Publikowanie artykułów jest możliwe po podpisaniu zgody na przeniesienie licencji na czasopismo.
Dom z kuczką jako znak dziedzictwa żydowskiego. Zagadnienia ochrony
Małgorzata Michalska-Nakonieczna
(Polska)
Abstrakt
Krajobraz kulturowy polskich miast i miasteczek obfituje w objawy dawnej współegzystencji kultur i religii. Jednym ze znaków tej wielokulturowości jest istnienie do dzisiejszego dnia, przy wielu budynkach mieszkalnych, żydowskich kuczek. Wyznawcy judaizmu spędzali w nich 7 dni jesiennego święta Sukoth. Na skutek uwarunkowań klimatycznych i kulturowych kuczki z Polsce przybrały formę, drewnianych lub murowanych, zabudowanych balkonów, loggii lub ganków. Ich charakterystyczną cechą był otwierany dach. Klapy w dachach kuczek często podnoszono za pomocą mechanizmów, będących wytworami ludowej inżynierii i pomysłowości rzemieślników. Nierzadko zewnętrzne ściany szałasu otrzymywały bogatą dekorację. Obecny stan zachowania kuczek – jednego z nierozerwalnych składników krajobrazu kulturowego polskich miast, jest zazwyczaj bardzo zły. Wobec zagrożeń dla trwania kuczek jako składnika polskiego dziedzictwa kulturowego, należy pobudzać i wykorzystać już istniejące zainteresowanie społeczne. Konieczne jest inicjowanie działań mających na celu opracowania naukowo-historyczne, inwentaryzację, dokumentację, wzmocnienie ochrony prawnej oraz uświadamianie samorządów lokalnych, właścicieli i zarządców nieruchomości.
Słowa kluczowe:
Kuczka, dziedzictwo, krajobraz kulturowy, Święto Kuczek, Sukkot, Żydzi, architektura wernakularna, ochronaBibliografia
[1] Brückner A. Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków, 1927 r.
[2] Biblia Tysiąclecia, Poznań, Pallottinum, 2003.
[3] Burchard P. Za ostatnim przystankiem, Warszawa, Czytelnik, 1985 r.
[4] Lilientalowa R. Święta żydowskie w przeszłości i teraźniejszości, [w:] „Rozprawy Akademii Umiejętności. Wydział Filozoficzny”, seria II, tom 45, Kraków, Akademia Umiejętności, 1909 r.
[5] Lilientalowa R. Dziecko żydowskie, Kraków, Polska Akademia Umiejętności, 1927 r.
[6] „Mały Przegląd”, tygodniowy dodatek bezpłatny do „Naszego Przeglądu”, Warszawa,1929- 1939 r.
[7] Miasteczko prowincjonalne Europy Środkowej w Muzeum Wsi Lubelskiej w Lublinie. Etap I, Album promocyjny projektu realizowanego przez Muzeum Wsi Lubelskiej w Lublinie, Lublin, Muzeum Wsi Lubelskiej, 2012 r.
[8] Michalska G. i inni, Lublin. Przewodnik, Lublin, TEST, 2014 r.
[9] Przewłocka-Sionek R. Architektura Łodzi wczoraj i dziś – kuczki żydowskie, „Acta Scientarium Polonorum. Architektura”, 2014 r., nr 13 (3), Warszawa, SGGW, s. 79-88.
[10] Trzciński A. Będziecie mieszkać w szałasach przez siedem dni (III Mojż. 23, 42), “Polska sztuka Ludowa – Konteksty”, 1989 r., tom 43, z. 1-2, Warszawa, Instytut sztuki PAN, s. 89-90.
Źródła internetowe:
[1] http://bobemajse.blogspot.com/2010/07/otwarte-bramy-bedzina.html (ostatni dostęp/last accessed: 12.12.2002).
[2] „Brama Grodzka” teatr NN, 2012, archiwum on-line ośrodka, wywiad ze Stanisławem Zadurą przeprowadzony przez Tomasza Czajkowskiego dnia 12.12.2002 (ostatni odstęp/ last accessed: 05.11.2015).
[3] Wikipedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/Ze%E2%80%99ew_%C5%BBaboty%C5%84ski (ostatni dostęp/last accessed: 03.11.2015).
[2] Biblia Tysiąclecia, Poznań, Pallottinum, 2003.
[3] Burchard P. Za ostatnim przystankiem, Warszawa, Czytelnik, 1985 r.
[4] Lilientalowa R. Święta żydowskie w przeszłości i teraźniejszości, [w:] „Rozprawy Akademii Umiejętności. Wydział Filozoficzny”, seria II, tom 45, Kraków, Akademia Umiejętności, 1909 r.
[5] Lilientalowa R. Dziecko żydowskie, Kraków, Polska Akademia Umiejętności, 1927 r.
[6] „Mały Przegląd”, tygodniowy dodatek bezpłatny do „Naszego Przeglądu”, Warszawa,1929- 1939 r.
[7] Miasteczko prowincjonalne Europy Środkowej w Muzeum Wsi Lubelskiej w Lublinie. Etap I, Album promocyjny projektu realizowanego przez Muzeum Wsi Lubelskiej w Lublinie, Lublin, Muzeum Wsi Lubelskiej, 2012 r.
[8] Michalska G. i inni, Lublin. Przewodnik, Lublin, TEST, 2014 r.
[9] Przewłocka-Sionek R. Architektura Łodzi wczoraj i dziś – kuczki żydowskie, „Acta Scientarium Polonorum. Architektura”, 2014 r., nr 13 (3), Warszawa, SGGW, s. 79-88.
[10] Trzciński A. Będziecie mieszkać w szałasach przez siedem dni (III Mojż. 23, 42), “Polska sztuka Ludowa – Konteksty”, 1989 r., tom 43, z. 1-2, Warszawa, Instytut sztuki PAN, s. 89-90.
Źródła internetowe:
[1] http://bobemajse.blogspot.com/2010/07/otwarte-bramy-bedzina.html (ostatni dostęp/last accessed: 12.12.2002).
[2] „Brama Grodzka” teatr NN, 2012, archiwum on-line ośrodka, wywiad ze Stanisławem Zadurą przeprowadzony przez Tomasza Czajkowskiego dnia 12.12.2002 (ostatni odstęp/ last accessed: 05.11.2015).
[3] Wikipedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/Ze%E2%80%99ew_%C5%BBaboty%C5%84ski (ostatni dostęp/last accessed: 03.11.2015).
Michalska-Nakonieczna, M. (2015) „Dom z kuczką jako znak dziedzictwa żydowskiego. Zagadnienia ochrony”, Budownictwo i Architektura, 14(3), s. 241–256. doi: 10.35784/bud-arch.1633.
Autorzy
Małgorzata Michalska-NakoniecznaPolska
Statystyki
Abstract views: 258PDF downloads: 292
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Budownictwo i Architektura wspiera program otwartej nauki. Czasopismo umożliwia otwarty dostęp (Open Access) do publikacji. Każdy może przeglądać, pobierać i przekazywać artykuły pod warunkiem przestrzegania zasad licencji.
