Society of Workers’ Housing Estates and its attempt to overcome the residential crisis in interwar Poland:  A contribution to further research

Jakub Frejtag

doi:10.35784/bud-arch.2349

Towarzystwo Osiedli Robotniczych i jego działalność na rzecz przezwyciężenia kryzysu mieszkaniowego w międzywojennej Polsce

Przyczynek do dalszych badań

Jakub Frejtag

jakub.frejtag@gmail.com
Wydział Historyczny; Uniwersytet Warszawski; (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-5083-9611

DOI: https://doi.org/10.35784/bud-arch.2349

Abstrakt

Jednym z największych wyzwań stojących przed odrodzonym po I wojnie światowej państwem polskim było zapewnienie odpowiednich warunków bytowych grupie obywateli najbardziej narażonych na wykluczenie. Robotnicy potrzebowali bowiem niedrogich i skromnych, ale zachowujących nowoczesne standardy sanitarne mieszkań. Te były w ówczesnej Polsce trudno dostępne. Dziewiętnastowieczne budownictwo oferowało na ogół lokale niehigieniczne i często zbyt drogie dla robotników, zaś nowo budowane obiekty, choć wyposażone we wszystkie nowoczesne udogodnienia, nie zapewniały mieszkań o parametrach mogących sprostać oczekiwaniom najmniej zamożnych robotników. W takich okolicznościach pod koniec 1934 roku powołano nowe przedsiębiorstwo państwowe - Towarzystwo Osiedli Robotniczych. Do jego zadań należała budowa i kredytowanie budowy osiedli mieszkaniowych oferujących lokale odpowiadające potrzebom gorzej sytuowanych rodzin robotniczych. Pomimo licznych trudności, dzięki działalności TOR, do 1939 roku wybudowano tysiące nowych mieszkań. Realizacje te stanowią przykład udanej i dalekosiężnej polityki socjalnej władz II Rzeczypospolitej, której efekty uczyniły ówczesny kryzys mieszkaniowy możliwym do przezwyciężenia.

Słowa kluczowe:

osiedla mieszkaniowe, polityka mieszkaniowa, robotnicy

Bibliografia

Korzeniowski W., “Mieszkanie społeczne najpotrzebniejsze. Wczoraj i dzisiaj”, Problemy Rozwoju Miast, vol. 6, no. 1–2, (2009), pp. 58-73.
Google Scholar

Tołwiński T., Urbanistyka, vol. 2: Budowa miasta współczesnego. Warszawa: Zakład Urbanistyki Politechniki Warszawskiej, 1939.
Google Scholar

Mazur E., Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa 1921-1939. Materialne warunki bytu robotników i inteligencji. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, 1993.
Google Scholar

Strzelecki J., Organizacja i działalność Towarzystwa Osiedli Robotniczych. Warszawa: s. n., 1935.
Google Scholar

Kaliński J. and Noniewicz C., Historia gospodarcza Polski XIX i XX wieku. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2015.
Google Scholar

Organizacja i wytyczne działalności Towarzystwa Osiedli Robotniczych, s. n., 1934.
Google Scholar

Matysiak-Rakoczy K., “Zespół mieszkaniowy Towarzystwa Osiedli Robotniczych na warszawskim Grochowie (Residental complex of TOR Housing Estate in Warsaw district of Grochów)”, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki. Teoria i historia, vol. 59, no. 3, (2014), pp. 33–61.
Google Scholar

Furtak M., COP Centralny Okręg Przemysłowy 1936-1939 - architektura i urbanistyka. Kraj, region, miasto, fabryka, osiedle, budynek. Łódź - Kraków: Księży Młyn Dom Wydawniczy – Politechnika Krakowska, 2014.
Google Scholar

Mały Rocznik Statystyczny, vol. 10. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1939.
Google Scholar

Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Osiedli Robotniczych Spółki z Ograniczoną Odpowiedzialnością za 1937 rok, Warszawa: Towarzystwo Osiedli Robotniczych, 1937.
Google Scholar

Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Osiedli Robotniczych Spółki z Ograniczoną Odpowiedzialnością za 1938 rok, Warszawa: Towarzystwo Osiedli Robotniczych, 1938.
Google Scholar

Michałowski J., “Trzy lata pracy Towarzystwa Osiedli Robotniczych”, in Budownictwo mieszkaniowe Towarzystwa Osiedli Robotniczych, Warszawa: s. n., 1937.
Google Scholar

Drozdowski M., Historia Centralnego Okręgu Przemysłowego. Geneza, budowa, wizja przyszłości, opinie. Radom: Instytut Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy, 2015.
Google Scholar

Dziemianko Z., Przemysł zbrojeniowy w Centralnym Okręgu Przemysłowym. Łysomice-Toruń: Europejskie Centrum Edukacyjne – Wydawnictwo Adam Marszałek, 2004.
Google Scholar

Radocki H., Centralny Okręg Przemysłowy w Polsce. Warszawa: Myśl Polska, 1939.
Google Scholar

ed. Witkowski S., Radom. Dzieje miasta w XIX i XX wieku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985.
Google Scholar

Gawlik M., “Przemysł Radomia w latach 1815-1914”, in Przemysł Radomia, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie – Radomskie Towarzystwo Naukowe, 1970, pp. 107-140.
Google Scholar

Półrola D., “Dzieje przemysłu radomskiego w latach 1918-1945”, in Przemysł Radomia, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie – Radomskie Towarzystwo Naukowe, 1970, pp. 141-158.
Google Scholar

Kupisz D. and Piątkowski S., Od rajców do radnych. Samorząd Radomia na przestrzeni wieków. Radom: Archiwum Państwowe w Radomiu – “Łaźnia” - Radomski Klub Środowisk Twórczych i Galeria – Rada Miejska w Radomiu, 2016.
Google Scholar

ed. Kalinowski W., Urbanistyka i architektura Radomia. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie – Radomskie Towarzystwo Naukowe, 1979.
Google Scholar

Maj E., Radom w półwieczu 1960-2010. Rozwój przestrzenny. Radom: Radomskie Towarzystwo Naukowe – Instytut Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy, 2012.
Google Scholar

Rybka A., Centralny Okręg Przemysłowy a polska awangardowa urbanistyka międzywojenna. Rzeszów: Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, 1995.
Google Scholar

Rutkowski S., Osiedla ludzkie. Warszawa-Kraków: Towarzystwo Wydawnicze, 1932.
Google Scholar

Pobierz

Opublikowane

2021-02-09

Cited By / Share

Frejtag, J. (2021) „Towarzystwo Osiedli Robotniczych i jego działalność na rzecz przezwyciężenia kryzysu mieszkaniowego w międzywojennej Polsce: Przyczynek do dalszych badań”, Budownictwo i Architektura, 20(1), s. 025–036. doi: 10.35784/bud-arch.2349.