Publikowanie artykułów jest możliwe po podpisaniu zgody na przeniesienie licencji na czasopismo.
Szybki rozwój sieci drogowej oraz infrastruktury z nią związanej wywiera silną presję na środowisko oraz żywe organizmy, wykorzystujące siedliska zlokalizowane w pobliżu dróg. Negatywne skutki tego procesu polegają na utracie i fragmentacji siedlisk użytkowanych przez zwierzęta. Osobnym zagadnieniem jest wzrost zanieczyszczeń powietrza i gleby w sąsiedztwie szlaków komunikacyjnych. Ważnym problemem jest oddziaływanie hałasu na zwierzęta egzystujące w pobliżu dróg, w tym szczególnie na ptaki. Hałas generowany przez pojazdy zakłóca komunikację dźwiękową ptaków zwłaszcza w okresie formowania się par i wczesnej inkubacji jaj. Zasadnicze funkcje śpiewu ptaków to sygnalizacja rywalom własnego gatunku zajęcia terytorium oraz co najważniejsze przywabienie partnera. Hałaśliwe „tło” w sąsiedztwie drogi powoduje trudności w porozumiewaniu się osobników. Ogólnie zjawisko zakłócania komunikacji głosowej pomiędzy osobnikami przez hałas drogowy, wywołuje tzw. „maskowanie” ważnych sygnałów biologicznych. Najbardziej wrażliwe na wpływ hałasu drogowego okazują się gatunki wydające dźwięki o niskim paśmie częstotliwości ze względu na skuteczność ich maskowania przez hałas charakteryzujący się podobnym spektrum częstotliwości. W efekcie działania hałasu drogowego powstają zmiany w natężeniu a nawet częstotliwości śpiewu ptaków. Niektórzy autorzy zwracają również uwagę na modyfikujący wpływ czynników klimatycznych oraz struktury i typu siedliska w rozprzestrzenianiu się hałasu. Większość wykonanych dotychczas badań dotyczy okresu lęgowego, a tylko nieliczne prace zajmują się oddziaływaniem hałasu na ptaki w okresie migracji lub w okresie zimowania. Najczęściej podejmowanym zagadnieniem przez badaczy jest ocena zagęszczeń lęgowych ptaków przy drodze. W większości badań zaobserwowano spadek liczebności i bogactwa gatunkowego osobników w sąsiedztwie szlaków komunikacyjnych. Jednak niektóre gatunki ptaków, ze względu na tzw. „efekt krawędzi”, który modyfikuje zasobność bazy pokarmowej oraz mikroklimat, występują w większych zagęszczeniach właśnie przy drogach. Ważnym zagadnieniem jest również modyfikujący wpływ hałasu na drapieżnictwo przy drogach.
Goodwin, S., Shriver, W. The effects of traffic noise on occupancy patterns of forest birds. Conservation Biology Vol.25(2): 406-411, 2013.
Google Scholar
Reijnen, R., Foppen, R., Meeuwsen, H. The effects of traffic on the density of breeding birds in Dutch agricultural grasslands. Biol Conserv 75:255-260, 1996.
DOI: https://doi.org/10.1016/0006-3207(95)00074-7
Google Scholar
Forman R., Reineking B., Hersperger A. Rosd traffic and nearby grassland bird patterns in a suburbanizing landscape. Environmental Management 29: 782-800, 2002.
DOI: https://doi.org/10.1007/s00267-001-0065-4
Google Scholar
Benitez-López, A., Alkemade, R., Verweij, P.,A. The impacts of roads and other infrastructure on mammal and bird populations: A meta-analysis. Biol Conserv 143:1307-1316, 2010.
Google Scholar
Brumm H. The impact of environmental noise on song amplitude in a territorial bird. J Anim Ecol 73:434-440, 2004.
DOI: https://doi.org/10.1111/j.0021-8790.2004.00814.x
Google Scholar
Kuitunen, M.,T., Viljanen, J., Rossi, E., Stenroos, A., 2003. Impact of busy roads on breeding success in Pied Flycatchers Ficedula hypoleuca. Environ Manage 31:79-85.
DOI: https://doi.org/10.1007/s00267-002-2694-7
Google Scholar
Kucharczyk M., Wiącek J. Wstępne wyniki badań nad wpływem hałasu drogowego na ptaki w lasach Pomorza Zachodniego i Lubelszczyzny. W: Ptaki-Środowisko-Zagrożenia_ Ochrona. Wybrane aspekty ekologii ptaków (Wiącek J., Polak M., Kucharczyk M., Grzywaczewski G., Jerzak L. (eds.), str. 335-342, 2009
Google Scholar
Polak, M., Wiącek, J., Kucharczyk, M., Orzechowski, R., 2013. The effect of road traffic on a breeding community of woodland birds. Eur J Forest Res. 132:931-941.
