Inna codzienność. Funkcjonowanie Wenecji jako miasta bez samochodów

Hubert Trammer

Abstrakt

W kształtowaniu przestrzeni zazwyczaj przyjmowane są standardy wynikające z przyjętych powszechnie rozwiązań mających zaspokajać ludzkie potrzeby. Niestety często środki okazują się ważniejsze niż cele. Dążąc do zapewnienia mobilności i jednocześnie ochrony przed uciążliwościami transportu ogromne przestrzenie przeznacza się na wyalienowane z otoczenia trasy komunikacyjne i przestrzenie izolujące. Są jednak inne rozwiązania. Spektakularnym przykładem jest Wenecja – miasto, którego spora część jest niedostępna dla samochodów. Zatem pozbawiona jest związanych z ich obecnością uciążliwości, ale także możliwości wykorzystania ich w wielu różnych celach. W Wenecji w rolach w większości świata zarezerwowanych dla samochodów występują różnego rodzaju łodzie i statki. Warto zwrócić uwagę na szereg codziennych sytuacji z funkcjonowania części Wenecji pozbawionej samochodów. Zastępuje je nie tylko transport wodny, ale także pieszy. Znaczenie dla codzienności Wenecji ma także kameralna skala pieszych placów i uliczek. Wenecja boryka się z problemem utraty mieszkańców wypieranych przez turystów, oraz wypierania funkcji służących mieszkańcom przez przeznaczone dla turystów. Jednakże te problemy nie powinny dyskredytować organizacji przestrzeni w mieście. Są one bowiem skutkiem ubocznym sukcesu turystycznego wynikającego z wyjątkowej jakości miejsca. Przykłady rozwiązań opartych na odrzuceniu podporządkowania przestrzeni samochodom można znaleźć także w wielu innych miejscowościach, na terenie których odrzucenie dominacji samochodu nie przybrało takiej skali jak w Wenecji. Przykłady można znaleźć także w Polsce. Inne relacje przestrzenne powodują inne relacje między różnymi użytkownikami, a także inne relacje między przebywaniem w mieście, a przemieszczaniem się przez nie.