartości i zagrożenia, rozważania nad metodą, cechy regionalne, problemy rewaloryzacji, Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, 1985.
[9] Środulska-Wielgus J. Kształtowanie krajobrazu poprzez zrównoważoną turystykę kulturową na przykładzie idei szlaku kultury wołoskiej. Teka Kom. Arch. Urb. Stud. Krajobr. – OL PAN, 2012, VIII/2, 120-135.
[10] Środulska-Wielgus J. Szlaki turystyki kulturowej jako sposoby ochrony i udostępniania krajobrazu. Nauka Przyr. Technol. 3, 1, 2009, #52.
[11] Środulska-Wielgus J., Maciaś M. Szlak kultury wołoskiej. Ochotnica – początek drogi [w] Rozwój turystyki kulturowej i przyrodniczej na pograniczu polsko-słowackim PPWSZ, Nowy Targ 2012, s. 153–162.
[12] Koncepcja rozwoju Szlaku Kultury Wołoskiej Ekspertyza opracowana w ramach grupy roboczej ds. Zrównoważonej Turystyki projektu „Porozumienie Karpackie „Karpaty Naszym Domem” aktywnym partnerem dialogu obywatelskiego” współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Zespół autorski: Małgorzata Fedas, Karolina Fidyk, Katarzyna Śliwa-Martinez, Jadwiga Środulska-Wielgus, Krzysztof Wielgus, Bernadetta Zawilińska, Kraków 2013.
[13] Śliwiński W. Szałasy pasterskie w Gorcach. Nowy Sącz: Sądecka Oficyna Wydaw. Woj. Ośr. Kult. 1986.
Środulska-Wielgus, J. (2015) „Rewaloryzacja zabudowy drewnianej jako element urządzania szlaku Kultury Wołoskiej”, Budownictwo i Architektura, 14(3), s. 107–116. doi: 10.35784/bud-arch.1619.
Autorzy
Jadwiga Środulska-WielgusInstytut Architektury Krajobrazu; Wydział Architektury; Politechnika Krakowska Polska
https://orcid.org/0000-0001-7395-0662
Statystyki
Abstract views: 206PDF downloads: 145
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Budownictwo i Architektura wspiera program otwartej nauki. Czasopismo umożliwia otwarty dostęp (Open Access) do publikacji. Każdy może przeglądać, pobierać i przekazywać artykuły pod warunkiem przestrzegania zasad licencji.