DOI: https://doi.org/10.1007/s10342-013-0732-z
Google Scholar
Šálek, M., Svobodová, J., Zasadil, P., 2010. Edge effect of low-traffic forest roads on bird communities in secondary production forests in central Europe. Landscape Ecol 25:1113- 1124.
DOI: https://doi.org/10.1007/s10980-010-9487-9
Google Scholar
Fahrig, L., Pedla, J.,H., Pope, S.,E., Taylor, P.,D., Wegner, J.,F., 1995. Effect of road traffic on amphibian density. Biol Conserv 73:177-182
DOI: https://doi.org/10.1016/0006-3207(94)00102-V
Google Scholar
Forman, R.,T., Sperling, D., 2003. Road Ecology: Science and Solutions. Island Press, Washington.
Google Scholar
Orłowski, G., 2008. Roadside hedgerows and trees as factors increasing road mortality of birds: implications for management of roadside vegetation in rural landscapes. Land Urban Plan 86:153-161.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2008.02.003
Google Scholar
Fahrig, L., Rytwinski, T., 2009. Effects of roads on animal abundance: An empirical review and synthesis. Ecology and Society 14:21.
DOI: https://doi.org/10.5751/ES-02815-140121
Google Scholar
Moore, F., 2000. Stopover ecology of Nearctic-Neotropical landbird migrants: habitat relations and conservation implications. Allen, Lawrence, KS.
Google Scholar
Reijnen, R., Foppen., R., 1995. The effects of car traffic on breeding bird populations in woodland. III. Reduction of density in relation to the proximity of main roads. J Appl Ecol 32:187-202.
DOI: https://doi.org/10.2307/2404428
Google Scholar
Reijnen, R., Foppen, R., Veenbaas, G., 1997. Disturbance by traffic of breeding birds: evaluation of the effect and considerations in planning and managing road corridors. Biodiv Conserv 6:567-581.
Google Scholar
Zawadzka D., Ciach M., Figarski T., Kajtoch Ł, Rejt Ł. 2013. Materiały do wyznaczania i określania stanu zachowania siedlisk ptasich w obszarach specjalnej ochrony ptaków Natura 2000. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa. Str.260.
Google Scholar
Slabbekoorn, H., Ripmeester, E.,A.,P., 2007. Birdsong and anthropogenic noise: implications and applications for conservation. Mol Ecol17:72-83.
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1365-294X.2007.03487.x
Google Scholar
Ree R., Jaeger J., van der Grift E., Clevenger A. Effects of Roads and Traffic on Wildlife Populations and Landscape Function: Road Ecology is Moving toward Larger Scales. Ecology and Society 16: 48, 2011.
Google Scholar
Burger, J., Gochfeld, M., 1998. Effects of ecotourists on bird behaviour at Loxahatchee National Wildlife Refuge, Florida. Environmental Conservation, 25, 13–21.
DOI: https://doi.org/10.1017/S0376892998000058
Google Scholar
Anderson d., Burnham K. Avoiding pitfalls when using information-theoretic methods. Journal of Wildlife Management 66: 912-918, 2002.
DOI: https://doi.org/10.2307/3803155
Google Scholar
Hutto, R., 1985. Habitat selection by nonbreeding, migratory land birds. In: Habitat selection in birds. Academic, Orlando, pp. 455-476.
Google Scholar
Halfwerk, W., Holleman, L., Lessells, C., Slabbekoorn, H., 2011. Negative impact of traffic noise on avian reproductive success. J Appl Ecol 48:210-219.
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1365-2664.2010.01914.x
Google Scholar
Miller, S., Knight, R., Miller, C., 1998. Influence of recreational trails on breeding bird communities. Ecological Applications, 8, 162-169.
DOI: https://doi.org/10.1890/1051-0761(1998)008[0162:IORTOB]2.0.CO;2
Google Scholar
West, A., Goss-Custard, J., Stillman, R., Caldow, R., Durrell, S., le V.dit, McGrorty, S., 2002. Predicting the impacts of disturbance on shorebird mortality using a behaviour-based model. Biological Conservation 106: 319-328.
DOI: https://doi.org/10.1016/S0006-3207(01)00257-9
Google Scholar
Sillett, T., Holmes, R., 2002. Variation in survivorship of a migratory songbirds throughout its annual cycle. J Anim. Ecol. 71: 296-308.
DOI: https://doi.org/10.1046/j.1365-2656.2002.00599.x
Google Scholar
Newton, I., 2006. Can conditions experienced during migration limit the population levels of birds? J Ornithol 147: 146-166.
DOI: https://doi.org/10.1007/s10336-006-0058-4
Google Scholar
Wight, P., 2002. Supporting the principles of sustainable development in tourism and ecotourism: governments’ potential role. Current Issues in Tourism, 5: 222-243.
