Publikowanie artykułów jest możliwe po podpisaniu zgody na przeniesienie licencji na czasopismo.
Problemy konwersji drewnianej architektury sakralnej Łemków po 1947 r.
Jerzy Uścinowicz
Wydział Architektury; Politechnika Białostocka (Polska)
Abstrakt
W referacie przedstawiono wybrane przykłady międzykonfesyjnych konwersji cerkwi łemkowskich, dokonanych po „Akcji Wisła” 1947 r. w Polsce. Ukazano proces przetworzenia struktur przestrzenno-funkcjonalnych i rozwiązań ikonograficznych tych świątyń, zrealizowanych podczas ich adaptacji na kościoły rzymskokatolickie. Ujawniono zarówno występujące wówczas problemy natury konserwatorskiej, jak też istotne aspekty ideowe, natury symboliczno-liturgicznej.
Słowa kluczowe:
konwersja, cerkiew, drewniana architektura, sacrum, ikonostasBibliografia
[1] Brykowski R., Chrzanowski T. Drewniana cerkiew połemkowska w Stawiszy, [w:] Ochrona Zabytków, 3 (21) 1967
[2] Dwirnyk J. Le rôle de l'iconostase dans le culte divin, Montréal 1960
[3] Филимонов Г.Д. Церковь Св. Николая Чудоторца на Липне, близ Новгорода. Вопрос о первоначальной форме иконостасов в русских церквах
[4] Floreński P. Ikonostas i inne szkice, I.W. PAX, Warszawa 1984
[5] Grabar A. Deux iconostases en mançonnerie du XIV-e siěcle, „Receuil des Travaux de l’Institut d’Etudes Byzantines”, Nr 7/1961
[6] Hryniewicz W. OMI, Kościoły siostrzane, dialog katolicko-prawosławny 1980-1991, Verbinum, Warszawa 1993
[7] Hautecoeur L. Mystique et architecture, Symbolisme du Cercle et de la Coupole, A. et J. Picard et Cie., Paris 1954
[8] Kornecki M. Losy cerkwi i zabytków sztuki cerkiewnej w dawnym województwie krakowskim 1945-1975
[9] Katechizm Kościoła Katolickiego (Paweł VI, Mysterium fidei)
[10] Likowski E. Dzieje kościoła unickiego na Litwie i Rusi w XVIII i XIX wieku, cz. I, Warszawa 1906
[11] Лазарев В. Н., Феофан Грек, Москва 1961
[12] Reas A. La Liturgie eucharistique en Orient
[13] Św. Euzebiusz z Cezarei, Historia Ecclesiastica 10,4; PG 20, 846
[14] Św. Sofroniusz z Jerozolimy, P.G 87, 3984
[15] Św. Symeon z Tessaloniki, Сочинения блаженного Симеона, архиепископа фессалони-кийкого, Писания св. отцoв и учителей церкви, относящияся к истолкованию православного богослужения, Сaнкт Петербург 1856
[16] Sacra Congregatio pro Eccl. Orient: Ordo celebrationis Vesperarum, Matutini et Divinae Liturgiae iuxta Recensionem Ruthenorum, wyd. 2, Roma 1953
[17] Успенский Л. Вопрос иконостаса, Вестник Русского Западно-Европейского Патриаршего Экзархата, Париж 1963, № 44
[18] Uścinowicz J. Symbol, Archetyp, Struktura – hermeneutyka tradycji w architekturze świątyni ortodoksyjnej, Dział Wydawnictw i Poligrafii Politechniki Białostockiej, Białystok 1998
[19] Uścinowicz J. Między Wschodem i Zachodem – ekumenizm w sztuce sakralnej pogranicza; (w:) Sztuka Europy Wschodniej Искусство восточной Европы, Art of the East Europe, Tom I i II, Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata & Wydawnictwo Tako, Warszawa–Toruń 2013, red. Jerzy Malinowski & Irina Gavrash
[20] Znosko, Mały słownik wyrazów starocerkiewno-słowiańskich i terminologii cerkiewno-teologicznej, CHAT, Warszawa 1983
[2] Dwirnyk J. Le rôle de l'iconostase dans le culte divin, Montréal 1960
[3] Филимонов Г.Д. Церковь Св. Николая Чудоторца на Липне, близ Новгорода. Вопрос о первоначальной форме иконостасов в русских церквах
[4] Floreński P. Ikonostas i inne szkice, I.W. PAX, Warszawa 1984
[5] Grabar A. Deux iconostases en mançonnerie du XIV-e siěcle, „Receuil des Travaux de l’Institut d’Etudes Byzantines”, Nr 7/1961
[6] Hryniewicz W. OMI, Kościoły siostrzane, dialog katolicko-prawosławny 1980-1991, Verbinum, Warszawa 1993
[7] Hautecoeur L. Mystique et architecture, Symbolisme du Cercle et de la Coupole, A. et J. Picard et Cie., Paris 1954
[8] Kornecki M. Losy cerkwi i zabytków sztuki cerkiewnej w dawnym województwie krakowskim 1945-1975
[9] Katechizm Kościoła Katolickiego (Paweł VI, Mysterium fidei)
[10] Likowski E. Dzieje kościoła unickiego na Litwie i Rusi w XVIII i XIX wieku, cz. I, Warszawa 1906
[11] Лазарев В. Н., Феофан Грек, Москва 1961
[12] Reas A. La Liturgie eucharistique en Orient
[13] Św. Euzebiusz z Cezarei, Historia Ecclesiastica 10,4; PG 20, 846
[14] Św. Sofroniusz z Jerozolimy, P.G 87, 3984
[15] Św. Symeon z Tessaloniki, Сочинения блаженного Симеона, архиепископа фессалони-кийкого, Писания св. отцoв и учителей церкви, относящияся к истолкованию православного богослужения, Сaнкт Петербург 1856
[16] Sacra Congregatio pro Eccl. Orient: Ordo celebrationis Vesperarum, Matutini et Divinae Liturgiae iuxta Recensionem Ruthenorum, wyd. 2, Roma 1953
[17] Успенский Л. Вопрос иконостаса, Вестник Русского Западно-Европейского Патриаршего Экзархата, Париж 1963, № 44
[18] Uścinowicz J. Symbol, Archetyp, Struktura – hermeneutyka tradycji w architekturze świątyni ortodoksyjnej, Dział Wydawnictw i Poligrafii Politechniki Białostockiej, Białystok 1998
[19] Uścinowicz J. Między Wschodem i Zachodem – ekumenizm w sztuce sakralnej pogranicza; (w:) Sztuka Europy Wschodniej Искусство восточной Европы, Art of the East Europe, Tom I i II, Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata & Wydawnictwo Tako, Warszawa–Toruń 2013, red. Jerzy Malinowski & Irina Gavrash
[20] Znosko, Mały słownik wyrazów starocerkiewno-słowiańskich i terminologii cerkiewno-teologicznej, CHAT, Warszawa 1983
Uścinowicz, J. (2015) „Problemy konwersji drewnianej architektury sakralnej Łemków po 1947 r”., Budownictwo i Architektura, 14(3), s. 277–293. doi: 10.35784/bud-arch.1636.
Autorzy
Jerzy UścinowiczWydział Architektury; Politechnika Białostocka Polska
Statystyki
Abstract views: 248PDF downloads: 152
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Budownictwo i Architektura wspiera program otwartej nauki. Czasopismo umożliwia otwarty dostęp (Open Access) do publikacji. Każdy może przeglądać, pobierać i przekazywać artykuły pod warunkiem przestrzegania zasad licencji.
