Światło w architekturze i urbanistyce – niedoceniane spoiwo miasta

Małgorzata Bartnicka

doi:10.24358/Bud-Arch_17-161_12

Światło w architekturze i urbanistyce – niedoceniane spoiwo miasta

Małgorzata Bartnicka

Zakład Architektury Wnętrz; Wydział Architektury; Politechnika Białostocka; (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-0304-9366

DOI: https://doi.org/10.24358/Bud-Arch_17-161_12

Abstrakt

Miasto składa się z budynków, budowli, placów, ulic, przestrzeni zielonych. Każde z nich ma swoje miejsce i znaczenie. W połączeniu z oświetleniem zyskują wartość dodatkową: zmienia się ich wzajemna zależność, hierarchia ważności, oddziaływanie na użytkowników. Nocny wizerunek miasta współtworzą trzy grupy oświetlenia: użytkowe, reklamowe i reprezentacyjne, w tym iluminacyjne. Należy pamiętać, że jakość oświetlenia w mieście w decydujący sposób wpływa na poczucie bezpieczeństwa, ładu przestrzennego i orientację przestrzenną. W nocnym wizerunku miasta właśnie światłem można zakomponować wizualnie jego charakterystyczne widoki, zarówno w ujęciu krajobrazowym jak i panoramicznym. Oświetlenie na obszarach miejskich wymaga bardzo wnikliwego zaplanowania, ponieważ oprócz pełnienia roli użytkowej w znaczący sposób wpływa na kondycję psychiczną i nastrój mieszkańców. Dotychczas stosowana typizacja rozwiązań oświetleniowych nie wpływa odpowiednio na komfort psychiczny społeczności miejskiej. Źle zaplanowane oświetlenie pociąga za sobą trzy typy zagrożeń: natury estetycznej, ekologicznej oraz fizycznej i psychologicznej. Światła w mieście tworzą nieestetyczny chaos świetlny, współtworzą zjawisko zanieczyszczenia światłem, a ich nocna ingerencja w strefę mieszkalną, połączona z brakiem ciemności, może wywoływać wśród mieszkańców stres optyczny oraz powodować zachwianie ich cyklu dobowego. Warunkiem powodzenia integracji miasta poprzez światło jest stworzenie kompleksowego projektu oświetleniowego, który będzie zawierał poszczególne zasady i wytyczne oświetlania oraz, w kolejnym etapie, konsekwentna realizacja założonego planu.

Słowa kluczowe:

światło, iluminacja, zanieczyszczenie światłem, plan oświetleniowy miasta

Bibliografia

Mitzner P. Teatr światła i cienia. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, 1987.
Google Scholar

Canogar D. Spectral Architectures. Rafael Lozano-Hemmer Vectorial Elevation, Relational Architecture No. 4 (2000).
Google Scholar

EN 13201 Oświetlenie dróg.
Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie. (Dz.U. 2000 nr 63, poz. 735, z późniejszymi zmianami).
Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz.U. 2003 nr 220 poz. 2181, z późniejszymi zmianami).
Google Scholar

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz.U. 1971 Nr 12 poz. 114).
Google Scholar

Weigel M. Signs in Manhattan. 1881-1917. University of Massachusetts, Boston, 1993.
Google Scholar

Ulmer B. Thomas Plaichinger. Les Ecritures de la nuit. Syros-Alternatives, 1987.
Google Scholar

Ribbat Ch. Flickering Light. A History of Neon. Reaction Bodes Ltd. London, 2013.
Google Scholar

Bartnicka M. Iluminacja artystyczna w architekturze i w urbanistyce: czynniki i wytyczne kształtowania. Dysertacja. Politechnika Krakowska, 2004.
Google Scholar

Śpik A. Iluminacja obiektów zabytkowych architektury. Ośrodek informacji PP Pracownie Konserwacji Zabytków, Warszawa, 1976.
Google Scholar

Roberts G.K. The American Cities and Technology Reader: Wilderness to Wired City. Routledge, London, 1999.
Google Scholar

Sulma M. Iluminacja zabytków Krakowa. Założenia, metodyka. Krakowska Teka Konserwatorska, Tom I, Urząd Miasta Krakowa, Wydział architektury, geodezji i budownictwa, Oddział ochrony zabytków, Kraków, 2000.
Google Scholar

Kijowska R. Bilans karnawału w Kolonii. reportaż, Fakty TVN, 05.02.2016, godz. 19.00.
Google Scholar

Martyniuk-Pęczek, J. Światła miasta. Wydawnictwo Marina, Wrocław, 2014.
Google Scholar

Bartnicka M. Podwójne zanieczyszczenie. Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych 64(4) (2015) 525-536.
Google Scholar

Bartnicka M. Kilka reguł iluminacji obiektów sakralnych. Konferencja Naukowo-Techniczna: Budownictwo Sakralne ’98, Dział Wydawnictw Politechniki Białostockiej, Białystok, 1998.
Google Scholar

Ściężor T., Kubala M. Zanieczyszczenie świetlne w otoczeniu wybranych zbiorników retencyjnych Małopolski. Czasopismo Techniczne 6(2011).
Google Scholar

Longcore T., Rich C. Ecological light pollution. Front Ecological Environment 2(4) (2004).
Google Scholar

Janosik E. Pozytywne i negatywne aspekty oddziaływania światła na człowieka. Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych 64(4) (2015) 617-624.
Google Scholar

Olczak T. Światło i zdrowie. Światło i Środowisko 4/95/ Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy POLAM, Warszawa 1995.
Google Scholar

Wright Jr. K.P., McHill A.W., Birks B.R., Griffin B.R., Rusterholz T. Chinoy E.D. Entrainment of the human circadian clock to the natural light-dark cycle. Curr. Biol. 23. za: [22]
Google Scholar

Skwarło-Sońta K. Skażenie światłem: co dziś wiemy o jego wpływie na funkcjonowanie organizmu człowieka? Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych 64(4) (2015) 633-642.
Google Scholar

Suchowiak J. Symfonia świateł — identyfikacja wizualna i reklama w kontekście wnętrz architektonicznych. Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych 64(4) (2015) 563-578.
Google Scholar

Pobierz

Opublikowane

2017-04-11

Cited By / Share

Bartnicka, M. (2017) „Światło w architekturze i urbanistyce – niedoceniane spoiwo miasta”, Budownictwo i Architektura, 16(1), s. 139–152. doi: 10.24358/Bud-Arch_17-161_12.