DOI: https://doi.org/10.1080/13683500208667920
Google Scholar
Christ, C., Hillel, O., Matus, S., Sweeting, J., 2003. Tourism and Biodiversity: Mapping Tourism’s Global Footprint. Conservation International, Washington, DC.
Google Scholar
Gill, J., Norris, K., Sutherland, W., 2001. Why behavioural responses may not reflect the population consequences of human disturbance. Biological Conservation, 97: 265-268.
DOI: https://doi.org/10.1016/S0006-3207(00)00002-1
Google Scholar
Wiącek, J., Kucharczyk, M., Polak, M., Kucharczyk, H (2014, in press) The influence of road traffic on woodland birds, an experiment with using of nestboxes. SYLWAN.
DOI: https://doi.org/10.35784/bud-arch.1927
Google Scholar
Ferris C.R. 1979. Effect of Interstate 95 on breeding birds in northern Maine. J Wild Manag 43:421-427, 1979
DOI: https://doi.org/10.2307/3800351
Google Scholar
Adams, L.W., Geis, D., 1981. Effects of highway on wildlife. Report No. FHWA/RD-81/067. Office of Research. Federal Highway Administration. US Department of Administration. Washington
Google Scholar
Helle P. Bird communities in open ground-climax forest edges in north eastern Finland. Oulanka Reports 3:39-46, 1983
Google Scholar
Helle, P., Muona, J., 1985. Invertebrate numbers in edges between clear-fellings and mature forests in northern Finland. Silva Fenn 19:281-294.
DOI: https://doi.org/10.14214/sf.a15424
Google Scholar
Huchta, E., Jokimäki, J., Rahko, P., 1999. Breeding success of pied flycatchers in artificial forest edges: the effect of a suboptimally shaped foraging area. Auk 116:528-535.
DOI: https://doi.org/10.2307/4089385
Google Scholar
Paruk J. Effects of roadside mangement practices on bird richness and reproduction. Trans. III.St.Acad.Sci.83: 181-192, 1990.
Google Scholar
Meunier F., Verheyden C., Jouventin P. Bird communities of highway verges: influence of adjacent habitat and roadside management. Acta Oecol. 20: 1-13, 1999.
Google Scholar
Erritzoe J., Mazgajski T., Rejt Ł. Bird casualties on European roads – a review. Acta Orni¬thologica 38: 77-93, 2003.
DOI: https://doi.org/10.3161/068.038.0204
Google Scholar
Willey R. Associations of song properties with habitats for territorial oscine birds of eastern North America. The American Naturalist 138: 973-993, 1991.
DOI: https://doi.org/10.1086/285263
Google Scholar
Herrera-Montes M., Aide T. Impacts of traffic noise on anuran and bird communities. Urban Ecosystems, DOI 10.1007/s11252-011-0158-7, 2011.
Google Scholar
Blickley J.L., Blackwood D., Patricelli G.L. 2012. Experimental evidence for the effects of chronic anthropogenic noise on abundance of greater sage-grouse at leks. Conserv Biol 26:461-471
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1523-1739.2012.01840.x
Google Scholar
Budka M., Osiejuk T. Neighbour-stranger call discimination in the nocturnal reil species: the corncrake Crex crex. Journal of Ornithology 154: 685-694, 2013.
Google Scholar
Wiley, R.,H., Richards, D.,G., 1982. Adaptation for acoustic communication in birds: sound transmission and signal detection. In: Kroodsma, D.,E., Miller, E.,H., (Eds.), Acoustic Communication in Birds, Vol. 1, Academic Press, New York, pp 131-181.
DOI: https://doi.org/10.1016/B978-0-08-092416-8.50014-0
Google Scholar
Klump G. Bird communication in the noisy world, w: Ecology and evolution of acoustic communications in birds [Kroodsma D., Miller D. (eds.)]. Comstock Publishing. Ithaca, New York, str. 321-338, 1996.
DOI: https://doi.org/10.7591/9781501736957-026
Google Scholar
Patricelli G., Blickley J. Avian communication in urban noise, causes and consequences of vocal adjustment, Auk 123: 639-649, 2006.
DOI: https://doi.org/10.1093/auk/123.3.639
Google Scholar
Francis C., Partisis J., Ortega C., Cruz A. Landscape patterns of avian habitat use and nests success are affected by chronic gas well compressor noise. Landscape Ecol. 26: 1269-1280, 2011.
DOI: https://doi.org/10.1007/s10980-011-9609-z
Google Scholar
Brumm, H., Slabbekoorn, H., 2005. Acoustic communication in noise. Advances in the Study of Behaviour 35:151-209.
DOI: https://doi.org/10.1016/S0065-3454(05)35004-2
Google Scholar
Brumm H., Todt D. Noise-dependent song amplitude regulation in a territorial songbird. Animal Behaviour 63: 891-897, 2002.
DOI: https://doi.org/10.1006/anbe.2001.1968
Google Scholar
Rheindt, F.,E., 2003. The impact of roads on birds: Does song frequency play a role in determining susceptibility to noise pollution? J. Ornith. 144:295-306.
DOI: https://doi.org/10.1046/j.1439-0361.2003.03004.x
Google Scholar
Slabbekorn H., Peet M. Ecology: birds sing at a higher pitch in urban noise – great tits hit the high notes to ensure that their mating calls are heard above the city’s din. Nature 424: 267. 2003.
DOI: https://doi.org/10.1038/424267a
Google Scholar
Wood, W.,E., Yezerinac, S.,M., 2006. Song Sparrow (Melospiza melodia) song varies with urban noise. Auk 123:650-659.
DOI: https://doi.org/10.1093/auk/123.3.650
Google Scholar
Reijnen R., Foppen R. Impact of road traffic on breeding bird population. W: Davenport J., Davenport J.L.(eds.) The ecology of transportation: managing mobility for the environment. Springer, Dordrecht, str. 255-274, 2006.
Google Scholar
Dooling R.J., Popper A.N. 2007. The effects of highway noise on birds, The California Dept. of Transportation, Division of Environmental Analysis, Sacramento, California, USA
Google Scholar
Pocock, Z., Lawrence, R.,E., 2005. How far into a forest does the effect of a road extend? Defining road edge effect in eucalypt forests of South-Estern Australia. In: Irwin CL, Garrett P, McDermott KP (eds) Proceedings of the 2005 International Conference on Ecology and Transportation. Center for Transportation and Environment, North Carolina State University, Raleigh, North Carolina, USA, pp. 397-405.
Google Scholar
Summers, P.,D., Cunnington, G.,M., Fahrig, L., 2011. Are the negative effects of roads on breeding birds caused by traffic noise? J Appl Ecol 48:1527-1534.
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1365-2664.2011.02041.x
Google Scholar
McClure, C., Ware, H., Carlisle, J., Kaltenecker, G., Barber, J., 2013. An experimental investigation into the effects of traffic noise on distribution of birds: avoiding the phantom road. Proc R Soc B 280:20132290. http://dx.doi.org/10.1098/rspb.2013.2290.
DOI: https://doi.org/10.1098/rspb.2013.2290
Google Scholar
Kuitunen, M., Helle, P., 1988. Relationship of the common treecreeper Certhia familiaris to edge and forest fragmentation. Orn Fenn 65:150-155.
Google Scholar
Ratti, J.,T., Reese, K.,P., 1988. Preliminary test of the ecological trap hypothesis. J Wild Manage 52:484-491.
DOI: https://doi.org/10.2307/3801596
Google Scholar
Pescador, M., Peris, S., 2007. Influence of roads on bird nest predation: An experimental study in the Iberian Peninsula. Land Urban Plan 82:66-71.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2007.01.017
Google Scholar
Francis C., Ortega C., Cruz A. Noise pollution changes avian communities and species interactions. Current Biology 19: 1415-1419, 2009.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.cub.2009.06.052
Google Scholar
Valcarcel A., Fernandez-Juricic E. Antipredator strategies of house finches: are urban habitats safe spots from predators even humans are around? behav Ecol Sociobiol 63: 673-685, 2009.
DOI: https://doi.org/10.1007/s00265-008-0701-6
Google Scholar
Krebs N., Davies J., West., S. An introduction to Behavioural Ecology, Fourth Edition, Wiley-Blackwell, 2012.
Google Scholar
Owens J., Stec C., O’Hatnick A. The effects of extended exposure to traffic noise on parid social and risk-taking behavior. Behavioural Processes 91: 61-69, 2012.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.beproc.2012.05.010
Google Scholar
McCollin, D., 1998. Forest edges and habitat selection in birds: a functional approach. Ecography 21:247-260.
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1600-0587.1998.tb00562.x
Google Scholar
Salaberria, C., Gil, D., 2010. Increase in song frequency in response to urban noise in the Great Tit Parus major as show by data from the Madrid (Spain) city noise map. Ardeola 57:3-11.
Google Scholar
Garniel A, Daunicht WD, Mierwald U, Ojowski U. Vögel und Verkehrslärm Quantifizierung und Bewältigung entscheidungserheblicher Auswirkungen von Verkehrslärm und die Avifauna. Schlussbericht November 2007/Kurzfassung.-FuE-Vorhaben 02.237/2003/ LR des Bundesministeriums für Verkehr, Bau- und Stadtentwicklung. 273 S – Bonn. Kiel, 2007.
Google Scholar
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Publikowanie artykułów jest możliwe po podpisaniu zgody na przeniesienie licencji na czasopismo.